Lọc máu là gì? Có những phương pháp lọc máu nào được sử dụng hiện nay?

Quá trình lọc máu hay còn được mọi người biết đến với tên gọi chạy thận nhân tạo, là quá trình giúp loại bỏ những chất thải, chất lỏng dư thừa từ máu, khi thận không thể thực hiện đầy đủ các chức năng này. Sau đây, hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu những ưu nhược điểm của mỗi phương pháp thích hợp đối với những đối tượng nào qua bài viết dưới đây nhé!

Lọc máu là gì?

Trong trạng thái sức khỏe bình thường, thận có khả năng lọc từ 120 đến 150 lít máu hàng ngày. Tuy nhiên, khi gặp các vấn đề nghiêm trọng, thận có thể suy giảm chức năng, không thể lọc máu hiệu quả như trước, dẫn đến tích tụ chất thải trong máu. Điều này có thể gây nguy hiểm, thậm chí dẫn đến tình trạng hôn mê và nguy cơ đe dọa tính mạng.

Do đó phương pháp lọc máu, còn được gọi là chạy thận nhân tạo, là phương pháp hỗ trợ loại bỏ các chất độc, chất thải và chất lỏng dư thừa từ máu trong trường hợp thận gặp vấn đề và không thể hoạt động bình thường.

Cụ thể, người bệnh cần phải được lọc máu đối với những trường hợp sau:

• Khi suy giảm chức năng thận gây ra những hậu quả nghiêm trọng như ảnh hưởng đến chức năng não, viêm cơ tim, tăng nồng độ axit và kali trong máu, bác sĩ có thể quyết định thực hiện lọc máu.
• Kết quả xét nghiệm cho thấy sự tích tụ chất độc trong máu. Trong tình trạng này để ngăn ngừa vấn đề tiềm ẩn, bác sĩ có thể đề xuất lọc máu.
• Ngộ độc nặng và cần cấp cứu, bác sĩ có thể quyết định lọc máu để loại bỏ chất độc khỏi cơ thể.

Các phương pháp lọc máu được sử dụng hiện nay

Thực tế, lọc máu có nhiều dạng khác nhau, trong đó bao gồm 3 phương pháp được sử dụng chính là:

Phương pháp chạy thận nhân tạo chu kỳ

Quy trình lọc máu trong chạy thận nhân tạo được thực hiện khi máu của người bệnh được đưa ra ngoài cơ thể thông qua hệ thống dây dẫn, sau đó đi qua một màng lọc nhân tạo. Tại đây, máu tương tác với dịch lọc, các chất thải như ure và nước thừa sẽ được loại bỏ khỏi máu. Sau khi qua quá trình lọc này, máu được đưa trở lại cơ thể của bệnh nhân.

Để thực hiện quá trình chạy thận nhân tạo, người bệnh cần phải tạo cầu nối động tĩnh mạch qua phẫu thuật ở tay hoặc thông qua việc đặt một catheter vào các tĩnh mạch lớn.

Thời gian thực hiện chạy thận nhân tạo thường kéo dài từ 3 - 4 giờ và thường được thực hiện 2 - 3 lần mỗi tuần. Thời gian này có thể thay đổi tùy theo chức năng thận, lượng máu và chất thải cần lọc qua mỗi lần điều trị.

Phương pháp lọc màng bụng

Phương pháp lọc máu màng bụng được thực hiện bằng cách đưa dung dịch lọc máu vô trùng chứa khoáng chất và glucose thông qua ống dẫn vào khoang phúc mạc có màng bán thấm. Màng phúc mạc này có khả năng lọc tự nhiên, cho phép các chất thải hấp thụ trong khoang phúc mạc trước khi được dẫn ra ngoài qua ống. Quá trình này có thể được lặp lại nhiều lần trong ngày hoặc thậm chí thực hiện qua đêm thông qua hệ thống tự động.

Ưu điểm của phương pháp lọc màng bụng là việc cho phép bệnh nhân thực hiện tại nhà thay vì phải đến cơ sở y tế mỗi tuần. Trước khi bắt đầu quá trình lọc màng bụng, người bệnh cần thực hiện một phẫu thuật nhỏ để đặt ống thông vào bụng. Phương pháp này thường được ưa chuộng đối với những người không có đủ sức khỏe để thường xuyên thực hiện chạy thận nhân tạo.

Tuy nhiên, bệnh nhân cũng cần lưu ý một số nhược điểm của phương pháp lọc màng bụng. Đối với những bệnh nhân đã không còn khả năng tiểu tiện, phương pháp này có hiệu suất thấp hơn so với chạy thận nhân tạo. Nguy cơ nhiễm trùng màng bụng, chân ống cũng có thể xảy ra nếu quá trình thực hiện không đúng cách.

Liệu pháp thay thế thận liên tục

Liệu pháp thay thế thận liên tục (CRRT - Continuous Renal Replacement Therapy) là một hình thức điều trị thay thế thận phổ biến được áp dụng tại các cơ sở chăm sóc y tế. Nhằm ngăn ngừa sự biến đổi đột ngột áp lực máu trong quá trình thay thế thận, CRRT hỗ trợ loại bỏ chất tan và thể tích máu chậm hơn trong một khoảng thời gian, thường kéo dài suốt 24 giờ mỗi ngày. Trong CRRT, việc loại bỏ chất tan và thể tích máu được thực hiện thông qua các quá trình đối lưu (filtration), khuếch tán (diffusion) hoặc kết hợp cả hai phương pháp này.

Thời điểm nào cần thực hiện lọc máu?

Các bác sĩ sẽ quyết định thực hiện lọc máu khi tình trạng hư hại của thận đã nặng đến mức ảnh hưởng đến huyết áp, gây viêm cơ tim, tăng độ acid và tăng nồng độ kali trong máu. Đôi khi, lọc máu còn được thực hiện như một biện pháp phòng ngừa, ngay khi mới xuất hiện những dấu hiệu ứ đọng chất độc mà nhận thấy rõ bất ký triệu chứng nào. 

Ngoài ra, trong các tình huống ngộ độc nặng, lọc máu cũng được thực hiện để loại bỏ các chất độc khỏi cơ thể, hỗ trợ quá trình cấp cứu cho người bệnh.

Những điều cần lưu ý khi thực hiện lọc máu

Lọc máu là một phương pháp điều trị hỗ trợ phổ biến cho bệnh nhân suy thận, tuy nhiên, phương pháp này không thể mang đến hiệu quả tương tự như chức năng của thận. Những bệnh nhân sử dụng phương pháp lọc máu cần chú ý đến chế độ ăn uống cá nhân cũng như tuân thủ đúng liều lượng các loại thuốc hỗ trợ điều trị.

Mặc dù đã thực hiện lọc máu, người bệnh vẫn có thể tiếp tục sinh hoạt và làm việc như bình thường, đồng thời cần phải tuân thủ đúng lịch trình lọc máu định kỳ.

Trong trường hợp phụ nữ mang thai, cơ thể sẽ sản sinh nhiều chất thải hơn. Vì vậy, phụ nữ mang thai cần thực hiện lọc máu nhiều lần hơn trong suốt thai kỳ. Đối với những trường hợp phụ nữ mang thai đã được thực hiện ghép thận thành công, khả năng sinh sản vẫn được duy trì bình thường.

Bài viết trên đây là những chia sẻ của Nhà thuốc Long Châu về các phương pháp lọc máu được sử dụng ngày nay. Hy vọng rằng qua bài viết này, bạn sẽ có thêm nhiều thông tin cần thiết cho bản thân, đồng thời hiểu rõ những ưu nhược điểm đối với mỗi phương pháp, từ đó có thể cân nhắc và lựa chọn phù hợp với thể trạng sức khỏe của bản thân. Đừng quên thường xuyên theo dõi chúng tôi để biết thêm nhiều kiến thức sức khỏe hữu ích cho bản thân và gia đình nhé!

Xem thêm: Lọc máu và chạy thận có khác nhau không?