Vết bớt là gì? Chúng có gây hại đến sức khỏe hay không?

Vết bớt là những vết sắc tố đậm màu trên da của bạn xuất hiện khi mới sinh hoặc sau đó, làm thay đổi vẻ ngoài của làn da. Một số vết bớt mờ dần theo thời gian và những vết bớt khác sẽ ở lại vĩnh viễn. Trong một số ít trường hợp, những thay đổi ở vết bớt có thể là dấu hiệu của bệnh ung thư da.

Vết bớt là gì? Có bao nhiêu loại vết bớt

Vết bớt là một đốm hoặc mảng trên da, có màu sắc trông khác với vùng da xung quanh nó. Các vết bớt rất đa dạng và có nhiều hình dạng, kích cỡ khác nhau. Hầu hết các vết bớt đều có từ khi sinh ra, một số vết bớt sẽ mờ dần khi bạn già đi trong khi những vết bớt khác sẽ ở bên bạn suốt cuộc đời, trừ khi bạn chọn loại bỏ chúng bằng các thủ thuật y tế.

Các vết bớt hầu hết vô hại và không gây đau đớn. Một số vết bớt có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư da, chẳng hạn như một số loại nốt ruồi (nevi bẩm sinh). Các vết bớt trông khác nhau ở mỗi người và có các đặc điểm sau:

• Một vết phẳng hoặc nổi lên trên da.
• Có kích thước dao động từ đầu đinh đến kích thước bằng nắm tay của bạn.
• Màu sắc của vết bớt có thể là hồng, đỏ, tím, rám nắng, nâu hoặc đen.

Các vết bớt sắc tố có thể tăng kích thước khi bạn già đi và thay đổi màu sắc, đặc biệt là sau khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong thời gian dài và nội tiết tố thay đổi. Chúng có thể gây ngứa và đôi khi có thể chảy máu khi bị thương.

Phân loại vết bớt

Vết bớt có thể chia thành 2 loại chính là vết bớt mạch máu và vết bớt sắc tố:

• Vết bớt mạch máu: Những vết bớt này được tạo thành từ các mạch máu trong quá trình phát triển của thai nhi. Vết bớt này thường có màu đỏ và màu sắc của vết bớt xuất phát từ các mạch máu trên da. Chúng có thể xuất hiện khi sinh hoặc phát triển ngay sau khi sinh.
• Vết bớt sắc tố: Vết bớt sắc tố được tạo thành từ một cụm tế bào hắc tố. Những vết bớt này có màu khác với màu da còn lại, có thể có màu từ nâu hoặc đen đến hơi xanh.

Vết bớt mạch máu

Các thể vết bớt mạch máu bao gồm:

• U mạch máu dâu tây (vết bớt dâu tây): Có thể xuất hiện ở bất cứ đâu trên cơ thể bạn, nhưng phổ biến nhất là trên mặt, da đầu, lưng hoặc ngực. Vết bớt có cấu tạo từ các mạch máu nhỏ, xếp chặt chẽ, có thể vắng mặt khi mới sinh và phát triển sau vài tuần. Chúng thường phát triển nhanh chóng, giữ nguyên kích thước cố định rồi mờ dần.
• U mạch máu dạng hang (angioma cavernosum, cavernoma): Tương tự như u mạch máu dâu tây nhưng lan sâu hơn dưới bề mặt da của bạn. Chúng có thể xuất hiện dưới dạng khối mô xốp màu đỏ đến xanh chứa đầy máu và tổn thương này thường sẽ tự biến mất.
• Vết bớt đỏ rượu vang: Là những vết bớt phẳng, có màu từ tím đến đỏ được tạo thành từ các mao mạch máu giãn ra. Những vết bớt này xuất hiện thường xuyên nhất trên khuôn mặt của bạn và có thể có kích thước khác nhau. Vết bớt rượu vang sẽ tồn tại vĩnh viễn (trừ khi được xử lý) và có thể dày lên hoặc sẫm màu theo thời gian.
• Bớt hồng cam (bớt cá hồi): Những vết này là những mạch máu nhỏ (mao mạch) có thể nhìn thấy qua da của trẻ em. Chúng phổ biến nhất ở trán, mí mắt, môi trên, giữa lông mày và sau gáy. Những dấu hiệu này mờ dần khi trẻ lớn lên.

Vết bớt sắc tố

Các thể vết bớt sắc tố bao gồm:

• Bệnh tăng sắc tố da (trước đây gọi là đốm Mông Cổ): Thường có màu hơi xanh và trông giống như vết bầm tím. Chúng thường xuất hiện ở mông và/hoặc lưng dưới, nhưng đôi khi chúng xuất hiện ở thân hoặc cánh tay của bạn.
• Nốt ruồi sắc tố: Là những khối u nổi lên trên da có cùng màu với màu da tự nhiên hoặc nâu hoặc đen. Nốt ruồi có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên da, riêng lẻ hoặc theo nhóm.
• Nốt ruồi bẩm sinh: Là những nốt ruồi xuất hiện khi mới sinh. Những vết bớt này có nguy cơ trở thành ung thư da, tùy thuộc vào kích thước của chúng. Các nốt ruồi bẩm sinh lớn hơn (hơn 20 cm) có nguy cơ phát triển thành ung thư da cao hơn các nốt ruồi bẩm sinh nhỏ hơn.
• Bớt “cà phê sữa”: Là những đốm màu nâu nhạt thường có hình bầu dục. Chúng xuất hiện khi mới sinh nhưng có thể phát triển trong vài năm đầu đời của trẻ. Một vết bớt cà phê sữa không phải là điều đáng lo ngại, nhưng nhiều đốm lớn hơn có thể là dấu hiệu của một tình trạng tiềm ẩn được gọi là bệnh u xơ thần kinh.

Phương pháp điều trị vết bớt

Các bác sĩ có thể chẩn đoán sau khi khám, xem xét kỹ hơn vết bớt trên da của bạn. Nếu vết bớt của bạn nằm sâu trong da, bác sĩ có thể xác nhận và khảo sát thêm bằng xét nghiệm hình ảnh như chụp MRI (chụp cộng hưởng từ), siêu âm hoặc chụp CT (chụp cắt lớp vi tính). Sinh thiết da có thể cần thiết nếu bạn có vết bớt thay đổi kích thước hoặc hình dạng và có thể là dấu hiệu của ung thư da.

Nếu bạn không thích vết bớt trên da của mình, bạn có thể đến gặp bác sĩ để thảo luận về việc loại bỏ nó. Bạn không nên cố gắng loại bỏ vết bớt ở nhà. Các bác sĩ cũng sẽ đề nghị loại bỏ một số vết bớt nếu bạn có nguy cơ mắc ung thư da cao hơn.

Điều trị để loại bỏ vết bớt có thể bao gồm:

• Liệu pháp áp lạnh.
• Loại bỏ bằng tia laser.
• Phẫu thuật cắt bỏ.
• Tiêm cortisone.

Các bác sĩ có thể xem xét vết bớt của bạn và cho bạn biết lựa chọn điều trị tốt nhất và thường điều trị vết bớt ở trẻ em sau khi trẻ được 6 tuổi. Bạn có thể có nguy cơ bị sẹo nếu phẫu thuật cắt bỏ vết bớt. Bác sĩ phẫu thuật thực hiện các biện pháp phòng ngừa bổ sung trong quá trình thực hiện thủ thuật để giảm nguy cơ để lại sẹo. Bạn cũng có thể có nguy cơ bị nhiễm trùng sau khi thực hiện thủ thuật cắt bỏ.

Về phòng ngừa, không có cách nào để ngăn chặn sự phát triển của vết bớt. Bạn có thể giảm nguy cơ vết bớt đổi màu hoặc phát triển thành ung thư da do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời bằng cách bảo vệ làn da khỏi tia cực tím của mặt trời. Bôi kem chống nắng và mặc quần áo chống nắng khi bạn ra ngoài để giảm nguy cơ từ tia cực tím. Bạn cũng có thể tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vào ban ngày khi mặt trời sáng nhất, từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều.

Tóm lại, vết bớt là những vết vô hại trên da của bạn. Nếu không thích vết bớt tồn tại trên da, bạn có thể đến gặp bác sĩ tại và loại bỏ nó. Một số vết bớt thay đổi theo thời gian và một số có thể phát triển thành ung thư da trong một số trường hợp hiếm gặp. Vì vậy nếu phát hiện các vết bớt trên da thay đổi màu sắc nhanh chóng hoặc xuất hiện nhiều các vết bớt mới hãy nhanh chóng đến thăm khám tại các cơ sở y tế. 

Xem thêm: Bớt Ota là gì? Đặc điểm lâm sàng, phương pháp chẩn đoán và điều trị bớt Ota