Trầm cảm và buồn bã có nguy hiểm không? Điều trị thế nào?

Mỗi năm có hàng triệu người trên thế giới trải qua cảm giác trầm cảm và buồn bã trong một giai đoạn nào đó. Tuy vậy, không phải ai cũng phân biệt được 2 trạng thái tiêu cực này. Trong bài viết này, bạn hãy cùng Nhà Thuốc Long Châu tìm hiểu sự khác biệt giữa trầm cảm và buồn bã, cũng như cách khắc phục 2 tình trạng tâm lý tồi tệ này.

Trầm cảm khác gì buồn bã?

Trạng thái tâm lý buồn bã là một trong những vấn đề phổ biến nhất ở Việt Nam. Cảm giác buồn là một biểu hiện quen thuộc của trạng thái trầm cảm, tuy nhiên, chúng không giống nhau. Hiểu rõ sự khác biệt giữa buồn bã và trầm cảm có thể giúp bạn dễ nhận biết và tìm kiếm phương pháp điều trị chính xác hơn.

Buồn bã

Cảm giác buồn bã là một phần tự nhiên của cuộc sống mà ai cũng trải qua. Có những thời điểm căng thẳng thần kinh hoặc buồn bã là điều không thể tránh khỏi.

Các sự kiện liên tục diễn ra trong cuộc sống có thể khiến chúng ta cảm thấy buồn bã hoặc không hạnh phúc. Ví dụ, mất việc, mất người thân, ly hôn, khó khăn tài chính, hoặc các vấn đề gia đình đều có thể tác động tiêu cực đến tâm trạng của bạn. Thậm chí, những thất bại như thi trượt, không tìm được việc làm, hoặc trải qua những thất bại sẽ khiến chúng ta không tránh khỏi cảm giác buồn bã và tiêu cực.

Khi đối mặt với tâm trạng buồn bã hoặc thất vọng, nhiều người thường tìm kiếm và chia sẻ cảm xúc với người thân. Từ khóc lóc, thể hiện sự giận dữ, hoặc nói ra những cảm xúc tiêu cực, chúng ta có thể cảm thấy nhẹ nhõm hơn và tiếp tục hành trình cuộc sống tích cực hơn.

Thông thường, cảm giác buồn bã thường có nguyên nhân cụ thể và sẽ tự giảm đi theo thời gian. Nếu nó kéo dài hoặc bạn không thể trở lại cuộc sống bình thường, đó có thể là dấu hiệu của trạng thái trầm cảm. Khi bạn cảm thấy tâm trạng của mình ngày càng tồi tệ hoặc buồn bã kéo dài hơn 2 tuần, hãy đến bác sĩ tâm lý để được cho lời khuyên tốt nhất.

Trầm cảm

Trầm cảm là một tình trạng tâm thần đặc biệt, gây ra thay đổi trong hành vi và thái độ, ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống của người bệnh. Đôi khi, người bị trầm cảm cũng có những khoảnh khắc lạc quan, có thể cười hoặc nhận được sự an ủi.

Tuy nhiên, quan trọng là bạn phải nhận ra rằng trầm cảm không giống như trạng thái buồn bã thông thường. Tình trạng này tác động mạnh mẽ đến tất cả các khía cạnh của cuộc sống và không chỉ là cảm xúc thoáng qua mà chúng ta thường trải qua.

Bệnh này có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, không phụ thuộc vào giới tính hay độ tuổi. Trong năm 2015, khoảng 16,1 triệu người Mỹ từ 18 tuổi trở lên đã trải qua ít nhất một giai đoạn trầm cảm nặng, chiếm 6,7% tổng số người trưởng thành ở nước này. Các dấu hiệu bao gồm:

• U sầu: Đây là cảm giác như mình đang rơi vào tình trạng vô vọng, mơ hồ, hoặc hỗn loạn bên trong tâm hồn. Bạn có thể thường xuyên khóc mà không rõ lý do. Ngoài ra, người bệnh còn tự cảm thấy bản thân không có giá trị, đầy tội lỗi hoặc hối tiếc về những điều đã trải qua.
• Rối loạn giấc ngủ: Khả năng không thể ngủ sâu hoặc gặp khó khăn khi giữ giấc ngủ. Ngược lại, cũng có thể rơi vào giấc ngủ mà không ý thức hoặc không muốn bước ra khỏi giường khi tỉnh dậy.
• Thiếu năng lượng: Cảm giác mệt mỏi và uể oải trong công việc hoặc học tập. Theo đó, các vận động hoặc phản xạ cần nhiều thời gian hơn so với bình thường.
• Vấn đề về cân nặng: Xuất hiện cảm giác chán ăn và giảm cân mà không có nguyên nhân rõ ràng. Đôi khi, có thể trải qua thèm ăn đồ không lành mạnh và tăng cân.
• Mệt mỏi cơ thể: Gặp đau nhức ở cơ bắp hoặc các vùng như lưng hay đầu mà không có nguyên nhân cụ thể. Đồng thời, có thể trải qua chuột rút cơ hoặc đau bụng và cảm giác đau không đều khi điều trị.

Trong các tình huống nghiêm trọng, người bệnh có thể nảy ra ý nghĩ tự tử hoặc tìm cách chấm dứt cuộc sống của mình. Họ không còn mong muốn dành thời gian cho gia đình và bạn bè, có thể từ bỏ sở thích cá nhân hoặc cảm thấy không khả thi để tiếp tục công việc hoặc học tập.

Ảnh hưởng của trầm cảm và buồn bã đến các lứa tuổi

Triệu chứng trầm cảm có thể biến đổi tùy thuộc vào giai đoạn cuộc sống:

Trẻ em

Trẻ em trầm cảm có thể thể hiện bằng việc từ chối đến trường, không đạt kết quả tốt trong học tập, hoặc thậm chí là giảm điểm số. Những đứa trẻ nhỏ có thể trở nên quá phụ thuộc vào cha mẹ và thể hiện sự lo lắng với mọi thứ xung quanh.

Thanh thiếu niên

Người thanh thiếu niên mắc trầm cảm thường có xu hướng tránh giao tiếp, cảm thấy tự ti, kém tự tin và gặp vấn đề với giấc ngủ và ăn uống. Họ có thể tìm cách tự làm tổn thương bản thân, như cắt da, đập đầu vào tường, nhổ tóc hoặc thậm chí có suy nghĩ tự tử.

Người lớn tuổi

Người lớn tuổi mắc trầm cảm và buồn bã có thể không được chẩn đoán kịp thời do triệu chứng của họ giống như dấu hiệu lão hóa bình thường. Họ có thể thích ở nhà mọi lúc, tránh xa mọi người, gặp vấn đề với ăn uống và giấc ngủ, hay thậm chí là mệt mỏi và đau đớn mà nguyên nhân gây ra không phải là do bệnh lý.

Các yếu tố rủi ro của chứng trầm cảm

Trầm cảm có thể ảnh hưởng đến mọi người, không phụ thuộc vào giới tính, độ tuổi, dân tộc, hay tình trạng kinh tế. Một số yếu tố có thể góp phần vào trầm cảm bao gồm:

• Mất mát người thân, đối mặt với nguy cơ đe dọa tính mạng hoặc trải qua chấn thương thể chất.
• Trải qua mối quan hệ lợi dụng, lạm dụng hoặc bạo lực gia đình trong quá khứ.
• Thiếu tự tin và lòng tự trọng thấp có thể góp phần khiến tâm lý rơi vào trạng thái trầm cảm.
• Rối loạn ăn uống, rối loạn lo âu sau chấn thương cũng có thể dẫn đến tình trạng này.
• Có người thân trong gia đình mắc bệnh trầm cảm hoặc các vấn đề tâm thần khác.
• Sử dụng bất kỳ chất kích thích nào như rượu, bia hoặc ma túy có thể làm tăng nguy cơ trầm cảm.
• Mắc các bệnh lý nguy hiểm như ung thư, đột quỵ, bệnh tim hay đau mãn tính.
• Áp lực từ công việc hoặc mối quan hệ xã hội có thể dẫn đến trầm cảm.
• Một số loại thuốc như thuốc chẹn beta, corticosteroid hoặc nội tiết tố có thể gây tác dụng phụ đối với tâm lý.

Làm gì khi bạn bị trầm cảm?

Không nên cảm thấy xấu hổ về trầm cảm, đó không phải là dấu hiệu của sự yếu đuối. Quan trọng là phải nhìn nhận tích cực và không đổ lỗi cho bản thân về tình trạng này. Dưới đây là một số hướng dẫn khi bạn đối mặt với trầm cảm:

• Đặt cuộc hẹn với bác sĩ tâm thần để đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Đó có thể là liệu pháp trò chuyện hoặc sử dụng thuốc chống trầm cảm.
• Không cô lập bản thân, đề nghị sự giúp đỡ từ bạn bè và gia đình.
• Tập thể dục và thể thao, đặc biệt là yoga và thiền tạo sự thoải mái và khỏe mạnh cho bản thân.
• Ngủ đủ giấc và đảm bảo giấc ngủ chất lượng. Ăn đúng giờ, duy trì chế độ ăn uống lành mạnh để hỗ trợ tâm trạng.
• Nghe nhạc, đọc sách, xem chương trình hài hước để giữ tâm trạng lạc quan.
• Tiếp tục hoặc khám phá sở thích mới như nuôi thú cưng, trồng cây, hoặc vẽ tranh.
• Đảm bảo cân bằng giữa công việc và thời gian nghỉ ngơi để tránh căng thẳng quá mức.
• Tránh thuốc lá, ma túy và các chất kích thích khác. Uống rượu bia có chừng mực, tốt nhất là không nên uống.

Khi bạn mắc phải trầm cảm và buồn bã, một số thay đổi trong lối sống có thể giúp bạn cảm thấy tốt hơn. Nhưng hãy nhớ rằng chỉ thay đổi lối sống thôi là không đủ nếu bạn bị trầm cảm. Việc khám sức khỏe tâm thần là rất cần thiết để giải quyết tình trạng trầm cảm của bạn, đặc biệt là trong trường hợp bạn đã có suy nghĩ về cái chết hay hành vi tự tử.

Xem thêm: 

Liệu bạn có bị trầm cảm hay không?

9 dấu hiệu trầm cảm thường thấy