Trẻ sơ sinh bị táo bón phải làm sao?

Có rất nhiều nguyên nhân trẻ sơ sinh bị táo bón, có thể là do thay đổi chế độ ăn như đang bú sữa mẹ hoàn toàn sang uống sữa bổ sung, ăn dặm, hoặc chuyển từ giai đoạn ăn nhuyễn sang ăn thô. Tuy nhiên, đó không phải là nguyên nhân gây táo bón duy nhất.

Nguyên nhân trẻ sơ sinh bị táo bón

Táo bón ở trẻ sơ sinh là tình trạng chậm đi tiêu hay còn gọi là đi ngoài. Với trẻ bú mẹ hoàn toàn, bé có thể đi ngoài 2 - 3 lần trong một ngày. Cũng có những trẻ có số lần đi ngoài ít hơn, thậm chí vài ngày đi một lần. Với những trẻ uống sữa công thức, các bé thường đi ngoài 1 lần/ngày.

Trẻ sơ sinh rất dễ bị táo bón khiến mẹ lo lắng.

Tuy nhiên, dù số lần đi ngoài nhiều hay ít nhưng phân vẫn mềm xốp, trẻ không gặp khó khăn hay khó chịu khi đi ngoài thì quá trình đi ngoài của bé vẫn bình thường. Còn đối với những trẻ 1 - 2 ngày mới đi ngoài một lần, kèm theo đó là tình trạng phân keo dính, cứng, trẻ phải rặn khó khăn thì mẹ hãy nghĩ ngay đến táo bón.

Nguyên nhân trẻ sơ sinh bị táo bón có rất nhiều, dưới đây là một vài nguyên nhân chính gây táo bón ở trẻ:

• Trẻ bú ít, bú không đủ lượng sữa cần thiết cho hoạt động khiến cơ thể thiếu nước. Lượng sữa cho trẻ sơ sinh lý tưởng là từ 45 - 88 ml mỗi lần bú. Khi trẻ được một tháng tuổi, lượng sữa trẻ sơ sinh cần cho mỗi cữ bú ít nhất là 118ml. Khi quen với việc bú sữa mẹ, trẻ cũng sẽ tự biết cách mút để nhận được nhiều sữa hơn. Với những trẻ bú không đủ lượng sữa cần thiết để cung cấp nước cho cơ thể thì sẽ bị táo bón.
• Những trẻ uống sữa công thức dễ bị táo bón hơn. Trong giai đoạn 1 - 6 tháng tuổi, hệ tiêu hóa của trẻ còn non nớt nên rất có thể trẻ bị dị ứng với một thành phần nào đó trong sữa, khiến trẻ bị táo bón. Ngược lại, trẻ bú mẹ hiếm khi bị táo bón vì sữa mẹ phù hợp với hệ tiêu hóa của trẻ. Nhờ đó, trẻ có khả năng tiêu hóa gần như hoàn toàn thức ăn. Hơn nữa, sữa mẹ có sự cân bằng giữa chất đạm và chất béo, nếu trẻ không đi ngoài trong vài ngày, trẻ vẫn đi ngoài phân mềm. 
• Chế độ ăn uống của mẹ cũng có thể là nguyên nhân khiến trẻ táo bón. Sữa mẹ là nguồn thức ăn duy nhất của trẻ sơ sinh nên chế độ ăn của mẹ cũng quyết định nhiều đến tiêu hóa của trẻ. Khi mẹ ăn nhiều đồ cay nóng, khó tiêu, ít chất xơ, thiếu dinh dưỡng… nó cũng có thể khiến trẻ táo bón. Không chỉ ăn, nếu mẹ chế độ nghỉ ngơi không hợp lý, mẹ bị stress cũng là nguyên nhân gây táo bón sơ sinh.
• Trẻ sơ sinh bị táo bón do bệnh lý. Trẻ sơ sinh bị táo bón có thể là do trẻ đang mắc một bệnh lý nào đó. Do tổn thương thực thể ở đường tiêu hóa hoặc các dị tật bẩm sinh như: Bệnh suy giáp trạng (bệnh Myxoedeme), đại tràng bị phình to (bệnh Hipschsprung) cũng khiến trẻ bị táo bón.

Cách nhận biết táo bón ở trẻ sơ sinh

Trẻ sơ sinh có bị táo bón không? Không ai có thể tránh khỏi nguy cơ bị táo bón, bao gồm trẻ sơ sinh. Để phát hiện trẻ có bị táo bón không, ngoài việc nắm kỹ nguyên nhân trẻ sơ sinh bị táo bón thì bố mẹ cần theo dõi sát việc ăn ngủ, đi ngoài để có thể phát hiện những dấu hiệu bất thường của trẻ. Dưới đây là một vài cách nhận biết táo bón ở trẻ sơ sinh: 

Trẻ bú ít, bú không đủ lượng sữa cần thiết cho hoạt động khiến cơ thể thiếu nước. 

Tần suất đi ngoài ít hơn bình thường

Với trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi, số lần đi ngoài bình thường của trẻ trong một ngày là từ 2 - 3 lần. Những trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn sẽ ít bị táo bón hơn so với những trẻ uống sữa công thức. Nếu bạn để ý thấy trẻ đi ngoài ít hơn bình thường, khoảng 1 - 2 ngày mới đi ngoài một lần, hãy kiểm tra phân của bé, đặc biệt là trẻ mới sinh dưới 1 tháng. Nếu phân đặc hay bé phải rặn khi đi ngoài, mẹ có thể nghĩ đến trường hợp trẻ bị táo bón.

Phân cứng, vón cục

Một trong những dấu hiệu nhận biết trẻ táo bón là nhìn vào hình dáng của phân. Phân trẻ sơ sinh bị táo bón thường có các đặc điểm nhỏ hình viên, vê tròn có màu đen hoặc xám, phân khô, không có độ ẩm. Đặc biệt, nếu thấy trong phân có máu, đó là dấu hiệu cho thấy hậu môn bé bị tổn thương do táo bón, mẹ cần phải khắc phục ngay.

Trẻ quấy khóc, lười ăn hoặc bỏ ăn

Bỗng dưng trẻ trở nên quấy khóc vô cớ, biếng ăn và có các biểu hiện nhăn nhó, khó chịu, đặc biệt trong lúc đi ngoài là một trong những dấu hiệu để nhận biết bệnh táo bón sơ sinh. Một phần nguyên do trẻ chán ăn, bỏ ăn là vì thức ăn trong cơ thể không được tiêu hóa nên ruột lúc nào cũng đầy khiến trẻ không thèm ăn.

Trẻ bị đầy bụng, khó tiêu

Vùng bụng của những trẻ sơ sinh bị táo bón lúc nào cũng trong tình trạng phình to và sờ thấy cứng. Đó là dấu hiệu chứng tỏ trẻ đang bị khó tiêu, đầy bụng.

Massage vùng bụng cho bé để kích thích nhu động ruột có lợi cho tiêu hóa của trẻ.

Cách chữa trẻ sơ sinh bị táo bón

Tình trạng táo bón ở trẻ sơ sinh cần được khắc phục sớm và nhanh chóng bởi khi trẻ bị táo bón kéo dài, phân không được đào thải ra ngoài, một số chất độc trong phân có thể xâm nhập trở lại và gây hại cho sức khỏe của trẻ. 

Bên cạnh đó, nếu không điều trị táo bón triệt để cho trẻ thì tình trạng này có thể gây tắc nghẽn đường ruột, phình đại tràng, bệnh trĩ... Vì thế, cha mẹ của trẻ sơ sinh cần theo dõi, phát hiện chứng táo bón sớm ở trẻ và tìm cách khắc phục cho con, tránh để trẻ sơ sinh bị táo bón lâu ngày. 

Trẻ sơ sinh bị táo bón phải làm sao? Sau đây là vài biện pháp trị táo bón ở trẻ sơ sinh mà mẹ có thể áp dụng: 

• Khi cơ thể trẻ bị thiếu nước hoặc mất nước, cơ thể sẽ không có đủ chất lỏng cho hệ tiêu hóa nên kết cấu của phân bé trở nên khô và rắn hơn. Điều này sẽ khiến bé gặp khó khăn khi đi ngoài. Khi đó, mẹ hãy cho bé bú mẹ đủ để phòng tránh thiếu nước.
• Nếu trẻ bú mẹ bị táo bón, các đơn giản mà mẹ có thể làm là điều chỉnh chế độ ăn để cải thiện chất lượng sữa mẹ ngay lập tức. Mẹ cần tăng cường chất xơ từ các loại rau củ quả, tránh các đồ ăn cay nóng, chất có cồn, uống nhiều nước...
• Với những trẻ bú sữa công thức bị táo bón, mẹ có thể thay đổi sang một loại sữa khác nhưng cùng độ tuổi của bé. Việc thay đổi sữa công thức cũng ảnh hưởng nhiều đến tiêu hóa của trẻ nên mẹ có thể tham khảo thêm ý kiến của bác sĩ.
• Massage vùng bụng cho bé để kích thích nhu động ruột có lợi cho tiêu hóa của trẻ. Cách massage cho trẻ cũng không quá phức tạp, bạn chụm 3 ngón tay lại, đặt lên vùng bụng. Sau đó, xoa nhẹ vùng xung quanh rốn theo chiều kim đồng hồ với lực ấn vừa đủ. Cách này sẽ giúp thức ăn khó tiêu còn trong bụng sẽ mềm ra và chuyển động xuống hậu môn. Mẹ hãy thực hiện động tác này mỗi lần 3 phút để kích thích trẻ đi ngoài.

Bản thân mẹ bỉm cũng cần chú ý đến chế độ ăn sao cho đầy đủ dinh dưỡng

Trường hợp trẻ sơ sinh bị táo bón lâu ngày, kéo dài hơn hai tuần hoặc táo bón có kèm theo sốt, tiêu phân có máu, nôn ói, bụng to phồng lên, sụt cân, đi phân kèm máu do nứt hậu môn, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám ngay.

Bên cạnh đó, để hạn chế việc trẻ sơ sinh bị táo bón phải làm gì thì bản thân mẹ bỉm cũng cần chú ý đến chế độ ăn sao cho đầy đủ dinh dưỡng để nâng cao sức đề kháng cho trẻ. Mẹ cũng có thể bổ sung thêm thực phẩm hỗ trợ có chứa lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B... giúp hỗ trợ hệ miễn dịch. Nhờ đó, sức đề kháng trẻ được tăng cường, trẻ ít ốm vặt cũng như ít gặp các vấn đề tiêu hóa.

Uyên Hồ

Nguồn tham khảo: Tổng hợp