Trẻ 4 tháng tuổi đi phân lỏng kèm đi ngoài ra máu điều trị thế nào?

Câu hỏi: Thưa bác sĩ, con tôi 4 tháng tuổi gặp tình trạng đi phân lỏng kèm máu. Vậy trẻ 4 tháng tuổi đi phân lỏng kèm đi ngoài ra máu điều trị thế nào?

Trả lời:

Giải đáp bởi Bác sĩ Nguyễn Văn My, chuyên ngành Truyền Nhiễm, Nhiệt đới.

Hệ tiêu hóa của trẻ nhỏ, trong đó có trẻ 4 tháng tuổi, chưa phát triển hoàn thiện, khiến trẻ dễ mắc các bệnh lý đường ruột, dẫn đến đi ngoài phân lỏng ra máu. Một số nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng này bao gồm:

• Bệnh kiết lỵ: Kiết lỵ do vi khuẩn Shigella hoặc ký sinh trùng Entamoeba histolytica gây ra. Trẻ mắc bệnh thường đi ngoài nhiều lần (hơn 4 lần/ngày), phân có lẫn dịch nhầy, máu hoặc bọt khí. Bên cạnh đó, trẻ có thể quấy khóc, khó chịu do đau bụng và khó khăn khi đi ngoài.
• Polyp đại - trực tràng: Mặc dù phổ biến ở người lớn, polyp đại - trực tràng cũng có thể xảy ra ở trẻ em. Polyp gây chảy máu khi va chạm với phân, dẫn đến máu lẫn trong phân. Nếu không được điều trị kịp thời, polyp có thể gây biến chứng như tắc ruột.
• Thiếu vitamin K: Vitamin K giúp đông máu hiệu quả. Khi trẻ thiếu vitamin này, các tổn thương nhỏ trong đường ruột dễ chảy máu nghiêm trọng, máu trộn lẫn với phân và rò ra ngoài. Tình trạng này thường xảy ra ở trẻ dưới 6 tháng tuổi, đặc biệt nếu mẹ không cung cấp đủ dinh dưỡng trong chế độ ăn.
• Lồng ruột cấp tính: Lồng ruột xảy ra khi một đoạn ruột lộn ngược và chui vào phần ruột khác. Tình trạng này thường gặp ở trẻ dưới 2 tuổi, biểu hiện qua đau bụng dữ dội, nôn mửa, phân có máu và chất nhầy, trẻ quấy khóc dữ dội. Đây là cấp cứu y khoa, cần can thiệp ngay lập tức để tránh biến chứng nghiêm trọng.
• Bệnh Crohn: Crohn là bệnh viêm mạn tính trong hệ tiêu hóa, gây tổn thương niêm mạc ruột, dẫn đến chảy máu trong phân. Tình trạng này có thể làm trẻ kém hấp thu dinh dưỡng, suy nhược và chậm phát triển. Nếu không được điều trị, bệnh có thể gây biến chứng nguy hiểm như hoại tử ruột.
• Thương hàn: Bệnh thương hàn do vi khuẩn Salmonella Typhi gây ra, dẫn đến viêm nhiễm đường ruột. Triệu chứng bao gồm tiêu chảy lẫn máu, sốt cao, phát ban, và đổ mồ hôi nhiều.

Khi phát hiện trẻ 4 tháng tuổi đi phân lỏng kèm đi ngoài ra máu, phụ huynh cần nhanh chóng đưa con đến bệnh viện để được chẩn đoán nguyên nhân và điều trị. Điều trị trẻ đi ngoài ra máu cần được thực hiện theo chỉ định của bác sĩ, dựa trên nguyên nhân gây bệnh. Dưới đây là một số phương pháp thường áp dụng:

• Sử dụng kháng sinh: Kháng sinh được kê toa nếu trẻ bị nhiễm vi khuẩn gây viêm nhiễm đường ruột. Tuy nhiên, bố mẹ cần tuân thủ đúng liều lượng và chỉ định từ bác sĩ, không tự ý sử dụng.
• Điều trị triệu chứng: Sử dụng thuốc chống nôn, thuốc giảm đau hoặc thuốc giảm tiêu chảy chuyên dụng cho trẻ em.
• Bổ sung men vi sinh: Để cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột.
• Phẫu thuật: Các trường hợp nghiêm trọng như lồng ruột hoặc polyp lớn cần can thiệp phẫu thuật để giải quyết triệt để nguyên nhân gây bệnh.
• Bổ sung nước và điện giải: Khi trẻ bị tiêu chảy, việc bổ sung nước và điện giải là rất quan trọng để ngăn ngừa mất nước và suy kiệt cơ thể.

Lưu ý khi chăm sóc trẻ:

• Thăm khám bác sĩ sớm: Khi trẻ đi ngoài ra máu, phụ huynh nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám, xét nghiệm và chẩn đoán chính xác.
• Khai báo đầy đủ triệu chứng: Bố mẹ cần cung cấp đầy đủ thông tin về triệu chứng, tiền sử bệnh và chế độ ăn của trẻ để bác sĩ có cơ sở đánh giá và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
• Không tự ý dùng thuốc: Chỉ sử dụng thuốc khi có chỉ định và hướng dẫn từ bác sĩ. Tránh kết hợp các loại thuốc mà không có sự đồng ý của chuyên gia y tế.

Việc điều trị đúng cách không chỉ giúp cải thiện nhanh chóng tình trạng đi ngoài ra máu mà còn ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm, đảm bảo sức khỏe và sự phát triển toàn diện cho trẻ.

Hiện tại, không có vắc xin nào được thiết kế đặc biệt để phòng ngừa tất cả các nguyên nhân gây tình trạng đi ngoài ra máu ở trẻ em. Tuy nhiên, một số nguyên nhân phổ biến của tình trạng này có thể được phòng ngừa thông qua những biện pháp phòng ngừa chung, không đặc hiệu như: Thực hiện ăn chín, uống sôi, sử dụng thực phẩm có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng… 

Đặc biệt, một số bệnh hoàn toàn có thể chủng ngừa bằng vắc xin bao gồm:

• Vắc xin thương hàn: Được sử dụng để phòng bệnh do vi khuẩn Salmonella Typhi gây ra. Vắc xin Typhim Vi phòng thương hàn được chỉ định cho người từ 2 tuổi trở lên, trẻ 4 tháng tuổi vẫn chưa đến tuổi chỉ định. Tuy nhiên, cha mẹ, người nhà và người chăm sóc trẻ có thể chủng ngừa vắc xin này để giúp bảo vệ gián tiếp, hạn chế lây nhiễm sang cho trẻ trong khi đợi trẻ đủ tuổi tiêm vắc xin.
• Vắc xin Rotavirus: Dành cho trẻ từ 6 tuần tuổi, giúp phòng ngừa tiêu chảy cấp nặng do Rotavirus gây ra. Hiện nay có 3 loại vắc xin Rotavirus là Rotarix (Bỉ), Rotateq (Mỹ) và Rotavin (Việt Nam). Đặc biệt vắc xin Rotavirus cần được hoàn thành sớm trước 6 tháng tuổi để đạt hiệu quả tối ưu.
• Vắc xin ngừa bệnh tả: Tương tự như vắc xin ngừa bệnh thương hàn, chỉ định cho người từ 2 tuổi trở lên. Mặc dù vậy, việc chủng ngừa cho người xung quanh, sẽ gián tiếp bảo vệ cho trẻ dưới 2 tuổi khỏi bệnh tả.