Tìm hiểu về ý nghĩa của siêu âm phổi trong chẩn đoán, điều trị các bệnh lý về phổi

Trong các phương pháp chẩn đoán bệnh về hô hấp, siêu âm phổi được đánh giá cao về tính an toàn và hiệu quả. Không giống như X-quang hay CT, siêu âm phổi không sử dụng tia X, phù hợp với cả phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ. Tuy nhiên, không ít người còn mơ hồ về kỹ thuật này cũng như những lợi ích mà nó mang lại. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ siêu âm phổi là gì, siêu âm phổi có tác dụng gì và khi nào cần thực hiện.

Siêu âm phổi là gì?

Từ giữa thế kỷ 20, siêu âm đã được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực y khoa, bao gồm cả chẩn đoán bệnh lý phổi. Siêu âm phổi là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh sử dụng sóng siêu âm để đánh giá bề mặt phổi, khoang màng phổi và các hiện tượng bất thường như tràn dịch màng phổi, xẹp phổi, đông đặc phổi, tràn khí màng phổi. Nguyên lý hoạt động của phương pháp này là đầu dò siêu âm phát sóng siêu âm vào lồng ngực. Sóng âm phản xạ khi gặp dịch, tổ chức xơ, khí… và tạo thành hình ảnh trên màn hình.

Ưu điểm của siêu âm phổi

Siêu âm phổi có ưu điểm nổi bật là không đau, không xâm lấn. Đối với bệnh nhân hồi sức, suy hô hấp cấp hoặc đang thở máy, siêu âm phổi giúp đánh giá nhanh chức năng phổi mà không cần di chuyển người bệnh. Siêu âm phổi cho phép bác sĩ quan sát theo thời gian thực, hỗ trợ tốt trong cấp cứu. Phương pháp này giúp phát hiện nhanh tràn dịch màng phổi, xẹp phổi, viêm phổi, sẹo xơ phổi và tổn thương phổi sớm.

Hạn chế của siêu âm phổi

Siêu âm phổi có nhiều ưu điểm nhưng cũng tồn tại nhược điểm. Phương pháp này không thể đánh giá toàn bộ nhu mô phổi, đặc biệt là những vùng phổi nằm sâu sau xương sườn hoặc trung thất. Hình ảnh siêu âm dễ bị ảnh hưởng bởi khí trong phổi, gây hạn chế trong chẩn đoán tổn thương lan tỏa như lao phổi hoặc u phổi. Ngoài ra, siêu âm phụ thuộc nhiều vào kinh nghiệm của bác sĩ, do không có hình ảnh cố định như chụp X-quang phổi hay chụp CT phổi. Siêu âm không thể thay thế chụp CT phổi trong các bệnh lý như ung thư phổi, bệnh phổi kẽ, lao phổi lan tỏa.

Siêu âm phổi có tác dụng gì?

Siêu âm phổi sẽ được chỉ định trong nhiều trường hợp và nó có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ bác sĩ đánh giá sức khỏe phổi. Cụ thể là:

Giúp xác định dịch trong khoang màng phổi

Siêu âm phổi giúp xác định chính xác sự hiện diện của dịch trong khoang màng phổi, lượng dịch nhiều hay ít. Siêu âm cũng giúp đánh giá được tính chất dịch (dịch tự do, dịch khu trú, dịch có vách ngăn), giúp phân biệt dịch tiết và dịch thấm. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong chẩn đoán nguyên nhân tràn dịch màng phổi.

Phát hiện hình ảnh đông đặc phổi, tổn thương nhu mô

Siêu âm có thể phát hiện hình ảnh đông đặc phổi nếu tổn thương tiếp xúc với màng phổi, tổn thương nhu mô do viêm phổi hoặc các bệnh về phổi khác ngay từ giai đoạn sớm. Đây là công cụ giúp bác sĩ đánh giá hiệu quả điều trị và điều chỉnh phác đồ kịp thời.

Giúp phát hiện xẹp phổi, tràn khí màng phổi

Siêu âm hỗ trợ đánh giá tình trạng nhu mô phổi không nở hoàn toàn, giúp phát hiện xẹp phổi khu trú. Phương pháp này cũng xác định được khí bất thường trong khoang màng phổi, giúp chẩn đoán sớm tràn khí màng phổi.

Hướng dẫn chọc hút dịch màng phổi hoặc sinh thiết màng phổi

Siêu âm cũng có tác dụng hướng dẫn chọc hút dịch màng phổi một cách an toàn và chính xác, giảm nguy cơ biến chứng. Siêu âm phổi giúp dẫn hướng sinh thiết màng phổi chính xác hơn, giúp chẩn đoán lao màng phổi hoặc ung thư màng phổi.

Khi nào nên thực hiện siêu âm phổi?

Siêu âm phổi nên được thực hiện khi cần đánh giá nhanh các bất thường về hô hấp. Cụ thể, phương pháp này được chỉ định trong các trường hợp sau:

• Nghi ngờ tràn dịch màng phổi: Khi bệnh nhân có triệu chứng khó thở, đau ngực hoặc X-quang phổi gợi ý tràn dịch.
• Đánh giá tổn thương phổi do bệnh phổi: Khi bệnh nhân có sốt, ho, khó thở và cần theo dõi mức độ tổn thương nhu mô phổi.
• Phát hiện xẹp phổi, tràn khí màng phổi: Khi bệnh nhân có dấu hiệu suy hô hấp cấp, giảm thông khí phổi khu trú.
• Theo dõi bệnh nhân nặng tại giường: Áp dụng cho bệnh nhân thở máy, không thể di chuyển để chụp X-quang hoặc CT.
• Hỗ trợ các thủ thuật can thiệp lồng ngực: Khi cần dẫn hướng chọc hút dịch màng phổi, sinh thiết màng phổi để đảm bảo an toàn và chính xác.

Quy trình thực hiện siêu âm phổi

Quy trình thực hiện siêu âm phổi bao gồm các bước sau:

• Người bệnh không cần nhịn ăn hay chuẩn bị đặc biệt trước khi siêu âm nhưng cần tháo bỏ áo khoác, trang sức ở vùng ngực. Bệnh nhân có thể nằm, ngồi hoặc đứng khi siêu âm tùy theo tình trạng sức khỏe.
• Bác sĩ sẽ lựa chọn đầu dò và điều chỉnh chế độ máy siêu âm phù hợp để hiển thị hình ảnh rõ nét nhất.
• Sau khi chuẩn bị xong, bác sĩ tiến hành siêu âm. Đầu dò được di chuyển theo các vùng trước ngực, bên ngực và sau lưng để quan sát toàn bộ phổi.
• Cuối cùng, bác sĩ ghi nhận các dấu hiệu bất thường và đánh giá tình trạng phổi của bệnh nhân.
• Dựa trên kết quả siêu âm, bác sĩ sẽ đề xuất hướng điều trị phù hợp hoặc chỉ định thêm xét nghiệm nếu cần thiết.

Siêu âm phổi giá bao nhiêu?

Chi phí siêu âm phổi có thể thay đổi tùy vào nhiều yếu tố. Bác sĩ thực hiện, trang thiết bị sử dụng và các dịch vụ đi kèm như in kết quả hình ảnh có thể ảnh hưởng đến giá thành. Hiện nay, chi phí siêu âm phổi dao động khoảng 250.000 - 500.000 VNĐ/lần tùy cơ sở y tế.

Tại bệnh viện công, giá siêu âm phổi thường từ 250.000 - 350.000 VNĐ/lần, phù hợp với đa số bệnh nhân. Trong khi đó, tại bệnh viện tư và phòng khám quốc tế, mức giá cao hơn, khoảng 400.000 - 500.000 VNĐ/lần, do sử dụng trang thiết bị hiện đại và dịch vụ chăm sóc tốt hơn.

Siêu âm phổi là công cụ chẩn đoán hình ảnh an toàn, hiệu quả trong phát hiện và theo dõi các bệnh lý hô hấp. Nhờ ưu điểm không xâm lấn, không tia xạ, siêu âm phổi phù hợp với mọi đối tượng, kể cả trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai hay bệnh nhân nặng cần theo dõi tại giường. Để đảm bảo kết quả chính xác, người bệnh nên thực hiện siêu âm phổi tại các cơ sở y tế uy tín, do bác sĩ chuyên khoa thực hiện.