Suy tim độ 4: Cấp độ nguy hiểm của bệnh suy tim

Hiện nay, có nhiều tiêu chí để phân độ suy tim từ nặng đến nhẹ khác nhau. Tuy nhiên, trên thế giới cũng như tại Việt Nam thì suy tim thường được phân độ theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (NYHA). Việc phân độ suy tim sẽ dựa vào mức độ hoạt động thể lực cũng như triệu chứng khó thở của bệnh nhân. Trong đó suy tim độ 4 là giai đoạn nặng nhất. Bất kỳ hoạt động hay vận động dù rất nhẹ, kể cả khi đang nghỉ ngơi thì người bệnh vẫn thấy mệt mỏi, khó thở. Suy tim độ 4 là một giai đoạn bệnh lý rủi ro cao, được xem là một thách thức lớn đối với cả bệnh nhân và người chăm sóc y tế.

Suy tim độ 4 là gì?

Hệ thống phân độ suy tim sử dụng phổ biến hiện nay là hệ thống phân độ suy tim của Hiệp hội Tim mạch New York (NYHA). Suy tim có 4 cấp độ, dựa theo các triệu chứng và sự hạn chế trong các hoạt động thể chất ở người bệnh:

• Suy tim độ 1: Mức độ nhẹ nhất. Người bệnh vẫn hoạt động thể lực bình thường và không xuất hiện các triệu chứng điển hình của suy tim.
• Suy tim độ 2: Mức độ suy tim nhẹ. Người bệnh có bị hạn chế trong các hoạt động thể chất tuy nhiên vẫn chưa ảnh hưởng quá nhiều đến sinh hoạt bình thường hằng ngày.
• Suy tim độ 3: Cần lưu ý đến các hoạt động thể chất của người bệnh vì hoạt động nhẹ cũng có thể xuất hiện các triệu chứng của suy tim.
• Suy tim độ 4: Triệu chứng suy tim xuất hiện ngay cả khi nghỉ ngơi, không có hoạt động thể chất gì.

Với suy tim độ 4 là giai đoạn cuối cùng, lúc này chức năng của cơ tim đã suy giảm nặng nề và nghiêm trọng. Tại giai đoạn cuối này, người bệnh không những gặp khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động thể chất hằng ngày mà ngay khi nghỉ ngơi các triệu chứng của tình trạng suy tim vẫn tiếp diễn. Điều này bao gồm triệu chứng như khó thở, mệt mỏi và có thể tức ngực ngay cả khi nghỉ ngơi.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng suy tim độ 4 là do sự diễn tiến bệnh từ suy tim độ 1 và chuyển nặng dần. Suy tim là hậu quả của các bệnh lý nền như bệnh lý bệnh mạch vành, viêm cơ tim, rối loạn nhịp tim, bệnh van tim,...

Triệu chứng của tình trạng suy tim độ 4

Vào giai đoạn suy tim độ 4, khả năng vận động thể lực của người bệnh gần như mất đi và các triệu chứng ngày càng nghiêm trọng hơn, cụ thể:

• Tình trạng ho kéo dài: Nguyên nhân là do chức năng tim suy giảm dẫn đến ứ dịch tại phổi gây nên tình trạng khó thở, thở khò khè và ho kéo dài ngay cả khi nằm xuống. Lâu ngày dẫn đến khó ngủ, rối loạn giấc ngủ, tinh thần dễ mệt mỏi.
• Cơ thể mệt mỏi: Thể lực bị hạn chế gần như toàn bộ, các hoạt động đi lại và ăn uống vô cùng khó khăn, gây cho bệnh nhân cảm giác mệt mỏi. Ngay cả khi nghỉ ngơi không thực hiện bất kỳ hoạt động nào thì người bệnh cũng đều cảm thấy khó thở, đau ngực, mệt mỏi cực độ,...
• Phù (sưng): Do ứ dịch và lượng dịch không được đào thải, xuất hiện triệu chứng phù sưng bàn chân, mắt cá chân, cẳng chân hoặc ở bụng. Suy tim giai đoạn cuối khiến các bộ phận trên cơ thể dễ bị sưng phù và tăng cân hơn.
• Tim đập nhanh: Do chức năng tim suy giảm, giảm khả năng tống máu đi nên tim cần đập nhanh để bù đắp lượng máu bị thiếu. Người bệnh thường xuyên cảm thấy tim đập quá nhanh hoặc quá mạnh.
• Sa sút trí nhớ: Do thiếu máu nuôi dưỡng tại não và đổi nồng độ natri máu thay đổi.

Tình trạng suy tim độ 4 gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng sống của người bệnh. Vì liên tục cảm thấy mệt mỏi nên các hoạt động xã hội hay công việc hằng ngày đều không thể tham gia, làm tăng nguy cơ rủi ro xảy ra các biến chứng nghiêm trọng như tử vong. Người bệnh cần sự chăm sóc y tế liên tục, theo dõi việc quản lý và uống thuốc chặt chẽ.

Phương pháp điều trị người bệnh suy tim độ 4

Do đã vào giai đoạn cuối nên tình trạng suy tim rất khó để có thể điều trị hoàn toàn, chỉ có thể điều trị cải thiện triệu chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân. Tùy vào tình trạng của bệnh sẽ có những phương pháp điều trị cụ thể.

Điều trị suy tim độ 4 với thuốc

Các bác sĩ chuyên gia có thể dùng một hoặc là kết hợp nhiều loại thuốc sau đây:

• Chất ức chế men chuyển angiotensin (ACEIs);
• Thuốc chẹn beta (Beta blockers);
• Thuốc kháng aldosterone;
• Thuốc chẹn thụ thể angiotensin II (ARBs);
• Nhóm thuốc lợi tiểu;
• Nhóm thuốc giãn mạch Nitrat;
• Glycoside tim: Digoxin.

Can thiệp phẫu thuật

Trong trường hợp tình trạng trở nặng và việc sử dụng thuốc không thể đáp ứng được, thực hiện can thiệp phẫu thuật là cần thiết để giảm thiểu rủi ro, kéo dài tuổi thọ cho người bệnh:

• Đặt máy tái đồng bộ tim (CRT): Cho trường hợp tim co bóp không đồng bộ nhằm cải thiện hiệu quả bơm máu của tim và giảm nguy cơ các biến chứng tim mạch có thể xảy ra.
• Đặt máy khử rung tim (ICD): Trong trường hợp rối loạn nhịp tim, tim đập không đều có nguy cơ dừng đột ngột. ICD sẽ phát xung điện, tự động đánh sốc khi thấy nhịp tim bất thường và đưa lại về trạng thái đập bình thường. Ngăn chặn nguy cơ đột tử có thể xảy ra.
• Thiết bị hỗ trợ tâm thất (LVAD): Đóng vai trò giúp đẩy máu từ các buồng dưới tim đến phần đến các cơ quan của cơ thể. Phù hợp với trường hợp bệnh suy tim độ 4 cần ổn định trong quá trình chờ đợi người hiến tim.
• Cấy ghép tim: Lựa chọn điều trị hàng đầu cho bệnh nhân suy tim giai đoạn cuối. Với tỷ lệ sống sót sau ghép tim 1 năm là gần 90%.

Tiên lượng sống với bệnh nhân suy tim độ 4

Với bệnh nhân suy tim độ 4, tiên lượng sống phụ thuộc hoàn toàn vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng hiện tại cũng như cách cơ thể đáp ứng với phác đồ điều trị. Tỷ lệ tử vong ở giai đoạn này có thể lên đến 75%, chất lượng cuộc sống giảm sút và tuổi thọ trung bình còn khoảng từ 6 đến 12 tháng.

Bệnh nhân suy tim được cấy ghép tim, tỷ lệ sống sót cao hơn so với những bệnh nhân sử dụng cấy ghép các thiết bị hỗ trợ khác. Người được cấy ghép tim, tỷ lệ sống sót lên đến hơn 90% trong vòng 1 năm và có thể sống trung bình 12 - 13 năm sau ghép tim.

Suy tim độ 4 là giai đoạn nghiêm trọng và nguy hiểm của bệnh lý suy tim, gây ra các triệu chứng nặng nề ngay cả khi nghỉ ngơi. Điều trị suy tim ở giai đoạn này thường bao gồm ghép tim, sử dụng thiết bị hỗ trợ tâm thất, các phương pháp phẫu thuật khác và truyền thuốc tăng co bóp đường tĩnh mạch. Cần có các phác đồ điều trị phù hợp, sự chăm sóc y tế chuyên nghiệp nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống, kéo dài tuổi thọ cho bệnh nhân và hạn chế các triệu chứng không mong muốn đi kèm.

Để phòng ngừa suy tim độ 4, người bệnh tim mạch cần thay đổi thói quen sống lành mạnh hơn. Đặc biệt, người bệnh cần thăm khám định kỳ để bác sĩ có thể phát hiện bệnh tiến triển và can thiệp kịp thời.