Triệu chứng của sốt xuất huyết gây suy thận và một số biến chứng có thể gặp

Sốt xuất huyết gây suy thận thường xảy ra trong các ca bệnh nặng, khi virus Dengue làm tổn thương hệ mạch và gây rối loạn huyết động. Biến chứng này khiến chức năng lọc máu của thận bị suy giảm, dẫn đến tích tụ độc tố và rối loạn điện giải trong cơ thể. Vì vậy, việc nhận biết sớm các dấu hiệu sốt xuất huyết gây suy thận có ý nghĩa quan trọng trong việc ngăn ngừa biến chứng và cứu sống người bệnh.

Cơ chế tổn thương thận do sốt xuất huyết

Theo các tài liệu y khoa được công bố trên Tạp chí Y học Châu Âu (EMO), tổn thương thận ở bệnh nhân mắc sốt xuất huyết xảy ra do nhiều yếu tố kết hợp. Trong đó, các nguyên nhân chính bao gồm:

Virus tác động trực tiếp trên mô thận

Virus có khả năng tấn công trực tiếp vào nhu mô thận, gây ảnh hưởng đến cấu trúc và chức năng thận. Đáp lại sự hiện diện của kháng nguyên virus, hệ miễn dịch sẽ kích hoạt phản ứng bảo vệ bằng cách tạo ra kháng thể chống lại virus. Tuy nhiên, quá trình này cũng khiến các chất trung gian gây viêm được phóng thích, góp phần làm tổn thương mô thận và thúc đẩy quá trình viêm lan rộng.

Huyết động không ổn định

Phản ứng viêm quá mức trong sốt xuất huyết có thể gây tụt huyết áp, rối loạn điều hòa mạch máu và dẫn đến giảm lưu lượng máu đến thận, từ đó gây tổn thương thận cấp. Do thận là cơ quan rất nhạy cảm với thay đổi huyết động và phụ thuộc vào nguồn máu dồi dào để duy trì chức năng lọc, việc giảm tưới máu sẽ khiến mô thận rơi vào tình trạng thiếu oxy cục bộ.

Nếu tình trạng thiếu máu kéo dài, các tế bào ống thận sẽ bị tổn thương nghiêm trọng, dẫn đến hoại tử ống thận cấp. Đây là nguyên nhân chính gây ra suy thận cấp ở người bệnh mắc sốt xuất huyết, đặc biệt là những trường hợp nặng có huyết áp hạ kéo dài hoặc sốc chưa được xử lý kịp thời.

Viêm thận do phản ứng miễn dịch

Khi virus Dengue xâm nhập vào cơ thể và gây ra sốt xuất huyết, hệ thống miễn dịch phản ứng mạnh bằng cách tiết ra nhiều cytokine gây viêm như TNF-α, IL-6 và IL-8, dẫn đến tình trạng viêm lan tỏa toàn thân. Ở một số người bệnh, phản ứng viêm không chỉ ảnh hưởng đến hệ tuần hoàn mà còn lan đến thận, gây tổn thương tại chỗ.

Tại thận, quá trình viêm có thể dẫn đến viêm cầu thận hoặc viêm mao mạch thận, do sự tích tụ của các phức hợp miễn dịch tại cầu thận hoặc ống thận. Tình trạng này khiến chức năng lọc của thận bị suy giảm, đồng thời xuất hiện các triệu chứng như tiểu ra máu hoặc tiểu đạm - dấu hiệu cho thấy thận đã bị ảnh hưởng rõ rệt.

Tiêu cơ vân

Virus gây ra sốt xuất huyết có thể ảnh hưởng đến cơ vân, gây tổn thương các sợi cơ. Khi cơ vân bị phá hủy, nhiều chất độc hại sẽ được giải phóng vào máu như myoglobin, kali, acid lactic, acid uric và một số enzyme. Sự hiện diện của các chất này trong máu có thể gây mất cân bằng nước - điện giải, toan chuyển hóa, tăng kali máu, sốc và nghiêm trọng nhất là hiện tượng lắng đọng myoglobin trong ống thận. Sự tắc nghẽn này là nguyên nhân chính dẫn đến suy thận cấp ở bệnh nhân sốt xuất huyết có biến chứng tổn thương cơ.

Ảnh hưởng của sự tích tụ dịch và rối loạn điện giải

Tình trạng rối loạn chức năng thận trong sốt xuất huyết không chỉ dừng lại ở việc suy giảm khả năng lọc máu, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc duy trì cân bằng nước và điện giải trong cơ thể. Khi huyết tương bị rò rỉ khỏi lòng mạch và tích tụ trong khoang bụng hoặc mô kẽ, thể tích tuần hoàn thực sự đến thận bị giảm, khiến cơ quan này hoạt động kém hiệu quả. Sự thiếu máu đến thận kéo dài dễ hình thành vòng xoắn bệnh lý, làm trầm trọng thêm tình trạng quá tải cho thận.

Rối loạn điện giải, đặc biệt là tăng kali máu hoặc hạ natri máu là những biểu hiện thường gặp trong các ca suy thận do sốt xuất huyết. Những bất thường này không chỉ làm nặng thêm diễn tiến lâm sàng mà còn tiềm ẩn nguy cơ cao gây biến chứng nghiêm trọng như rối loạn nhịp tim, phù phổi hoặc suy tuần hoàn.

Triệu chứng của sốt xuất huyết gây suy thận là gì?

Phần lớn các trường hợp chỉ được chẩn đoán khi bệnh đã tiến triển nặng, do các triệu chứng ban đầu thường không rõ ràng và dễ nhầm với những bệnh lý thông thường khác. Một số dấu hiệu nhận biết sớm của sốt xuất huyết gây suy thận là:

• Cảm giác mệt mỏi kéo dài: Người có vấn đề về thận thường bị thiếu máu, dẫn đến tình trạng suy nhược, uể oải và giảm năng lượng.
• Phát ban và ngứa không rõ nguyên nhân: Khi chức năng lọc máu của thận bị ảnh hưởng, các chất thải tích tụ lại trong máu có thể gây kích ứng da, biểu hiện bằng các nốt đỏ, mẩn ngứa.
• Thay đổi trong tiểu tiện: Bệnh thận ở giai đoạn đầu có thể làm thay đổi số lần đi tiểu (tăng hoặc giảm), nước tiểu có màu đậm, có bọt, hoặc có thể lẫn máu.
• Khó thở, hơi thở có mùi: Suy thận làm giảm sản xuất hồng cầu và gây tích nước trong cơ thể, ảnh hưởng đến phổi và chức năng hô hấp. Đồng thời, việc không đào thải được độc tố có thể khiến hơi thở có mùi khó chịu.
• Ngáy to khi ngủ: Những người mắc bệnh thận mãn tính đôi khi gặp phải tình trạng ngưng thở khi ngủ, dẫn đến ngủ ngáy và giấc ngủ kém chất lượng.
• Đau vùng thắt lưng: Cơn đau thường xuất hiện ở hai bên lưng dưới, lan ra vùng hông hoặc vùng bụng dưới - đây là dấu hiệu phổ biến ở những người có tổn thương thận.

Khi bệnh tiến đến giai đoạn suy thận nặng nhất, mức lọc cầu thận giảm xuống dưới 15 mL/phút cho thấy chức năng lọc máu của thận gần như không còn hiệu quả. Lúc này, người bệnh sẽ xuất hiện hàng loạt triệu chứng toàn thân do chất độc tích tụ trong máu, ảnh hưởng đến các cơ quan như tim mạch, hệ tiêu hóa, thần kinh, hô hấp, da và máu. Một số biểu hiện thường gặp gồm chán ăn, buồn nôn, phù chi, khó thở, đau bụng...

Trong giai đoạn này, bệnh nhân thường phải phụ thuộc vào các biện pháp thay thế chức năng thận như lọc máu (chạy thận nhân tạo hoặc lọc màng bụng) để duy trì sự sống. Bên cạnh đó, ghép thận được xem là hướng điều trị tối ưu, giúp phục hồi chức năng thận lâu dài và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Một số biến chứng khác do sốt xuất huyết gây ra

Ngoài biến chứng suy thận, sốt xuất huyết còn gây ra một số biến chứng như:

Sốc do mất máu

Virus Dengue gây sốt xuất huyết làm tăng tính thấm của thành mao mạch, dẫn đến thoát huyết tương và làm máu trở nên cô đặc. Khi mức độ mất dịch vượt quá khả năng bù đắp, cơ thể có thể rơi vào trạng thái sốc do giảm thể tích tuần hoàn. Người bệnh có thể xuất hiện các dấu hiệu như chảy máu cam, chảy máu chân răng... Nếu không được xử lý kịp thời, tình trạng có thể tiến triển thành xuất huyết nội tạng với các triệu chứng nguy hiểm như nôn ra máu, đi tiểu ra máu, ho ra máu, xuất huyết âm đạo bất thường hoặc rong kinh kéo dài.

Xuất huyết não

Một trong những biến chứng nghiêm trọng của sốt xuất huyết nặng là tình trạng giảm mạnh tiểu cầu. Khi lượng tiểu cầu tụt xuống quá thấp mà không được truyền kịp thời, bệnh nhân có nguy cơ cao bị xuất huyết trong não. Đây là biến chứng nguy hiểm, có thể dẫn đến tử vong nhanh chóng nếu không được can thiệp đúng lúc.

Tràn dịch màng phổi

Sự thoát huyết tương không chỉ gây ảnh hưởng đến hệ tuần hoàn mà còn tác động đến hệ hô hấp. Dịch có thể thấm vào khoang màng phổi, dẫn đến tràn dịch, viêm phổi hoặc phù phổi cấp. Trường hợp này cần được cấp cứu ngay, nếu không sẽ gây suy hô hấp và nguy hiểm đến tính mạng.

Hôn mê

Khi huyết tương thấm vào hệ thần kinh trung ương, đặc biệt là vùng não, có thể gây phù não và xuất hiện các rối loạn thần kinh dẫn đến hôn mê. Đây được xem là một trong những biến chứng nặng nề nhất của sốt xuất huyết. Ngoài ra, hôn mê cũng có thể xuất hiện thứ phát sau các biến chứng khác như sốc kéo dài, xuất huyết nội, suy tim hoặc suy thận cấp - còn gọi là hội chứng não cấp thứ phát. Tình trạng này đe dọa nghiêm trọng đến sự sống và đòi hỏi can thiệp y tế tích cực.

Sốt xuất huyết không chỉ dừng lại ở các triệu chứng sốt, xuất huyết hay sốc mà còn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng của nhiều cơ quan, đặc biệt là thận. Khi virus Dengue tấn công và gây rối loạn huyết động, viêm mô thận hoặc tổn thương cơ vân, người bệnh có nguy cơ cao bị tổn thương thận cấp. Việc nhận biết sớm và điều trị kịp thời là yếu tố then chốt để hạn chế biến chứng nguy hiểm, trong đó có tình trạng sốt xuất huyết gây suy thận, nhằm bảo vệ tính mạng và cải thiện tiên lượng lâu dài cho người bệnh.