U lymphô ác tính không hodgkin là gì và dấu hiệu nhận biết

U lymphô không Hodgkin là một dạng của ung thư hạch bạch huyết và đang có chiều hướng gia tăng trong những năm gần đây. Tuy nhiên, mức độ hiểu biết của mọi người về bệnh này vẫn còn thấp. Vì thế hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu trong bài viết dưới đây để hiểu hơn u lymphô ác tính không Hodgkin là gì.

Thế nào là u lymphô ác tính không Hodgkin?

U lymphô ác tính không Hodgkin, còn được biết đến là ung thư hạch không Hodgkin, là một dạng ung thư của hệ thống lymphô. Hệ thống lymphô trong cơ thể có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ chống lại các tác nhân gây bệnh và nhiễm trùng.

Trong trường hợp u lymphô không Hodgkin, khối u phát triển từ các tế bào lymphô, những tế bào này thường tồn tại trong các hạch bạch huyết, lá lách và các cơ quan khác của hệ thống miễn dịch. Điều này có nghĩa là khối u có thể xuất phát từ bất kỳ vị trí nào trong cơ thể và có khả năng lan rộng sang các bộ phận khác.

U lymphô ác tính không Hodgkin có thể xuất phát từ hai loại tế bào chính:

• Tế bào lymphô B: Nhiệm vụ chính của tế bào B là sản xuất kháng thể để chống lại các tác nhân gây nhiễm trùng từ bên ngoài. Đa số u lymphô không Hodgkin bắt nguồn từ tế bào B.
• Tế bào lymphô T: Tế bào T có nhiệm vụ tiêu diệt các tác nhân gây bệnh trực tiếp xâm nhập vào cơ thể. U lymphô không Hodgkin xuất phát từ tế bào T rất hiếm.

Nguyên nhân nào gây ra bệnh u lymphô không Hodgkin?

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện rằng bệnh u lymphô ác tính không Hodgkin có liên quan đến một số yếu tố nguy cơ, nhưng nguyên nhân chính xác của bệnh vẫn chưa được hiểu rõ. Việc xác định nguyên nhân của bệnh này thực sự phức tạp do u lymphô là một nhóm ung thư đa dạng.

Biến đổi trong gen

Các nhà khoa học đã tiến bộ đáng kể trong việc nắm bắt những biến đổi DNA cụ thể dẫn đến sự chuyển đổi từ tế bào lymphô bình thường thành tế bào ung thư lymphô. DNA, thành phần cơ bản của tế bào, chứa gen điều khiển hoạt động của chúng ta. Mặc dù chúng ta thừa hưởng DNA từ cha mẹ và thường giống với họ về di truyền, nhưng DNA không chỉ ảnh hưởng đến ngoại hình mà còn quản lý quá trình phát triển, phân chia và tồn tại của tế bào.

Các gen có vai trò quan trọng trong quá trình này bao gồm:

• Oncogene (gen ung thư): Kích thích phát triển và sống sót của tế bào ung thư.
• Gen ức chế khối u: Kiểm soát sự phân chia và tử vong của tế bào, giữ cho chúng trong tầm kiểm soát.

Ung thư xảy ra khi có đột biến trong DNA, dẫn đến sự biến đổi hoặc ức chế các gen liên quan, tạo điều kiện cho sự phát triển của khối u.

Mặc dù một số người có thể thừa hưởng đột biến gen từ cha mẹ, tăng nguy cơ mắc ung thư, nhưng hầu hết các biến đổi gen liên quan đến u lymphô không Hodgkin xuất hiện trong đời sống, thường không được truyền từ cha mẹ. Những biến đổi này có thể phát sinh do tiếp xúc với các yếu tố như bức xạ, hóa chất gây ung thư hoặc nhiễm trùng, nhưng đôi khi cũng xảy ra không rõ nguyên nhân. Mặc dù biến đổi gen này thường xảy ra khi cơ thể già đi, giải thích tại sao u lymphô thường gặp ở người lớn tuổi.

Một số biến đổi gen cụ thể đã được xác định trong ung thư lymphô. Ví dụ, trong u lymphô dạng nang, các tế bào thường trao đổi DNA (gọi là chuyển vị) giữa các nhiễm sắc thể 14 và 18, kích hoạt gen ung thư BCL-2. Gen này ngăn chặn tế bào chết vào thời điểm đúng, góp phần vào bệnh u lymphô.

Các nhà khoa học vẫn tiếp tục nghiên cứu về các biến đổi gen cụ thể liên quan đến các dạng u lymphô ác tính không Hodgkin khác nhau, với hy vọng phát triển các phương pháp kiểm tra chính xác hơn để phát hiện và phân loại các loại u lymphô này.

Biến đổi trong hệ miễn dịch

Biến đổi trong hệ miễn dịch có thể đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của nhiều trường hợp ung thư lymphô, vì tế bào lymphô là phần của hệ thống miễn dịch:

• Những người mắc các tình trạng suy giảm miễn dịch (có thể do di truyền, điều trị bằng thuốc hoặc qua cấy ghép nội tạng, hoặc mắc HIV) thường có nguy cơ cao hơn về u lymphô không Hodgkin so với những người có hệ thống miễn dịch khỏe mạnh.
• Những người mắc các bệnh tự miễn (khi hệ miễn dịch tấn công một phần của cơ thể) cũng có nguy cơ mắc u lymphô cao hơn.
• Người mắc các bệnh nhiễm trùng mãn tính cũng có nguy cơ cao hơn, có thể do hệ miễn dịch cần tạo ra nhiều tế bào lymphô mới để chống lại nhiễm trùng, điều này có thể làm tăng khả năng xảy ra lỗi trong DNA.

Triệu chứng

Các dấu hiệu của u lymphô ác tính không Hodgkin có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí và kích thước của khối u, cũng như sự ảnh hưởng của nó đối với cơ thể. Tuy nhiên, một số triệu chứng phổ biến có thể bao gồm:

• Sưng hạch bạch huyết: Một hoặc nhiều hạch bạch huyết có thể phình to hoặc tăng kích thước, thường không đau nhưng có thể gây khó chịu hoặc áp lực.
• Triệu chứng liên quan đến hệ thống lympho: Bao gồm sưng, đau hoặc nhức đầu, đặc biệt là ở cổ, nách hoặc vùng bẹn.
• Triệu chứng hệ thống: Cảm thấy mệt mỏi, giảm cân đột ngột, sốt không rõ nguyên nhân, đêm đổ mồ hôi.
• Triệu chứng liên quan đến cơ quan và mô: Có thể bao gồm đau hoặc khó thở nếu u lymphô nằm ở trong hoặc gần phổi, đau bụng hoặc thay đổi về hành vi của ruột nếu u lymphô ảnh hưởng đến vùng bụng.
• Triệu chứng hệ thống khác: Mụn nổi hoặc các vấn đề da khác, ho hoặc khó khăn trong việc nuốt nếu u lymphô nằm gần cổ họng.

Các biện pháp phòng ngừa u lymphô ác tính không Hodgkin

Vì nguyên nhân chính xác gây ra ung thư hạch không Hodgkin vẫn chưa được xác định rõ ràng, việc phòng ngừa hiệu quả bệnh u lymphô không Hodgkin đang gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, để giảm thiểu nguy cơ mắc u lymphô không Hodgkin, có thể cân nhắc các biện pháp sau:

• Hạn chế tiếp xúc với các chất độc hại như hóa chất, thuốc trừ sâu và tia phóng xạ. Trang bị đồ bảo hộ chuyên biệt khi làm việc trong môi trường không an toàn là cần thiết.
• Duy trì lối sống lành mạnh và chung thủy với đối tác tình dục để giảm nguy cơ lây nhiễm virus và vi khuẩn thông qua tiếp xúc gần.
• Tiêm phòng vaccin ngừa viêm gan B vì viêm gan B có thể tăng nguy cơ mắc u lymphô không Hodgkin.
• Thực hiện thường xuyên các hoạt động thể dục và thể thao ít nhất 30 phút mỗi ngày để tăng cường sức khỏe tổng thể.
• Thăm khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm và điều trị các vấn đề sức khỏe có thể liên quan đến u lymphô không Hodgkin.

U lymphô ác tính không Hodgkin nếu không được điều trị kịp thời thì khả năng tử vong là rất cao. Do đó, nếu cơ thể có những dấu hiệu bất thường, bạn nên đến các cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và điều trị.