Tại sao suy tim lại khó thở về đêm? Cách điều trị hiệu quả

Suy tim là bệnh lý tim mạch mãn tính làm giảm khả năng bơm máu của tim đến các cơ quan trong cơ thể. Trong số các triệu chứng của suy tim, khó thở về đêm là một biểu hiện đáng lưu ý vì không chỉ làm gián đoạn giấc ngủ mà còn phản ánh tình trạng suy giảm nghiêm trọng chức năng tim. Việc hiểu tại sao suy tim lại khó thở về đêm không chỉ giúp người bệnh phát hiện sớm mà còn hỗ trợ bác sĩ lựa chọn phương án điều trị hiệu quả hơn.

Tại sao suy tim lại khó thở về đêm?

Khó thở về đêm xảy ra chủ yếu do chức năng tim suy giảm không đủ để bơm máu hiệu quả, khiến dịch bị ứ đọng trong phổi. Vào ban đêm, khi người bệnh nằm xuống, trọng lực khiến máu và dịch từ phần dưới cơ thể dồn lên phổi. Điều này làm tăng áp lực trong các mạch máu phổi, dẫn đến sung huyết phổi, cản trở quá trình trao đổi oxy và gây ra khó thở.

Ngoài nguyên nhân trực tiếp từ suy tim, khó thở về đêm còn có thể do các yếu tố phối hợp như rối loạn nhịp thở khi ngủ, ngưng thở khi ngủ hoặc trào ngược dạ dày thực quản. Các yếu tố này không chỉ khiến bệnh nhân khó thở mà còn gia tăng nguy cơ mất ngủ, hồi hộp và lo âu về đêm.

Chính vì vậy, việc nắm rõ tại sao suy tim lại khó thở về đêm là bước quan trọng trong quản lý và điều trị hiệu quả bệnh lý tim mạch này.

Triệu chứng nhận biết khó thở về đêm do suy tim

Khó thở về đêm do suy tim có thể biểu hiện qua nhiều dấu hiệu khác nhau. Việc nhận biết sớm sẽ giúp người bệnh kiểm soát tốt hơn triệu chứng và phòng ngừa biến chứng nặng.

Khó thở khi nằm

Người bệnh cảm thấy nghẹt thở, ngột ngạt khi nằm thẳng và thường phải kê cao gối hoặc ngồi dậy để dễ thở hơn.

Ho khan hoặc ho kéo dài về đêm

Do dịch tích tụ trong phổi, đôi khi kèm theo khò khè hoặc thở rít, dễ nhầm lẫn với hen suyễn hoặc viêm phổi.

Nhịp tim không đều

Tim đập nhanh, hồi hộp hoặc loạn nhịp khi khó thở xuất hiện.

Mất ngủ hoặc tỉnh giấc đột ngột

Người bệnh có cảm giác hụt hơi khi ngủ, khiến giấc ngủ bị gián đoạn.

Phù chân, phù mắt cá

Biểu hiện rõ rệt của tình trạng ứ dịch toàn thân, thường đi kèm với tăng cân do tích nước. Nếu tình trạng khó thở đột ngột dữ dội, kèm theo đau ngực hoặc dấu hiệu ngưng thở, bệnh nhân cần được cấp cứu ngay lập tức để phòng tránh các biến chứng nguy hiểm.

Phân biệt khó thở do suy tim với các nguyên nhân khác

Không phải mọi trường hợp khó thở về đêm đều bắt nguồn từ suy tim. Việc phân biệt nguyên nhân gây khó thở giúp bác sĩ có hướng điều trị đúng đắn.

Suy tim

Khó thở tăng khi nằm, phù chân, mệt mỏi và ho về đêm.

Hen suyễn

Khó thở, thở khò khè rõ khi tiếp xúc với dị nguyên, thường xảy ra cả ban ngày và đêm.

Nhiễm trùng phổi

Kèm theo sốt cao, ho đờm đặc, đau ngực khi hít sâu.

Ngưng thở khi ngủ

Gây ngừng thở tạm thời, ngáy to, mệt mỏi ban ngày dù ngủ đủ giấc.

Xác định chính xác khó thở về đêm do suy tim sẽ giúp tránh nhầm lẫn với các bệnh lý hô hấp khác.

Tại sao suy tim gây khó thở khi nằm?

Khi người bệnh nằm xuống, máu từ phần dưới cơ thể như chân hoặc bụng dễ dàng trở về tim nhiều hơn do trọng lực. Tuy nhiên, trong suy tim, tâm thất trái hoạt động kém, không thể bơm máu đi hiệu quả. Máu bị ứ lại trong phổi gây tăng áp lực mao mạch phổi và tích tụ dịch trong phế nang. Hệ quả là giảm khả năng trao đổi khí, gây ra khó thở, ho hoặc thở khò khè.

Ngoài ra, tư thế nằm còn làm hạn chế khả năng giãn nở phổi, khiến tình trạng khó thở trầm trọng hơn. Đây chính là hiện tượng khó thở tư thế (orthopnea), một đặc điểm kinh điển của suy tim trái. Biểu hiện này giải thích rõ ràng hơn tại sao suy tim lại khó thở về đêm và giúp định hướng điều trị đúng hướng.

Chẩn đoán khó thở về đêm do suy tim

Để xác định nguyên nhân khó thở, bác sĩ sẽ tiến hành các xét nghiệm và phương pháp đánh giá toàn diện:

Điện tâm đồ (ECG)

Ghi lại hoạt động điện học của tim, phát hiện loạn nhịp, thiếu máu cơ tim hoặc block dẫn truyền.

Siêu âm tim

Đánh giá chức năng bơm máu, phân suất tống máu (EF) và các bệnh lý van tim kèm theo.

Xét nghiệm máu BNP hoặc NT-proBNP

Giúp phân biệt suy tim với bệnh hô hấp khác, đồng thời đánh giá mức độ quá tải dịch.

X-quang ngực

Phát hiện phù phổi, sung huyết phổi hoặc các bệnh lý khác như tràn dịch màng phổi.

Đo độ bão hòa oxy và nhịp thở

Rất cần thiết khi nghi ngờ ngưng thở khi ngủ hoặc suy hô hấp.

Xử lý chứng khó thở về đêm do suy tim

Sau khi xác định rõ tại sao suy tim lại khó thở về đêm, việc xử lý cần tập trung vào cả nguyên nhân gốc rễ và triệu chứng lâm sàng. Mục tiêu chính là giảm tình trạng ứ dịch, cải thiện chức năng tim và nâng cao chất lượng giấc ngủ. Tùy theo mức độ suy tim và biểu hiện khó thở của từng bệnh nhân, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ phù hợp, kết hợp thay đổi tư thế, sử dụng thuốc và kiểm soát các bệnh lý nền đi kèm.

Điều chỉnh tư thế ngủ

• Kê cao đầu giường hoặc sử dụng nhiều gối để giảm áp lực lên phổi.
• Nằm nghiêng trái hoặc phải thay vì nằm ngửa để giúp máu lưu thông tốt hơn.

Sử dụng thuốc điều trị

Thuốc lợi tiểu

Loại bỏ dịch ứ, giảm phù phổi và chân. Ví dụ: Furosemide, Spironolactone.

Thuốc ức chế men chuyển (ACEi) hoặc ARB

Giúp hạ huyết áp và giảm gánh nặng cho tim.

Thuốc chẹn beta

Giảm nhịp tim, giảm tiêu thụ oxy của cơ tim. Loại thường dùng như Carvedilol, Bisoprolol.

Thuốc giãn mạch

Tăng cường lưu thông máu, hỗ trợ trao đổi khí trong phổi hiệu quả hơn.

Kiểm soát bệnh lý nền

• Điều trị hiệu quả các bệnh như tăng huyết áp, suy thận, đái tháo đường hoặc bệnh động mạch vành.
• Quản lý trào ngược dạ dày, thực quản để giảm nguy cơ kích thích đường hô hấp.
• Hỗ trợ giấc ngủ bằng các kỹ thuật thư giãn, thiền, hít thở sâu hoặc thuốc an thần nhẹ nếu cần.

Hiểu rõ tại sao suy tim lại khó thở về đêm là điều cần thiết để kiểm soát triệu chứng và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm như phù phổi cấp hoặc suy hô hấp. Bằng cách nhận diện đúng nguyên nhân, thực hiện các xét nghiệm cần thiết và phối hợp các biện pháp xử lý từ tim mạch đến giấc ngủ, người bệnh có thể cải thiện chất lượng cuộc sống rõ rệt. Chủ động điều chỉnh lối sống và theo dõi sức khỏe định kỳ sẽ là nền tảng vững chắc để đẩy lùi khó thở về đêm và duy trì sức khỏe tim mạch lâu dài.