Ure máu là gì? Ure máu ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe?

Ure máu là sản phẩm cuối cùng của quá trình chuyển hóa protein, được bài tiết qua đường tiêu hóa hoặc nước tiểu. Trung bình, 30g ure sẽ được đào thải ra khỏi cơ thể chúng ta, chủ yếu qua nước tiểu và một phần nhỏ qua mồ hôi. Hàng ngày, cơ thể được bổ sung ure từ các thực phẩm giàu protein như cá, trứng, thịt, sữa.

Xác định chỉ số ure máu bằng cách nào và được dùng để làm gì?

Để kiểm tra lượng ure trong máu, bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm nitơ ure máu, được gọi là xét nghiệm BUN.

Xét nghiệm BUN thường được chỉ định cho những người có dấu hiệu bệnh thận. Các triệu chứng thường gặp bao gồm tần suất đi tiểu tăng hoặc giảm, nước tiểu sẫm màu, có máu hoặc có bọt, chân tay sưng tấy, mệt mỏi kéo dài và buồn nôn hoặc nôn thường xuyên.

Kết quả xét nghiệm BUN giúp bác sĩ theo dõi sức khỏe định kỳ và sàng lọc chức năng gan, thận. Nếu gia đình bạn có tiền sử bệnh thận, bác sĩ có thể yêu cầu bạn làm xét nghiệm ure máu để kiểm tra xem thận có bị tổn thương hay không. Ngoài ra, xét nghiệm này được chỉ định cho bệnh nhân tiểu đường, người mắc bệnh tim mạch hoặc những người bị huyết áp cao.

Để kiểm tra xem chế độ ăn có cung cấp đủ chất đạm hay không, bác sĩ cũng có thể dựa vào kết quả xét nghiệm ure máu. Ngoài ra, xét nghiệm này còn được sử dụng để đánh giá hiệu quả của quá trình lọc máu.

Khi xét nghiệm định lượng ure máu, nên hạn chế ăn thực phẩm giàu protein và ưu tiên xét nghiệm vào buổi sáng để đảm bảo kết quả chính xác nhất.

Ure máu ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe?

Ure máu tăng hay giảm đều sẽ kéo theo một số tác động nhất định đến sức khỏe con người.

Tác động tim mạch

Những thay đổi bất thường về nồng độ ure trong máu có thể ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe tim mạch. Ure máu tăng cao có thể dẫn đến tăng huyết áp, khiến mạch trở nên nhanh và yếu. Trong trường hợp nghiêm trọng, điều này có thể dẫn đến trụy mạch, gây nguy hiểm đến tính mạng, đặc biệt đối với những người bị suy thận giai đoạn cuối.

Tác động tiêu hóa

Mất cân bằng ure máu có thể phá vỡ sức khỏe tiêu hóa. Tăng nhẹ có thể gây ra các triệu chứng như đầy hơi, đầy hơi và chán ăn. Mức độ nghiêm trọng hơn có thể dẫn đến buồn nôn, tiêu chảy, loét niêm mạc miệng và cổ họng, thậm chí là lưỡi đen. Nồng độ ure trong máu quá cao có thể dẫn đến xuất huyết tiêu hóa.

Tác động hô hấp

Các vấn đề về hô hấp có thể phát sinh do nồng độ ure trong máu bất thường. Bệnh nhân có thể bị rối loạn hô hấp, bao gồm thở yếu và chậm, thường kèm theo mùi amoniac đáng chú ý. Trong trường hợp cực đoan, điều này có thể dẫn đến suy hô hấp và hôn mê.

Tác động thần kinh

Các tác động thần kinh của sự dao động nồng độ ure trong máu có mức độ nghiêm trọng khác nhau. Các triệu chứng ban đầu bao gồm đau đầu, chóng mặt và chóng mặt nhẹ. Khi tình trạng trở nên trầm trọng hơn, bệnh nhân có thể cảm thấy buồn ngủ và thờ ơ. Ở mức độ nghiêm trọng nhất, ure trong máu tăng cao có thể gây co giật, co đồng tử, hôn mê và phản ứng kém với ánh sáng.

Tác động huyết học

Sự thay đổi nồng độ ure trong máu có thể ảnh hưởng đến hệ thống huyết học, thường dẫn đến thiếu máu. Mức độ thiếu máu thường tương ứng với mức độ nghiêm trọng của sự mất cân bằng ure.

Tác động lên nhiệt độ cơ thể

Sự dao động nồng độ ure trong máu cũng có thể làm thay đổi nhiệt độ cơ thể, thường gây ra sự giảm nhiệt độ. Sự thay đổi nhiệt độ cơ thể này có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn liên quan đến mất cân bằng ure.

Định lượng ure máu như thế nào là bất thường?

Ở người khỏe mạnh, chỉ số ure máu dao động từ 2,5 - 7,5 mmol/l. Nếu nồng độ ure trong máu cao hơn hoặc thấp hơn phạm vi này, gan hoặc thận có thể có nguy cơ bị tổn thương.

Định lượng ure máu cao

Nồng độ ure trong máu cao hơn 7,5 mmol/l có thể là do tăng lượng protein hoặc mất nước nghiêm trọng. Đây là dấu hiệu cảnh báo thận có thể đang bị tổn thương, có khả năng dẫn đến suy thận. Nguyên nhân gây suy thận bao gồm tổn thương cầu thận hoặc ống thận, mất nước đáng kể do tiêu chảy hoặc nôn mửa, giảm lượng máu hoặc suy tim.

Trong một số trường hợp, nồng độ ure trong máu tăng cao xảy ra trong khi thận vẫn hoạt động bình thường. Điều này có thể là kết quả của việc ăn quá nhiều chất đạm, xuất huyết tiêu hóa, ngộ độc thủy ngân, nhiễm trùng nặng hoặc tăng dị hóa protein. Ngoài ra, những bệnh nhân bị bỏng diện rộng (45% trở lên) thường có nồng độ ure trong máu cao.

Định lượng ure máu thấp

Nồng độ ure trong máu thấp hơn 2,5 mmol/l ít phổ biến hơn nhưng vẫn cần theo dõi sức khỏe. Nồng độ ure trong máu thấp có thể cho thấy chức năng gan đang suy giảm, báo hiệu các tình trạng như xơ gan, suy gan hoặc viêm gan cấp tính hoặc mãn tính. Nó cũng có thể là dấu hiệu của sự tiết ADH không phù hợp hoặc hội chứng thận hư.

Chế độ ăn thiếu protein cũng có thể gây ra lượng urê trong máu thấp, một tình trạng thường thấy ở những người ăn kiêng và ăn chay. Phụ nữ mang thai thường có nồng độ urê trong máu thấp hơn bình thường.

Theo dõi nồng độ ure trong máu là rất quan trọng để đánh giá sức khỏe thận và gan, hướng dẫn lựa chọn chế độ ăn uống và đảm bảo phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.

Lưu ý khi xét nghiệm ure máu

Phần lớn trường hợp sau xét nghiệm ure trong máu đều có thể quay trở lại hoạt động, sinh hoạt, làm việc bình thường. Tuy nhiên, một số ít trường hợp cần chăm sóc y tế do bệnh nhân xuất hiện một số tác dụng phụ, bao gồm:

• Chảy máu tại vị trí lấy máu;
• Bị bầm tím tại vị trí lấy máu;
• Có máu tích tụ dưới da;
• Nhiễm trùng tại vị trí lấy máu.

Mặc dù trường hợp người bệnh bị choáng váng/ngất xỉu sau khi lấy máu là ít gặp, song, nếu bạn nhận thấy cơ thể xuất hiện bất cứ dấu hiệu bất thường nào sau xét nghiệm thì phải báo ngay bác sĩ để được hướng dẫn xử lý.

Hy vọng những thông tin trong bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn ure máu là gì, có ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe cũng như định lượng ure máu khi nào là bất thường. Ure gần như không gây hại cho sức khỏe nhưng chúng ta vẫn cần theo dõi nồng độ ure trong máu. Các bác sĩ dựa vào chỉ số ure máu để đánh giá chức năng của gan và thận. Nếu chỉ số ure máu cao, bệnh nhân có nguy cơ bị tổn thương thận. Ngược lại, những người có chỉ số ure máu thấp dễ mắc bệnh gan.

Xem thêm:

• Các bệnh về máu và cách nhận biết sớm để điều trị
• Hạ albumin máu: Triệu chứng, biến chứng và cách điều trị