Cúm A là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị và cách phòng ngừa bệnh cúm A

Cúm A là gì?

Cúm A là một bệnh do virus truyền nhiễm tấn công hệ hô hấp của bạn. Virus cúm lây nhiễm ở người có thể được chia thành ba nhóm chính: A, B và C. Nhiễm cúm A có thể nghiêm trọng và gây dịch bệnh.

Các triệu chứng phổ biến của nhiễm cúm A dễ bị nhầm lẫn với các tình trạng bệnh khác. Một số trường hợp nhẹ, bệnh cúm có thể tự khỏi mà không có triệu chứng đáng kể, tuy nhiên những trường hợp cúm A nặng có thể dẫn đến đe dọa tính mạng.

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh cúm A

Không giống như cảm lạnh thông thường, cúm thường xảy ra với các triệu chứng khởi phát đột ngột. Các triệu chứng thường gặp của nhiễm cúm A bao gồm:

• Ho;
• Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi;
• Hắt xì;
• Đau họng;
• Sốt;
• Đau đầu;
• Mệt mỏi;
• Ớn lạnh;
• Nhức mỏi cơ thể.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh cúm A

Những người có nguy cơ cao bị biến chứng của cúm A, chẳng hạn như những người từ 65 tuổi trở lên hoặc những người có hệ miễn dịch suy yếu, nên đến cơ sở y tế để được điều trị ngay lập tức. Trong một số ít trường hợp, cúm A có thể gây tử vong.

Bệnh cúm A có thể gây ra một số biến chứng như:

• Nhiễm trùng tai;
• Bệnh tiêu chảy;
• Buồn nôn;
• Nôn mửa;
• Chóng mặt;
• Đau bụng;
• Đau ngực;
• Hen suyễn;
• Viêm phổi;
• Viêm phế quản;
• Vấn đề về tim mạch.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Đôi khi, người mắc cúm A có thể tự khỏi bệnh. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng kéo dài hơn một tuần mà không cải thiện, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị.

Nguyên nhân dẫn đến cúm A

Cúm A là một loại virus. Nó lây lan qua các giọt bắn nhỏ từ mũi hoặc họng của người bị nhiễm bệnh, thường là do ho hoặc hắt hơi. Bạn có thể mắc bệnh cúm A:

• Do tiếp xúc với người bị nhiễm bệnh cúm A;
• Chạm vào vật gì đó mà người nhiễm bệnh cúm A đã ho hoặc hắt hơi dây lên.

Các protein trên bề mặt của virus cúm A được gọi là hemagglutinin (H) và neuraminidase (N). Các phân nhóm virus khác nhau có sự khác biệt về protein bề mặt. Một số phân nhóm cúm A có thể lây nhiễm sang động vật, bao gồm:

• Chim (gây cúm gia cầm);
• Lợn (gây cúm lợn).

Trong một số trường hợp, những loại cúm này có thể lây truyền sang người.

Cúm gia cầm:

Cúm gia cầm do các phân nhóm cúm A khác nhau gây ra.

Loại phụ được biết đến nhiều nhất được gọi là H5N1. Loại virus này chủ yếu ảnh hưởng đến chim. Nó đã gây nhiễm trùng nghiêm trọng và thậm chí tử vong ở người, nhưng số ca mắc bệnh rất ít.

Cúm gia cầm thường lây sang người qua tiếp xúc với gia cầm bị nhiễm bệnh. Cho đến nay, không có bằng chứng nào cho thấy cúm gia cầm có thể truyền từ người sang người.

Cúm lợn:

Cúm ở lợn do nhiều loại cúm A khác nhau gây ra, chẳng hạn như H1N1.

Năm 2009, H1N1 gây ra đại dịch ở người. Cúm lợn thường nhẹ ở hầu hết mọi người. Tuy nhiên, nó có thể nghiêm trọng đối với một số người thuộc nhóm có nguy cơ cao, thậm chí gây tử vong. Cúm lợn không lây lan qua việc ăn thịt lợn đã được nấu chín.

Những ai có nguy cơ mắc phải cúm A?

Những người có khả năng miễn dịch vững chắc có thể không nhận thấy các triệu chứng nghiêm trọng của bệnh cúm A. Nhưng một số nhóm người khác có nguy cơ bị nhiễm cao, như:

• Trẻ em dưới 5 tuổi và trẻ sơ sinh có sức đề kháng yếu;
• Phụ nữ mang thai;
• Người lớn trên 65 tuổi;
• Những người mắc các bệnh mạn tính như hen suyễn, đái tháo đường, khí phế thũng, viêm phổi,…

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán cúm A

Trước khi điều trị, bác sĩ sẽ cần kiểm tra virus cúm. Xét nghiệm được ưu tiên là test nhanh, bác sĩ sẽ phết mũi hoặc họng của bạn. Xét nghiệm sẽ phát hiện RNA của virus cúm trong vòng 30 phút hoặc ít hơn.

Kết quả có thể dương tính giả hoặc âm tính giả và bác sĩ có thể phải chẩn đoán dựa trên việc kết hợp các triệu chứng của bạn hoặc các xét nghiệm khác.

Phương pháp điều trị cúm A hiệu quả

Trong một số trường hợp, các triệu chứng cúm A có thể tự hết khi nghỉ ngơi và uống nhiều nước. Trong các trường hợp khác, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng virus để điều trị, các thuốc kháng virus phổ biến bao gồm:

• Zanamivir;
• Oseltamivir;
• Peramivir.

Những loại thuốc này, được gọi là chất ức chế neuraminidase, làm giảm khả năng lây lan của virus cúm từ tế bào này sang tế bào khác, làm chậm quá trình lây nhiễm.

Mặc dù hiệu quả nhưng những loại thuốc này có thể gây ra tác dụng phụ như buồn nôn và nôn. Nếu bạn bắt đầu gặp bất kỳ triệu chứng nào hoặc nếu tình trạng của bạn trở nên tồi tệ hơn, hãy ngừng sử dụng thuốc và đến gặp bác sĩ ngay lập tức.

Một loại thuốc mới có tên baloxavir marboxil, do một công ty dược phẩm Nhật Bản sản xuất, đã được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt vào tháng 10 năm 2018. Thuốc kháng virus này giúp ngăn chặn virus cúm nhân lên.

Điều trị bằng thuốc không kê toa cũng có thể làm giảm các triệu chứng cúm.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của cúm A

Chế độ sinh hoạt:

Chế độ sinh hoạt cho người bệnh mắc cúm A bao gồm những biện pháp để giảm triệu chứng, hỗ trợ quá trình phục hồi và ngăn chặn sự lây lan của bệnh. Dưới đây là một số gợi ý:

• Nghỉ ngơi: Hãy nghỉ ngơi và tạo điều kiện cho cơ thể hồi phục. Tránh làm việc quá sức và ngủ đủ giấc.
• Giữ ẩm cho không gian sống: Dùng máy tạo ẩm hoặc đặt một bát nước trong phòng để giữ ẩm không khí. Điều này giúp làm giảm đau họng và khó chịu do khô.
• Điều chỉnh nhiệt độ: Tạo điều kiện thoáng mát trong phòng để giảm triệu chứng sốt và đau mỏi. Đặt quạt hoặc điều hòa ở nhiệt độ phù hợp.
• Sử dụng thuốc giảm triệu chứng: Hỏi ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ về việc sử dụng thuốc giảm triệu chứng như thuốc hạ sốt, thuốc giảm đau và thuốc ho để giảm các triệu chứng khó chịu.
• Tránh tiếp xúc với người khác: Để ngăn chặn lây lan bệnh, hạn chế tiếp xúc với người khác trong giai đoạn bệnh và tuân thủ các biện pháp vệ sinh cá nhân như đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên và che miệng khi ho.

Lưu ý rằng đây chỉ là những gợi ý chung và không thay thế cho lời khuyên và điều trị từ các chuyên gia y tế.

Chế độ dinh dưỡng:

Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh mắc cúm A có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ quá trình phục hồi và tăng cường hệ miễn dịch. Dưới đây là một số gợi ý về chế độ dinh dưỡng cho người bệnh cúm A:

• Uống đủ nước: Hãy duy trì việc uống đủ lượng nước trong ngày để giữ cơ thể được cung cấp đủ lượng nước. Nước giúp làm giảm tình trạng khô họng và giúp cơ thể loại bỏ chất độc.
• Ăn thực phẩm giàu chất dinh dưỡng: Bao gồm trong chế độ ăn của bạn các loại thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất như rau xanh, trái cây tươi, hạt và ngũ cốc nguyên hạt. Đảm bảo cung cấp đủ vitamin C, vitamin A, và vitamin E để tăng cường hệ miễn dịch.
• Tăng cường protein: Protein là thành phần quan trọng để phục hồi cơ thể. Hãy tăng cường sử dụng thực phẩm giàu protein như thịt gà, thịt cá, đậu và các loại hạt.
• Cung cấp nhiều chất chống oxy hóa: Trái cây và rau xanh giàu chất chống oxy hóa như vitamin C và beta-carotene, có khả năng tăng cường hệ miễn dịch và giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh. Hãy ăn bao gồm các loại trái cây như cam, chanh, quýt, kiwi, dứa và các loại rau xanh như cải bắp, rau cải xoăn, cà chua và cà rốt trong chế độ ăn hàng ngày.
• Hạn chế thực phẩm có hại: Tránh tiêu thụ quá nhiều thực phẩm như thức ăn nhanh, thức ăn chế biến sẵn, đồ ngọt và đồ uống có gas. Những loại thực phẩm này có thể gây khó tiêu và làm suy yếu hệ miễn dịch.
• Hạn chế đồ uống có cồn và caffeine: Đồ uống chứa cồn và caffeine có thể làm mất nước cơ thể và làm suy yếu hệ miễn dịch. Hạn chế hoặc tránh tiêu thụ những loại đồ uống này trong thời gian bị cúm.
• Chia nhỏ khẩu phần ăn: Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày thay vì một bữa lớn. Điều này giúp cung cấp năng lượng và dưỡng chất liên tục cho cơ thể.

Ngoài ra, hãy luôn tuân thủ các khuyến cáo của bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng dựa trên tình trạng sức khỏe cụ thể của bạn.

Phương pháp phòng ngừa cúm A hiệu quả

Cách tốt nhất để ngăn ngừa bệnh cúm A là tiêm chủng hàng năm. Mỗi mũi tiêm phòng cúm sẽ bảo vệ chống lại ba đến bốn loại virus cúm khác nhau trong mùa cúm năm đó. Một số biện pháp khác để ngăn ngừa lây nhiễm căn bệnh này bao gồm:

• Rửa tay thường xuyên;
• Tránh đám đông lớn, đặc biệt là trong thời gian dịch cúm bùng phát;
• Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi;
• Ở nhà nếu bạn bị sốt và trong ít nhất 24 giờ sau khi hết sốt.