Những điều cần biết về ảnh hưởng của bớt rượu vang và cách điều trị

Bớt rượu vang là một dạng bớt mao mạch xuất hiện ngay từ khi mới sinh, thường biểu hiện bằng những vùng da đổi màu đỏ sậm hoặc tím nhạt như vết đổ rượu vang. Vết bớt này có xu hướng tồn tại lâu dài và thậm chí có thể lan rộng theo thời gian nếu không được can thiệp. Hiểu rõ cách phân biệt và phương pháp điều trị hiệu quả sẽ giúp hạn chế ảnh hưởng của bớt rượu vang đến ngoại hình và tâm lý người bệnh.

Phân biệt bớt rượu vang với các loại bớt khác

Bớt rượu vang (tên khoa học phổ biến là Port-Wine Stain) là một dạng dị dạng mao mạch bẩm sinh, khác biệt với các loại bớt sắc tố như nốt ruồi, tàn nhang, và không nên nhầm lẫn với u máu (hemangioma), vốn là tổn thương mạch máu tăng sinh có xu hướng thoái triển theo thời gian. Trong khi u máu thường phát triển nhanh trong vài tháng đầu đời rồi dần thoái triển, thì bớt rượu vang lại là hậu quả của sự giãn nở vĩnh viễn của các mao mạch dưới da. Chính điều này khiến chúng không tự mất đi theo thời gian.

Về mặt nhận diện, bớt rượu vang có màu sắc đặc trưng từ đỏ hồng, đỏ tím đến đỏ sẫm, rất giống màu rượu vang đỏ. Màu sắc này có thể thay đổi tạm thời, trở nên đậm hơn khi trẻ khóc, thay đổi nhiệt độ môi trường, hoặc khi cơ thể vận động mạnh. Vị trí xuất hiện của bớt rượu vang có thể ở bất cứ đâu, nhưng phổ biến nhất là vùng mặt, cổ, tay hoặc chân.

Bề mặt bớt rượu vang lúc đầu thường phẳng, không đau, không gồ ghề, và không gây ngứa hay khó chịu. Tuy nhiên, theo thời gian (thường khi trẻ lớn hơn), bớt có thể trở nên sẫm màu, dày lên hoặc nổi thêm những nốt sần nhỏ do sự tăng sinh của mô mạch máu. Kích thước của bớt cũng rất đa dạng, có thể chỉ vài milimet hoặc lan rộng một vùng lớn trên cơ thể.

Ảnh hưởng của bớt rượu vang với sức khỏe

Nhiều người thường cho rằng bớt rượu vang chỉ là một vấn đề thẩm mỹ bên ngoài, không ảnh hưởng đến sức khỏe. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bớt xuất hiện ở những vị trí đặc biệt như vùng mặt hoặc quanh mắt có thể nghiêm trọng hơn bạn nghĩ.

Ảnh hưởng về thẩm mỹ và tâm lý

Đối với trẻ nhỏ và người trưởng thành, bớt rượu vang ở những vị trí dễ nhìn thấy như mặt, cổ, tay có thể tạo ra cảm giác tự ti, mặc cảm hoặc lo lắng về ngoại hình. Trẻ em có bớt lớn trên mặt có thể bị bạn bè trêu chọc, xa lánh, ảnh hưởng đến khả năng hòa nhập xã hội và phát triển nhân cách. Nhiều nghiên cứu cho thấy những trẻ có bớt lớn vùng mặt dễ gặp rối loạn lo âu, giảm lòng tự trọng hoặc thậm chí trầm cảm khi lớn lên nếu không được hỗ trợ tâm lý đúng cách.

Nguy cơ biến chứng y khoa

Trong một số trường hợp hiếm gặp, bớt rượu vang là dấu hiệu cảnh báo rối loạn mạch máu sâu hơn trong cơ thể, đặc biệt là khi xuất hiện ở vùng mặt.

Hội chứng Sturge-Weber là một bệnh lý hiếm nhưng nghiêm trọng, có liên quan đến bớt rượu vang ở vùng trán, quanh mắt. Đây là những khu vực được chi phối bởi dây thần kinh sọ số V. Khi nghi ngờ hội chứng này, trẻ cần được chẩn đoán bằng chụp MRI não và khám mắt chuyên sâu. Hội chứng có thể gây ra những biến chứng như co giật, chậm phát triển trí tuệ, yếu liệt nửa người, tăng nhãn áp, có thể gây mù lòa nếu không phát hiện sớm.

Bên cạnh đó, một số dị dạng mạch máu nội tạng cũng có thể đi kèm với bớt rượu vang. Tình trạng này có thể gây chảy máu nội tạng âm thầm, thiếu máu mạn tính hoặc tổn thương mô cơ quan nếu không được theo dõi.

Ngoài ra, theo thời gian, vùng da có bớt có thể xảy ra hiện tượng tăng sinh mô mềm hoặc xương, khiến vùng đó dày lên, trở nên gồ ghề, sần sùi hoặc biến dạng, ảnh hưởng cả về chức năng và thẩm mỹ. Ví dụ bớt rượu vang vùng môi có thể làm lệch hàm, khó khăn trong ăn uống hoặc phát âm.

Các phương pháp điều trị bớt rượu vang hiệu quả hiện nay

Mặc dù bớt rượu vang là một dị dạng mạch máu bẩm sinh không thể tự biến mất, nhưng với sự phát triển của y học hiện đại, việc điều trị bớt trở nên khả thi hơn bao giờ hết. Dưới đây là một số phương pháp điều trị bớt rượu vang hiệu quả.

Laser nhuộm xung (PDL)

Laser PDL hiện được xem là phương pháp điều trị hiệu quả hàng đầu cho bớt rượu vang và được khuyến cáo rộng rãi trên toàn thế giới, tuy nhiên hiệu quả cụ thể còn phụ thuộc vào độ sâu, kích thước và vị trí của bớt. Cơ chế hoạt động của laser PDL là tác động chọn lọc lên hemoglobin – thành phần chính trong các mao mạch giãn nở, từ đó gây đông vón và phá hủy những mạch máu bất thường mà không làm tổn thương các mô da xung quanh. Nhờ cơ chế này, bớt sẽ mờ dần theo từng đợt điều trị, giúp cải thiện rõ rệt về mặt thẩm mỹ.

Việc bắt đầu điều trị càng sớm càng tốt, lý tưởng nhất là từ khi trẻ mới vài tháng tuổi. Khi đó các tia laser sẽ thâm nhập hiệu quả hơn do cấu trúc mạch máu còn nông và chưa dày. Điều này không chỉ giúp rút ngắn số buổi điều trị mà còn tăng khả năng đạt được làn da gần như bình thường.

Các phương pháp điều trị hỗ trợ khác

Một số kỹ thuật khác như laser YAG, IPL cũng có thể được sử dụng cho các vết bớt dày, sẫm màu hoặc đã từng điều trị PDL mà đáp ứng kém. Điều trị bớt rượu vang bằng laser là một hành trình “dài hơi”, có thể kéo dài từ vài tháng đến vài năm, phụ thuộc vào độ sâu, kích thước và vị trí của bớt. Trung bình, người bệnh cần thực hiện từ 5 đến 15 buổi laser, mỗi buổi cách nhau 4 - 8 tuần.

Phẫu thuật cắt bỏ hầu như không được áp dụng trừ khi bớt gây biến dạng nặng, dày sần hoặc phát triển bất thường. Trong một số tình huống đặc biệt, bác sĩ có thể kết hợp phẫu thuật và điều trị laser. Ngoài ra, đối với các trường hợp không thể điều trị bằng y học, sản phẩm che phủ thẩm mỹ như kem nền chuyên dụng cho bớt mạch máu cũng là giải pháp tạm thời giúp cải thiện ngoại hình và tăng sự tự tin.

Bớt rượu vang tuy không ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể nhưng lại gây ra những tác động đáng kể về mặt thẩm mỹ và tâm lý, nhất là khi xuất hiện ở vị trí dễ nhìn thấy. Nhờ sự phát triển của y học hiện đại, nhiều phương pháp điều trị đã mang lại kết quả khả quan. Việc can thiệp sớm sẽ giúp xử lý vết bớt hiệu quả, giúp người bệnh lấy lại sự tự tin và chất lượng cuộc sống.