Tiêu hóa kém, có nên bổ sung enzyme cho trẻ? Những điều cần lưu ý

Enzyme là thành phần giữ vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống hàng ngày của cơ thể con người chúng ta, giúp duy trì tốt hoạt động của nhiều cơ quan, đặc biệt là hệ tiêu hóa. Thiếu enzyme tiêu hóa, trẻ sẽ kém hấp thu, mệt mỏi, biếng ăn sinh lý, bụng đầy hơi khó chịu,... Lúc này đây, hẳn các phụ huynh sẽ thắc mắc rằng có nên bổ sung enzyme cho trẻ hay không, bổ sung bằng cách nào cùng những lưu ý khi bổ sung enzyme cho trẻ. 

Tầm quan trọng của enzyme tiêu hóa

Một hệ tiêu hóa khỏe mạnh không thể thiếu sự đóng góp quan trọng của các enzym tiêu hóa, nhất là đối với hệ tiêu hóa non nớt của trẻ nhỏ. Enzym tiêu hóa là những chất xúc tác sinh học có bản chất là protein, xúc tác cho hầu hết các phản ứng chuyển hóa thức ăn.

Một hệ tiêu hóa khỏe mạnh không thể thiếu sự đóng góp quan trọng của các enzym tiêu hóa.

Nhờ tác dụng của các enzym tiêu hóa, thức ăn được phân rã thành dạng nhũ tương, lớp nhung mao ruột vì thế có thể hấp thu dưỡng chất vào máu một cách dễ dàng hơn, giúp trẻ có cảm giác nhanh đói, thèm ăn, hạn chế tình trạng bị đầy hơi, chướng bụng, ăn không tiêu…

Được tiết ra ở nhiều bộ phận của hệ tiêu hóa, bản thân mỗi enzyme tiêu hóa sẽ giữ vai trò và chức năng riêng. Có thể kể ra các loại enzyme tiêu hóa điển hình như protease, amylase, lactase, cellulase, lipase…

Dưới đây là một số công dụng tiêu biểu của các enzyme tiêu hóa:

Tiêu hóa chất béo

Được tiết ra tại tuyến tụy, các enzym tiêu hóa như lipase, colipase giữ vai trò phân hủy các phân tử triglyceride chuỗi dài thành các axit béo và monoglycerides. Các sản phẩm sau phân hủy này sau đó sẽ kết hợp cùng axit mật và các phospholipid để hình thành các micelles, được hấp thu qua các tế bào ruột ở hỗng tràng. 

Sau khi được hấp thu, các phân tử chất béo được cơ thể kết hợp với các loại protein, cholesterol và phospholipid, hình thành các hạt chylomicron và vận chuyển thông qua hệ thống bạch huyết.

Cha mẹ lưu ý, khi bé yêu gặp phải tình trạng kém hấp thu các chất béo có thể là do cơ thể trẻ bị thiếu hụt các nhóm vitamin tan trong dầu (như vitamin A, D, E, K) cùng một số khoáng chất khác. Bên cạnh sự thiếu hụt các enzym tiêu hóa, một nguyên nhân nữa làm hạn chế hấp thu chất béo chính là sự phát triển quá mức của vi khuẩn dẫn đến phân giải và hydroxyl hóa muối mật. Các muối mật không được hấp thu này có khả năng làm kích thích bài tiết nước trong đại tràng, gây ra tình trạng tiêu chảy.

Các loại enzyme tiêu hóa điển hình như protease, amylase, lactase, cellulase, lipase…

Tiêu hóa carbohydrate

Amylase cũng là loại enzym tiêu hóa được bài tiết ra tại tuyến tụy. Enzyme này sẽ kết hợp với enzym ở diềm chải trên các vi nhung mao ruột, đảm nhận vai trò phân giải carbohydrate và disaccharides thành các monosaccharides.

Riêng các cacbonhydrat không được hấp thụ sau đó sẽ bị hệ vi khuẩn đường ruột lên men, hình thành cacbon dioxit, metan, hydro và axit béo chuỗi ngắn (như butyrate, propionate, acetate và lactate). Việc thiếu enzym tiêu hóa amylase sẽ khiến các loại axit béo nêu trên dư thừa, gây tình trạng tiêu chảy, đầy hơi và chướng bụng ở trẻ do ứ khí trong lòng đại tràng.

Tiêu hóa protein

Enzyme Pepsin giữ vai trò quan trọng trong việc tiêu hóa các protein ngay tại dạ dày. Bên cạnh đó, enzyme tiêu hóa này còn có thể kích thích phóng thích cholecystokinin góp phần vào việc bài tiết các enzym tuyến tụy.

Ngoài ra còn phải kể đến Enterokinase - một enzym tiêu hóa khác được bài tiết ở vùng diềm bàn chải. Enzyme này có nhiệm vụ biến đổi trypsinogen thành trypsin, đồng thời chuyển hóa nhiều protease tụy thành dạng có hoạt tính. 

Sau khi được kích hoạt, những enzym tuyến tụy sẽ thủy phân protein thành các phân tử oligopeptides, sau đó có thể hấp thụ trực tiếp hoặc thủy phân thành các axit amin.

Có rất nhiều nguyên nhân khiến trẻ kém hấp thu, chậm tăng cân. 

Trẻ thiếu enzyme tiêu hóa có biểu hiện kém hấp thu

Có rất nhiều nguyên nhân khiến trẻ kém hấp thu, chậm tăng cân, trong đó có nguyên nhân là hệ tiêu hóa của trẻ chưa phát triển hoàn thiện. 

Khi hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện, thiếu enzym tiêu hóa nội sinh do chính các tế bào thuộc hệ tiêu hóa tiết ra, là nguyên nhân khiến khả năng phân giải và hấp thụ các chất dinh dưỡng ở trẻ bị hạn chế. Khi trẻ lớn hơn, phát triển bình thường thì hệ tiêu hóa sẽ chứa đầy đủ enzyme tiêu hóa cần thiết. Tất nhiên, không loại trừ vẫn xảy ra trường hợp enzyme nội sinh được cơ thể bài tiết ra không đủ, dẫn đến thiếu hụt. 

Dưới đây là một số trường hợp hay gặp:

• Cơ thể trẻ non nớt, lượng enzym tiêu hóa nội sinh chưa ổn định;
• Trẻ vừa trải qua một bệnh lý nào đó;
• Trẻ biếng ăn, suy dinh dưỡng;
• Trẻ mắc chứng rối loạn tiêu hóa thời gian dài;
• Trẻ ăn quá nhiều khiến sự bài tiết các enzym tiêu hóa không đáp ứng đủ cho lượng cho thức ăn nạp vào...

Thiếu enzyme tiêu hóa, trẻ sẽ kém hấp thu, mệt mỏi, chán ăn, tiêu chảy...

Khi trẻ kém hấp thu sẽ có một số biểu hiện và hậu quả như sau:

• Đau bụng, buồn nôn, nôn ói;
• Tiêu chảy, phân lỏng sệt, có mùi hôi thối;
• Sức đề kháng yếu, trẻ rất dễ mắc các bệnh nhiễm trùng;
• Sụt cân/tăng cân chậm;
• Da khô, va chạm nhẹ cũng dễ bị bầm tím;
• Trẻ dễ thay đổi tính khí, thường xuyên cáu gắt, quấy khóc.

Có nên bổ sung bổ sung enzyme cho trẻ khi tiêu hóa kém?

Trẻ kém hấp thu, biếng ăn và rối loạn tiêu hóa kéo dài khiến cha mẹ vô cùng lo lắng, nôn nóng tìm cách cải thiện tình trạng này. Câu hỏi đặt ra là có nên bổ sung enzyme cho trẻ khi trẻ gặp phải vấn đề trên? 

Chúng ta đều biết, enzyme tiêu hóa đóng vai trò rất quan trọng đối với hệ tiêu hóa, giúp cho cơ quan tiêu hóa hoạt động ổn định, khỏe mạnh, góp phần vào sự phát triển toàn diện ở trẻ. Bởi khi cơ thể trẻ thiếu hụt các enzyme tiêu hóa sẽ kéo theo rất nhiều vấn đề về sức khỏe.

Có nên bổ sung enzyme cho trẻ? Câu trả lời là có nhưng phải đúng cách.

Tuy nhiên, có nên bổ sung enzyme cho trẻ không, nên bổ sung như thế nào lại là một vấn đề cần cha mẹ hết sức chú ý. Bổ sung enzyme khi trẻ thiếu hụt là cần thiết, nhưng việc bổ sung phải phù hợp, đúng cách.

Khi trẻ gặp vấn đề về tiêu hóa, kém hấp thu,... cha mẹ hãy đưa trẻ đi khám để được bác sĩ tư vấn và chỉ định điều trị. Có thể trẻ sẽ cần bổ sung enzym tiêu hóa hoặc Probiotics (lợi khuẩn) là đủ. Một số trường hợp cha mẹ có thể sẽ cần bổ sung cả enzym tiêu hóa và Probiotics cùng lúc để tăng cường khả năng tương hỗ lẫn nhau.

Tác dụng của enzyme tiêu hóa là giúp cắt nhỏ thức ăn, phân rã thức ăn thành dạng nhũ tương để tế bào nhung mao ruột hấp thu vào máu dễ dàng. Trong khi đó, lợi khuẩn probiotic giúp đường ruột được khỏe mạnh, từ đó việc hấp thu các chất dinh dưỡng cũng diễn ra suôn sẻ hơn.

Kết lại, tùy theo tình trạng trẻ mà cha mẹ có nên bổ sung enzyme cho trẻ hay không. Lưu ý là khi bổ sung enzyme tiêu hóa lẫn Probiotics, cha mẹ cần sử dụng liều lượng thích hợp để không làm mất cân bằng trong quá trình tiêu hóa và hấp thu chất các chất dinh dưỡng.

Như Quỳnh

Nguồn tham khảo: Tổng hợp