Tìm hiểu các nguyên nhân suy tim phải và trái

Suy tim là bệnh lý ngày càng được quan tâm do tỷ lệ mắc trong cộng đồng gia tăng dần theo thời gian. Suy tim để lại những hệ lụy sức khỏe nghiêm trọng, đặc biệt là suy giảm sức khỏe thể chất nặng nề.

Suy tim là gì?

Suy tim được định nghĩa là tình trạng hoạt động tim bị suy yếu, do các tổn thương thực thể hay rối loạn chức năng. Bệnh làm cho tâm thất của tim không đủ sức tiếp nhận hoặc không tống máu đủ để nuôi các cơ quan trong cơ thể.

Hệ tim mạch không hoạt động tốt dẫn đến việc cung cấp máu đến cơ quan bị suy giảm, làm người bệnh mệt mỏi, khó thở, giảm tập trung. Người bệnh suy tim khi tham gia các hoạt động hằng ngày như leo cầu thang, đi bộ hoặc vận chuyển đồ vật sẽ gặp nhiều khó khăn hơn bình thường. Khi gắng sức, bệnh nhân có thể bị ứ dịch, sung huyết phổi và phù ngoại vi.

Các nguyên nhân suy tim trái

Do tăng gánh nặng tim trái

Về cơ bản, suy tim tức là vì một nguyên nhân nào đó mà tim phải tăng cường hoạt động quá mức, trong thời gian dài dẫn đến suy yếu chức năng. Gánh nặng ở đây có thể là do tăng sức cản trở hoặc thể tích máu bị quá tải. Các nguyên nhân suy tim do tăng sức cản cho tim trái bao gồm:

• Tăng huyết áp: Là nguyên nhân suy tim hàng đầu thuộc nhóm làm tăng sức cản cho trái tim. Tăng huyết áp là tình trạng áp lực máu trong lòng mạch tăng cao, khi đó tim phải co bóp mạnh hơn để tống máu đi. Hiện nay, tỷ lệ dân số mắc bệnh tăng huyết áp rất cao (khoảng 25% trong dân số trên 25 tuổi). Chính vì vậy, việc phòng bệnh tăng huyết áp giúp giảm đáng kể nguy cơ dẫn đến suy tim.
• Hẹp van động mạch chủ: Điều này làm tăng sức cản, chính là nguyên nhân gây ra suy tim trái. Mức độ hẹp càng nhiều, người bệnh càng tiến triển nhanh đến bệnh suy tim. Để điều trị, phương pháp chủ yếu được áp dụng là phẫu thuật thay van động mạch chủ (mổ mở).
• Bệnh cơ tim phì đại: Cấu trúc cơ tim có chỗ hẹp đường ra thất trái, làm tăng sức cản trên đường bơm máu của trái tim. Các biểu hiện nguy hiểm của bệnh như loạn nhịp thất, ngất xỉu hoặc đột tử, do thành thất trái dày làm cho tính đồng bộ bị giảm. Ngoài ra, tim phải co bóp mạnh để tạo ra lực đẩy lớn hơn nhằm tống máu qua chỗ hẹp, lâu ngày bị giãn ra và giảm sức co bóp gây suy tim.

Quá tải thể tích cho tim trái là khi lượng máu về tim trái tăng lên, khiến tim phải tăng cường hoạt động để bơm máu đi, lâu ngày sẽ dẫn đến suy. Nguyên nhân suy tim do quá tải thể tích có thể kể đến như:

• Hở van hai lá và hở van động mạch chủ: Khi hai van này bị hở, máu chảy về thất trái sẽ tăng lên, khiến cho nó phải giãn ra để co bóp mạnh hơn, lâu ngày sẽ dẫn đến suy tim.
• Thông liên thất: Dòng máu chảy qua lỗ thông liên thất và ống động mạch tăng, dẫn đến lưu lượng máu lên phổi rồi về tim trái cũng tăng. Tim giãn ra để co bóp mạnh hơn, dẫn đến suy tim.
• Một số nguyên nhân khác: Lưu lượng máu về tim tăng còn gặp ở bệnh cường giáp. Ngoài ra, suy thận hoặc thiếu máu cũng có thể dẫn đến suy tim.

Do tổn thương cơ tim trái

Nguyên nhân làm tổn thương cơ tim thường gặp nhất là bệnh tim thiếu máu cục bộ, hay còn gọi là bệnh mạch vành, xơ vữa động mạch. Tình trạng xơ vữa làm lòng động mạch máu hẹp đi, khiến lượng máu đến nuôi cơ tim suy giảm.

Nếu để tình trạng thiếu oxy trong thời gian dài (bệnh mạch vành mạn tính), cơ tim phản ứng lại bằng cách khởi động chương trình ngủ đông và chết tế bào theo chương trình (Apoptosis). Hậu quả của việc này là cấu trúc cơ tim thay đổi, sợi cơ tim dài hơn và khả năng co bóp bị giảm.

Khi mảng xơ vữa trong mạch máu bị nứt vỡ, sẽ kích hoạt quá trình đông vón tạo ra các nút tiểu cầu. Các nút tiểu cầu này giống như vật cản chặn hoàn toàn lòng mạch máu, làm cơ tim thiếu máu nuôi cấp tính. Trong y học gọi đây là hội chứng vành cấp - nhồi máu cơ tim cấp.

Nếu cơ tim không được tái tưới máu kịp thời, sự tái cấu trúc sẽ dẫn đến nguy cơ mất sợi cơ tim hoặc tim giảm hoạt động co bóp.

Các nguyên nhân suy tim phải

Do tăng gánh nặng tim phải

Nguyên nhân làm tăng sức cản cho tim phải:

• Suy tim trái: Suy tim trái làm ứ máu tại phổi, từ đó làm tăng áp lực động mạch phổi, dẫn đến tăng sức cản cho tim phải. Suy tim cả trái và phải sẽ tiến triển thành suy tim toàn bộ.
• Hẹp đường ra thất phải, bao gồm hẹp van động mạch phổi. Đây là nguyên nhân thuộc nhóm là tăng gánh nặng tim phải, dẫn đến suy tim phải.
• Các lý như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), hen phế quản, bệnh phổi hạn chế cũng là những nguyên nhân thường gặp làm tăng gánh nặng cho tim phải.

Nguyên nhân làm quá tải thể tích cho tim phải bao gồm:

• Hở van ba lá đi kèm với hở van động mạch phổi.
• Thông liên nhĩ, bất thường tĩnh mạch phổi, có sự tồn tại tĩnh mạch chủ trên trái.

Do tổn thương cơ tim phải

• Bệnh cơ tim thất phải.
• Nhồi máu cơ tim thất phải.
• Viêm màng ngoài tim làm giảm đi khả năng giãn của cả thất phải trái, dẫn đến suy tim toàn bộ.

Bài viết đã cung cấp cho bạn đọc các thông tin liên quan đến nguyên nhân suy tim. Suy tim là bệnh lý mãn tính, ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe, đặc biệt là khả năng vận động của chúng ta. Do đó, bạn cần biết nguyên nhân và cách phòng ngừa bệnh suy tim để có chất lượng cuộc sống tốt nhất.