Tìm hiểu chi tiết về ADHD test người lớn

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) không chỉ gặp ở trẻ em mà còn ảnh hưởng đến nhiều người trưởng thành, dù họ có thể không hề nhận ra. Các biểu hiện của ADHD ở người lớn không chỉ cản trở hiệu suất công việc mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến các mối quan hệ cá nhân và sức khỏe tinh thần. Việc thực hiện các bài ADHD test người lớn là bước quan trọng giúp họ nhận biết sớm và can thiệp kịp thời.

Khi nào nên thực hiện ADHD test ở người lớn?

Việc thực hiện ADHD test ở người lớn không chỉ dành cho những người đã được chẩn đoán chính thức, mà còn rất cần thiết với những ai thường xuyên cảm thấy bản thân gặp khó khăn trong cuộc sống hằng ngày mà không rõ nguyên nhân. Bạn nên cân nhắc làm ADHD test nếu nhận thấy:

• Thường xuyên mất tập trung, hay quên việc hoặc liên tục trì hoãn các nhiệm vụ quan trọng mà đôi khi nhầm tưởng là do chứng đãng trí thông thường.
• Bạn nên làm bài ADHD test người lớn nếu cảm thấy bản thân luôn gặp khó khăn trong việc tổ chức, sắp xếp cuộc sống cá nhân hoặc công việc, khiến mọi việc rối ren, thiếu hệ thống.
• Nhiều người lớn mắc ADHD còn dễ rơi vào trạng thái bốc đồng, khó kiểm soát cảm xúc, nói năng hoặc hành động vội vàng.
• Cảm giác thường xuyên quá tải, mệt mỏi về tinh thần, áp lực không rõ lý do cũng là biểu hiện phổ biến.
• Bạn gặp khó khăn trong việc duy trì các mối quan hệ xã hội hoặc hiệu suất công việc liên tục sụt giảm mà không rõ nguyên nhân cụ thể.

Việc thực hiện bài test đúng chuẩn giúp bạn có cái nhìn khách quan, rõ ràng hơn về tình trạng của bản thân, từ đó quyết định có cần thăm khám chuyên sâu hay không.

Công cụ ADHD test người lớn gồm những gì?

ADHD test người lớn là bộ công cụ sàng lọc giúp nhận diện sớm nguy cơ mắc rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD). Hiện nay, có một số dạng test phổ biến mà bạn có thể tham khảo:

Thang tự đánh giá ADHD cho người lớn

Thang tự đánh giá ADHD cho người lớn (Adult ADHD Self-Report Scale - ASRS) là một công cụ phổ biến và dễ tiếp cận, được phát triển bởi một nhóm chuyên gia quốc tế với sự hỗ trợ của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nhằm hỗ trợ sàng lọc ban đầu ADHD ở người trưởng thành. Đặc biệt, phần ASRS-Part A với 6 câu hỏi cốt lõi liên quan trực tiếp đến các tiêu chí chẩn đoán DSM-5, giúp nhanh chóng nhận diện liệu có khả năng tồn tại hội chứng ADHD hay không.

Tiêu chuẩn chẩn đoán theo DSM-5-TR

Việc chẩn đoán ADHD ở người lớn được kết luận dựa trên các tiêu chí lâm sàng chi tiết trong Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần, Phiên bản thứ năm (DSM-5-TR). Theo đó, người bệnh phải biểu hiện một số lượng nhất định các triệu chứng của giảm chú ý và/hoặc tăng động/bốc đồng.

Một điểm quan trọng là các dấu hiệu của ADHD cần khởi phát từ thời thơ ấu (trước 12 tuổi), dù ở người lớn, việc tự nhớ lại đầy đủ các triệu chứng thời thơ ấu có thể gặp khó khăn. Các dấu hiệu cảnh báo hội chứng ADHD phải gây ra suy giảm chức năng đáng kể trong ít nhất hai môi trường khác nhau, như ở nhà và tại nơi làm việc hay trường học.

QbTest hỗ trợ test ADHD người lớn

QbTest là một công cụ hỗ trợ quá trình đánh giá ADHD bằng cách đo lường khách quan các yếu tố như thiếu tập trung, hiếu động và bốc đồng. Nó cung cấp dữ liệu định lượng hữu ích giúp bác sĩ có thêm căn cứ khi đánh giá tổng thể, nhưng không thể thay thế cho kết luận chẩn đoán lâm sàng.

Các công cụ khác hỗ trợ ADHD test người lớn

Ngoài thang ASRS, các chuyên gia còn sử dụng một số công cụ khác hỗ trợ quá trình thực hiện ADHD test người lớn như:

• Các bảng câu hỏi đánh giá có hệ thống giúp làm rõ mức độ nghiêm trọng của từng triệu chứng như khó tập trung, dễ mất bình tĩnh, hay khó kiểm soát hành vi bốc đồng.
• Các bác sĩ cũng thường kết hợp sử dụng các thang đánh giá lo âu và trầm cảm (ví dụ như test rối loạn lo âu DASS 21), vì ADHD thường đi kèm với các rối loạn tâm lý khác như lo âu, rối loạn cảm xúc, hoặc trầm cảm.
• Các bài kiểm tra tâm lý thần kinh chuyên sâu giúp đo lường cụ thể khả năng duy trì sự chú ý, ghi nhớ thông tin, tốc độ xử lý các tác vụ, và kỹ năng lập kế hoạch, giải quyết vấn đề.

Độ chính xác và giới hạn của ADHD test ở người lớn

Độ chính xác của ADHD test người lớn chỉ dừng lại ở mức sàng lọc ban đầu, giúp nhận diện nguy cơ chứ không thể thay thế cho chẩn đoán y khoa chính thức. Những bài test này rất hữu ích để cá nhân tự nhìn nhận lại bản thân, nhưng chúng không mang tính chất khẳng định chắc chắn việc bạn có mắc ADHD hay không.

Kết quả test có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khách quan và chủ quan như:

• Tâm lý khi làm test: Nếu bạn quá căng thẳng, lo lắng hoặc có xu hướng trả lời theo cảm tính, kết quả có thể thiếu chính xác.
• Khả năng tự đánh giá khách quan của bản thân: Nhiều người do thiếu hiểu biết hoặc không trung thực với chính mình dễ dẫn tới việc trả lời sai lệch, làm kết quả test không phản ánh đúng tình trạng thực tế.
• Triệu chứng của ADHD ở người lớn dễ gây nhầm lẫn: Triệu chứng của ADHD ở người lớn có thể bị nhầm lẫn với các vấn đề tâm lý khác như stress, trầm cảm hoặc lo âu. Điều này khiến việc tự đánh giá dễ sai lệch nếu chỉ dựa vào cảm giác chủ quan mà không có sự hỗ trợ từ chuyên gia.

Phải làm gì sau khi thực hiện ADHD test?

Sau khi thực hiện ADHD test người lớn, bạn cần hiểu đúng và bình tĩnh xử lý kết quả, tránh tâm lý hoang mang hoặc tự kết luận vội vàng.

Trường hợp kết quả cho thấy nguy cơ thấp

Nếu bài test cho kết quả nguy cơ thấp, đồng nghĩa với việc các dấu hiệu của bạn hiện tại chưa đủ cơ sở để nghi ngờ ADHD. Tuy nhiên, nếu bạn vẫn thường xuyên cảm thấy mất tập trung hoặc gặp khó khăn trong công việc, có thể xem xét điều chỉnh thói quen sinh hoạt, áp dụng lối sống lành mạnh hơn như: Ngủ đủ giấc, tập thể dục đều đặn, rèn luyện kỹ năng quản lý thời gian và tăng khả năng tập trung.

Trường hợp kết quả cho thấy nguy cơ cao

Nếu kết quả test cho thấy nguy cơ cao mắc ADHD, bạn nên chủ động tìm gặp bác sĩ tâm lý hoặc bác sĩ chuyên khoa thần kinh để được thăm khám và tư vấn chuyên sâu. Tại đây, bác sĩ có thể chỉ định bạn thực hiện thêm các bài test chuyên biệt, kết hợp với đánh giá lâm sàng và khai thác kỹ tiền sử cá nhân, gia đình để đưa ra kết luận chính xác nhất.

Thông qua kết quả ADHD test người lớn, bạn có thể hiểu hơn tình trạng bản thân và đến gặp bác sĩ chuyên khoa khi cần thiết. Việc chủ động sàng lọc, theo dõi và tìm sự hỗ trợ từ chuyên gia sẽ giúp người bệnh cải thiện rõ rệt chất lượng cuộc sống, hiệu suất công việc và khả năng kiểm soát cảm xúc.