Triệu chứng cúm A ở trẻ và cách xử trí đúng

Không ít phụ huynh thường nhầm lẫn giữa cúm A và cảm lạnh thông thường, dẫn đến tâm lý chủ quan. Trên thực tế, triệu chứng cúm A ở trẻ thường khởi phát nhanh, nặng và kéo dài hơn, gây ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân và hệ hô hấp. Hiểu rõ biểu hiện đặc trưng của bệnh là chìa khóa để cha mẹ bảo vệ con đúng cách trong mùa dịch cúm.

Các triệu chứng cúm A ở trẻ​ thường gặp

Triệu chứng cúm A ở trẻ bao gồm sốt cao, ho, đau họng, sổ mũi, mệt mỏi, đau đầu và nhức mỏi cơ thể. Một số trẻ có thể nôn, tiêu chảy, chán ăn, trường hợp nặng có thể khó thở, tay chân lạnh, lừ đừ hoặc lơ mơ.

Cúm A là bệnh do virus cúm A (Influenza A virus) gây ra, thuộc nhóm virus cúm mùa có khả năng biến đổi nhanh và gây thành dịch. Các chủng phổ biến thường gặp là H1N1, H3N2...

Các triệu chứng và biểu hiện của trẻ khi mắc cúm có thể khác nhau tùy lứa tuổi và mức độ miễn dịch, vì vậy khi thấy dấu hiệu bất thường, nên theo dõi sát sao. Dưới đây là những triệu chứng hay gặp:

• Sốt cao đột ngột, thường từ 38,5°C đến 40°C kèm rét run và vã mồ hôi sau đó. Trẻ có thể khó chịu, quấy khóc nhiều hơn bình thường.
• Ho khan, ho liên tục hoặc ho tăng lên về đêm, đôi khi kèm theo đau họng hoặc khàn tiếng.
• Nghẹt mũi, sổ mũi và chảy dịch mũi. Trẻ nhỏ có thể thở bằng miệng khi mũi bị tắc.
• Mệt mỏi toàn thân, biếng ăn, bỏ bú hoặc ăn kém. Trẻ ít hoạt động, thờ ơ với đồ chơi.
• Đau cơ, đau khớp, nhức đầu rõ rệt trong những ngày đầu của bệnh.
• Buồn nôn, nôn ói hoặc tiêu chảy nhẹ ở một số trường hợp, đặc biệt là trẻ nhỏ.
• Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có thể xuất hiện khó thở, nuốt khó hoặc dấu hiệu mất nước như ít tè hơn, khô miệng, mắt trũng.

Các triệu chứng trên thường xuất hiện đột ngột vài ngày sau khi tiếp xúc với nguồn bệnh và có thể kéo dài từ 5 đến 7 ngày, trong khi mệt mỏi hoặc ho nhẹ có thể tồn tại lâu hơn. Cha mẹ cần theo dõi nhiệt độ, tình trạng hô hấp và mức độ ăn uống để quyết định chăm sóc tại nhà hay liên hệ y tế.

Trường hợp nào cần đưa trẻ đến bệnh viện?

Không phải lúc nào cúm A cũng tự khỏi tại nhà. Cha mẹ cần đặc biệt cảnh giác nếu xuất hiện những biểu hiện bất thường dưới đây, vì chúng có thể là dấu hiệu cảnh báo biến chứng nguy hiểm:

• Trẻ sốt cao liên tục trên 39°C không hạ dù đã dùng thuốc hạ sốt.
• Thở nhanh, thở rít, tím tái quanh môi hoặc đầu chi.
• Co giật, ngủ li bì, khó đánh thức.
• Nôn ói nhiều, tiêu chảy kéo dài, mất nước.
• Đau ngực, tim đập nhanh, lơ mơ hoặc kích thích.
• Trẻ có bệnh nền như hen phế quản, tim bẩm sinh, suy giảm miễn dịch hoặc đang dùng thuốc ức chế miễn dịch.

Nếu thấy trẻ có bất kỳ dấu hiệu nào kể trên, cha mẹ cần nhanh chóng đưa con đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị. Việc chậm trễ có thể khiến triệu chứng cúm A ở trẻ chuyển biến nặng, dẫn đến viêm phổi, viêm não hoặc suy hô hấp.

Làm sao để phân biệt cúm A với cảm lạnh ở trẻ?

Cúm A và cảm lạnh đều là bệnh do virus gây ra nhưng khác biệt rõ về mức độ và tiến triển. Cha mẹ có thể quan sát một số yếu tố đặc trưng để phân biệt giữa hai tình trạng này. Dưới đây là bảng so sánh chi tiết giúp nhận biết nhanh:

Điểm khác biệt lớn nhất là cúm A thường khiến trẻ mệt mỏi toàn thân, trong khi cảm lạnh chủ yếu gây khó chịu vùng mũi họng. Triệu chứng cúm A ở trẻ có xu hướng khởi phát nhanh, sốt cao và kéo dài, trong khi cảm lạnh thường nhẹ và hồi phục sớm hơn. Khi có nghi ngờ, tốt nhất nên cho trẻ đi khám để xét nghiệm xác định virus gây bệnh.

Cúm A ở trẻ em có nguy hiểm không?

Phần lớn các triệu chứng cúm A ở mức nhẹ và có thể tự khỏi sau 7 - 10 ngày nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là bệnh có thể tiến triển nặng ở trẻ nhỏ, đặc biệt là nhóm dưới 5 tuổi hoặc có bệnh lý nền.

Cúm A gây tổn thương tế bào niêm mạc đường hô hấp, khiến cơ thể dễ nhiễm thêm vi khuẩn. Nếu không điều trị sớm, virus có thể lan xuống phổi gây viêm phổi nặng, thậm chí suy hô hấp. Ngoài ra, virus cúm có khả năng xâm nhập vào máu, gây rối loạn miễn dịch hoặc ảnh hưởng đến hệ thần kinh, tim mạch.

Một số trẻ sau khi khỏi bệnh vẫn còn ho dai dẳng, mệt mỏi, kém ăn và cần thêm thời gian để hồi phục hoàn toàn. Do đó, cha mẹ không nên chủ quan mà cần cho trẻ nghỉ ngơi, bù nước, ăn uống đầy đủ và tuân thủ đúng chỉ dẫn bác sĩ.

Các biến chứng cúm A ở trẻ em cần cảnh giác

Cúm A không chỉ dừng lại ở những triệu chứng như sốt, ho, hay mệt mỏi. Nếu chủ quan, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe.

Thứ nhất, viêm phổi là biến chứng thường gặp nhất và cũng là nguyên nhân chính khiến trẻ phải nhập viện. Virus cúm làm tổn thương niêm mạc phế quản, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập. Trẻ có thể thở nhanh, co lõm ngực, khò khè và tím tái.

Thứ hai, viêm tai giữa là hậu quả khi dịch mũi họng ứ đọng, gây nhiễm trùng lan lên tai. Trẻ thường quấy khóc, kém ăn và hay kéo tai. Nếu không được điều trị đúng cách, có thể gây giảm thính lực tạm thời hoặc kéo dài.

Ngoài ra, cúm A còn có thể dẫn đến viêm cơ tim, viêm não hoặc co giật do sốt cao. Những biến chứng này tuy hiếm nhưng nguy hiểm, có thể để lại di chứng nếu không xử lý kịp thời. Đặc biệt, trẻ mắc bệnh nền như tim phổi mạn tính, hen suyễn hoặc suy giảm miễn dịch sẽ dễ bị biến chứng hơn nhóm trẻ khỏe mạnh.

Nhận biết sớm và xử trí đúng triệu chứng cúm A ở trẻ là yếu tố then chốt giúp phòng ngừa biến chứng nguy hiểm. Cha mẹ nên theo dõi sát biểu hiện của con, đưa trẻ đi khám khi có dấu hiệu bất thường và duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý để tăng cường miễn dịch. Một lối sống khoa học, môi trường sạch sẽ và tiêm ngừa cúm định kỳ sẽ giúp trẻ khỏe mạnh hơn, sẵn sàng vượt qua mùa dịch cúm một cách an toàn.