Trẻ bị hạ thân nhiệt dưới 36 độ có sao không? Khi nào cần đi viện?

Trong giai đoạn sơ sinh và dưới 5 tuổi, hệ điều hòa thân nhiệt của trẻ còn non nớt, rất dễ mất kiểm soát khi môi trường thay đổi hoặc cơ thể suy yếu. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trẻ được coi là bị hạ thân nhiệt khi nhiệt độ trung tâm (đo ở trực tràng, tai hoặc màng nhĩ) dưới 36.5°C.

Nếu không xử trí kịp thời, thân nhiệt tiếp tục giảm sâu, trẻ có thể rơi vào nguy kịch. Chính vì vậy, hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo và cách xử trí đúng khi trẻ bị hạ thân nhiệt dưới 36 độ là kỹ năng không thể thiếu với cha mẹ hiện đại.

Trẻ bị hạ thân nhiệt dưới 36 độ xuất hiện triệu chứng gì?

Khi trẻ bị hạ thân nhiệt dưới 36 độ C, cơ thể bắt đầu mất khả năng tự điều hòa nhiệt, dẫn đến nhiều triệu chứng dễ bị nhầm lẫn với cảm lạnh hoặc mệt mỏi thông thường. Dưới đây là các triệu chứng phổ biến, chia theo mức độ từ nhẹ đến nặng, để cha mẹ dễ nhận biết:

Triệu chứng trẻ bị hạ thân nhiệt dưới 36 độ mức độ nhẹ (thân nhiệt khoảng 35.5 - 36°C)

Khi bị hạ thân nhiệt nhẹ, trẻ xuất hiện các triệu chứng như:

• Trẻ có biểu hiện tay chân lạnh, da tái nhợt, hơi khô;
• Trẻ run nhẹ, có thể quấy khóc, bám mẹ nhiều hơn;
• Trẻ thở nhanh nhẹ, thở không đều;
• Cơ thể bị lạnh nhưng trẻ vẫn tỉnh táo, phản xạ còn tốt;
• Đầu ngón tay ngón chân của trẻ có thể hơi tím nhẹ.

Triệu chứng hạ thân nhiệt trung bình (34 - 35°C)

Khi bị hạ thân nhiệt mức độ trung bình, trẻ xuất hiện các triệu chứng gồm:

• Trẻ run rẩy rõ rệt hoặc ngừng run do kiệt sức;
• Da lạnh, tím tái ở đầu chi, môi, mũi;
• Trẻ buồn ngủ, ít phản ứng, lờ đờ, mệt mỏi;
• Rối loạn nhịp thở với các biểu hiện thở chậm dần hoặc không đều;
• Nhịp tim có thể giảm nhẹ, trẻ yếu ớt.

Triệu chứng hạ thân nhiệt nặng (dưới 34°C)

Khi bị hạ thân nhiệt mức độ nặng, trẻ xuất hiện các triệu chứng gồm:

• Trẻ không còn run và bị mất phản xạ co cơ;
• Trẻ lơ mơ hoặc hôn mê, mắt lờ đờ hoặc không mở;
• Da lạnh ngắt, mạch yếu và thở rất chậm;
• Một số trẻ có thể xuất hiện co giật, mất ý thức, da tím tái hoàn toàn;
• Trong một số trường hợp nặng, trẻ có thể bị ngưng tim, ngưng thở.

Cha mẹ cần lưu ý, ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, triệu chứng hạ thân nhiệt thường không rõ ràng. Trẻ có thể chỉ có biểu hiện ngủ li bì, bú kém, da lạnh, không quấy khóc nhiều. Điều này dẫn đến cha mẹ dễ bỏ sót, vì trẻ không thể diễn đạt cảm giác lạnh như người lớn.

Nguyên nhân trẻ bị hạ thân nhiệt dưới 36 độ

Trẻ bị hạ thân nhiệt dưới 36 độ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau như:

• Trẻ nhỏ rất dễ bị hạ thân nhiệt nếu ở trong phòng điều hòa lâu, mặc quần áo quá mỏng hoặc tắm nước lạnh. Nhiệt độ môi trường thấp sẽ khiến trẻ mất nhiệt nhanh qua da, nhất là ở vùng đầu, tay và chân.
• Trẻ sinh non hoặc nhẹ cân có lớp mỡ dưới da mỏng, khả năng giữ nhiệt và điều chỉnh thân nhiệt kém. Đây là nhóm đối tượng dễ bị hạ thân nhiệt dù chỉ tiếp xúc nhẹ với không khí lạnh.
• Ở một số trẻ, nhiễm trùng nặng như viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết có thể không gây sốt mà khiến thân nhiệt giảm xuống dưới mức bình thường.
• Khi trẻ đói lâu hoặc bị suy dinh dưỡng, cơ thể không đủ năng lượng để sinh nhiệt. Điều này khiến thân nhiệt dễ tụt xuống mức thấp, nhất là vào ban đêm hoặc khi trời lạnh.
• Một số nguyên nhân khác cũng có thể dẫn đến tình trạng hạ thân nhiệt ở trẻ như: Đặt trẻ gần cửa sổ, để quạt thổi trực tiếp vào người hoặc không lau khô sau khi tắm.

Trẻ bị hạ thân nhiệt dưới 36 độ có nguy hiểm không?

Hạ thân nhiệt ở trẻ em, đặc biệt là hạ thân nhiệt ở trẻ sơ sinh, là một tình trạng nguy hiểm vì khả năng điều hòa thân nhiệt của trẻ còn kém. Một số hậu quả của hạ thân nhiệt ở trẻ mà cha mẹ cần hết sức lưu ý như:

• Khi cơ thể lạnh, trẻ cần tăng cường chuyển hóa để sinh nhiệt, dẫn đến tiêu hao đường glucose nhanh chóng. Điều này có thể gây hạ đường huyết ở trẻ em, một tình trạng rất nguy hiểm cho não bộ của trẻ.
• Hạ thân nhiệt kéo dài có thể dẫn đến toan chuyển hóa, tức là tình trạng dư thừa axit trong máu, ảnh hưởng đến chức năng của các cơ quan.
• Trẻ bị hạ thân nhiệt dưới 36 độ bị suy yếu chức năng hô hấp, khó thở, thở nhanh nông hoặc thậm chí ngừng thở. Hạ thân nhiệt nặng gây suy hô hấp cấp, dẫn đến thiếu oxy máu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các cơ quan, đặc biệt là não.
• Trẻ bị hạ thân nhiệt dễ mắc viêm phổi, gây nhịp tim chậm, loạn nhịp tim, có thể dẫn đến suy tim, thậm chí ngừng tim trong những trường hợp nặng.
• Hạ thân nhiệt nặng hoặc kéo dài có thể ảnh hưởng đến não bộ, làm tăng nguy cơ rối loạn phát triển thần kinh nếu không được xử trí kịp thời.

Cần làm gì khi trẻ bị hạ thân nhiệt dưới 36 độ?

Trong trường hợp trẻ bị hạ thân nhiệt dưới 36 độ kèm các dấu hiệu nguy hiểm như li bì, bỏ bú, thở yếu, tím tái, co giật hoặc thân nhiệt tiếp tục giảm dù đã ủ ấm đúng cách, cần gọi cấp cứu ngay. Trong khi chờ sự trợ giúp y tế, cha mẹ nên áp dụng các biện pháp làm ấm cơ thể trẻ an toàn, đồng thời theo dõi các dấu hiệu nguy hiểm.

Sơ cứu tại nhà trong khi chờ hỗ trợ y tế

Trong lúc chờ đợi sự hỗ trợ từ nhân viên y tế, bạn có thể thực hiện các bước sơ cứu để tăng nhiệt độ cơ thể cho trẻ như:

• Đầu tiên, hãy di chuyển trẻ đến một nơi ấm áp, kín gió, nhiệt độ ổn định, lý tưởng nhất là khoảng 25 - 28 độ C. Nếu quần áo của trẻ bị ướt, hãy lau khô người mà thay quần áo mới cho trẻ.
• Ủ ấm cho trẻ bằng cách đắp nhiều lớp chăn mềm, ấm, sấy ấm hoặc ủ trẻ gần nguồn nhiệt an toàn, đội mũ ấm, mang bao tay và bao chân cho bé.
• Nếu có đèn sưởi chuyên dụng, hãy bật đèn để làm ấm không gian phòng, không nên đặt trẻ trực tiếp dưới ánh sáng hoặc sát nguồn nhiệt để tránh nguy cơ bỏng. Cha mẹ tuyệt đối không dùng chai nước nóng, túi chườm nóng trực tiếp lên người trẻ hoặc đèn huỳnh quang để sưởi ấm để tránh bỏng nặng hoặc làm tăng nhiệt độ quá nhanh, gây sốc cho trẻ.
• Nếu trẻ còn bú được, hãy cho trẻ bú mẹ hoặc uống sữa công thức ấm. Trong trường hợp trẻ có dấu hiệu mất nước, cần bù nước theo hướng dẫn của bác sĩ. Nếu trẻ không bú được hoặc gặp khó khăn khi ăn uống, cần thông báo ngay cho nhân viên y tế để có biện pháp hỗ trợ dinh dưỡng phù hợp.

Theo dõi trẻ thường xuyên

Trong quá trình ủ ấm và chăm sóc tại nhà, cha mẹ hãy thường xuyên kiểm tra thân nhiệt của trẻ liên tục bằng nhiệt kế. Tốt nhất là đo ở hậu môn sau mỗi 15 - 30 phút hoặc 1 giờ (tùy theo mức độ hạ thân nhiệt và tình hình của trẻ). Bạn cũng đừng quên ghi lại các chỉ số nhiệt độ mỗi lần để tiện theo dõi và cung cấp thông tin cho nhân viên y tế.

Trẻ bị hạ thân nhiệt dưới 36 độ là tình trạng không thể chủ quan, đặc biệt khi thân nhiệt xuống dưới ngưỡng 35 độ. Việc phát hiện sớm, giữ ấm đúng cách và tìm đến sự hỗ trợ y tế khi cần thiết sẽ giúp đảm bảo an toàn, hạn chế biến chứng. Cha mẹ cần đặc biệt lưu ý, không áp dụng các biện pháp làm tăng thân nhiệt nhanh, thiếu an toàn để tránh làm trẻ bị sốc nhiệt.