Từng làm ở Viện ISDS, nhiều năm cộng tác với CDC Thái Nguyên triển khai dự án phòng chống HIV/AIDS, 2 năm cộng tác với WHO.
Ứng dụng Nhà Thuốc Long Châu
Siêu ưu đãi, siêu trải nghiệm
Mặc định
Lớn hơn
Sởi và sốt phát ban có thể bị nhầm lẫn với nhau, điều này dẫn đến việc trẻ bị điều trị sai cách, làm tăng nguy cơ biến chứng nguy hiểm và đe dọa tính mạng. Vậy sởi là gì và sốt phát ban là gì? Làm thế nào để phân biệt hai bệnh này một cách chính xác?
Sởi và sốt phát ban là hai bệnh lý có triệu chứng khá giống nhau, khiến nhiều người dễ dàng nhầm lẫn giữa chúng. Cả hai đều gây ra sốt và phát ban trên da, nhưng nguyên nhân và cách điều trị lại hoàn toàn khác nhau. Việc nhận diện và phân biệt chính xác sởi và sốt phát ban không chỉ giúp tránh việc điều trị sai cách, mà còn có thể ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm. Vậy làm thế nào để phân biệt hai bệnh này? Cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Sốt phát ban và sởi là hai căn bệnh dễ bị nhầm lẫn vì có nhiều điểm tương đồng. Cả hai đều do virus đường hô hấp gây ra, dễ lây lan và có nguy cơ bùng phát thành dịch cao. Trẻ khỏe mạnh có thể bị nhiễm virus khi hít phải giọt bắn chứa virus từ không khí mà người bệnh phát tán khi ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, hoặc tiếp xúc với các bề mặt có virus và sau đó đưa tay lên mắt, mũi, miệng.
Sau khi bị nhiễm virus, trẻ sẽ trải qua giai đoạn ủ bệnh trước khi phát bệnh. Khi bệnh khởi phát, trẻ thường gặp các triệu chứng như: sốt, mệt mỏi, lờ đờ, đau đầu, mỏi cơ, biếng ăn, có thể kèm theo nôn ói hoặc tiêu chảy… Sau đó, trẻ bắt đầu nổi ban khi cơn sốt giảm.
Hầu hết trẻ bị sởi và sốt phát ban đều có thể tự hồi phục nếu được chăm sóc đúng cách và ăn uống đầy đủ, hợp lý. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bệnh có thể tiến triển xấu và dẫn đến biến chứng. Do đó, khi trẻ có triệu chứng mắc bệnh, phụ huynh cần đưa trẻ đến bệnh viện để bác sĩ thăm khám và tư vấn điều trị phù hợp. Việc phân biệt chính xác sởi và sốt phát ban ngay từ khi bệnh khởi phát sẽ giúp điều trị kịp thời, phòng ngừa biến chứng và hạn chế sự lây lan.
Một số khác biệt giữa bệnh sởi và bệnh sốt phát ban:
Bệnh | Sởi | Sốt phát ban |
Nguyên nhân | Do virus Sởi Morbillivirus thuộc họ Paramyxoviridae, với chỉ một loại kháng nguyên, có hình dạng cầu và đường kính từ 100-250 nm. Virus sởi chỉ có con người là vật chủ duy nhất và có thể sống sót trong môi trường bên ngoài khoảng 2 giờ.
| Do các loại virus đường hô hấp như Rubella, Sởi, virus Herpes người 6, virus Herpes người 7,... Thường gặp ở trẻ em từ 6 tháng đến 3 tuổi. Bên cạnh đó, sốt phát ban ở trẻ cũng có thể do nhiễm khuẩn từ vết cắn của các loại côn trùng như chấy, rận, bọ chét, ve,...
|
Thời gian phát bệnh | Thời gian ủ bệnh thường trong khoảng từ 7 đến 21 ngày. | Thời gian ủ bệnh có thể khác nhau, dài hay ngắn, tùy thuộc vào chủng virus mà trẻ mắc phải. |
Triệu chứng | Khi bệnh khởi phát, trẻ sẽ xuất hiện các đốm Koplik trong miệng (màu trắng hoặc xám, có viền đỏ xung quanh). Ban có màu đỏ, sần, bắt đầu từ vùng trán, sau đó lan xuống mặt, cổ, toàn thân, và cả lòng bàn tay, bàn chân. Khi các vết ban biến mất, sẽ để lại vết thâm trên da, thường được gọi là "vằn da hổ." |
Sau khi cơn sốt cao hạ, trẻ bắt đầu nổi ban. Ban có màu hồng hoặc đỏ, xuất hiện thành từng cụm nhỏ, ít sần sùi, có thể xuất hiện trên ngực, bụng, lưng và sau đó lan ra khắp cơ thể. Khi ban lặn, nó sẽ biến mất mà không để lại sẹo hoặc vết thâm. |
Thời gian khỏi bệnh | Các triệu chứng khởi đầu như chảy mũi, chảy nước mắt, đỏ mắt, ho, và sự xuất hiện của đốm Koplik thường kéo dài từ 4 đến 7 ngày. Ban sẽ xuất hiện và lan ra khắp cơ thể trong 3 ngày, sau đó dần mờ đi trong khoảng 5 đến 6 ngày tiếp theo. | Thời gian bệnh kéo dài phụ thuộc vào loại virus mà trẻ bị nhiễm. |
Biến chứng có thể xảy ra | Hầu hết các trường hợp tử vong ở trẻ em mắc sởi là do các biến chứng. Những biến chứng này có thể bao gồm viêm phổi, viêm não, viêm màng não, viêm tai giữa, loét giác mạc, mù lòa, loét miệng, suy dinh dưỡng, tiêu chảy, v.v. | Bệnh hiếm khi gây ra biến chứng. Tuy nhiên, một số biến chứng có thể xuất hiện, bao gồm viêm tai giữa, viêm não, viêm phổi, và hội chứng Guillain-Barré. |
Bệnh sởi và sốt phát ban đều có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và chất lượng sống của trẻ. Do đó, việc bảo vệ sức khỏe cho trẻ và chủ động áp dụng các biện pháp nâng cao sức đề kháng, miễn dịch là rất quan trọng. Một số biện pháp giúp bảo vệ trẻ khỏi các tác nhân gây bệnh sởi và sốt phát ban bao gồm:
Việc tiêm đủ mũi và đúng lịch là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe cho trẻ. Do đó, phụ huynh cần cho trẻ tiêm phòng đầy đủ theo khuyến cáo của Bộ Y tế. Đối với bệnh sởi, trẻ cần tiêm đủ 2 mũi vắc xin sởi, với mũi đầu tiên được tiêm khi trẻ 9 tháng tuổi.
Trẻ cần được cung cấp đầy đủ dưỡng chất và năng lượng để cơ thể phát triển khỏe mạnh, từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh. Chế độ ăn uống của trẻ cần bao gồm đầy đủ 4 nhóm chất thiết yếu (chất đạm, chất béo, chất bột đường, vitamin và khoáng chất) và tăng cường rau xanh trong mỗi bữa ăn. Ngoài ra, phụ huynh nên cho trẻ ăn nhiều trái cây tươi và sữa chua để tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ hệ tiêu hóa.
Khuyến khích trẻ uống nhiều nước mỗi ngày để cung cấp đủ lượng nước cho cơ thể. Có thể cho trẻ uống các loại nước ép để kích thích vị giác, bổ sung nước, vitamin và khoáng chất cho trẻ.
Giữ không gian sống và khu vực vui chơi của trẻ luôn sạch sẽ, thoáng mát, hạn chế khói bụi, đặc biệt là khói thuốc lá. Cần tạo môi trường sống xanh, an toàn cho trẻ.
Trẻ nên được tắm rửa hàng ngày, súc miệng 2 lần/ngày, vệ sinh mũi họng đúng cách bằng nước muối sinh lý và rửa tay thường xuyên với xà phòng khử khuẩn.
Tránh để trẻ tiếp xúc với người mắc bệnh sởi hoặc có dấu hiệu mắc bệnh. Cần hạn chế đưa trẻ đến những khu vực đông người khi có dịch bệnh và đeo khẩu trang cho trẻ khi ra ngoài.
Đưa trẻ đi khám sức khỏe định kỳ và đưa trẻ đến bệnh viện nếu phát hiện dấu hiệu bất thường hoặc nghi ngờ trẻ mắc bệnh.
Việc phân biệt sởi và sốt phát ban là vô cùng quan trọng để đảm bảo trẻ được chẩn đoán và điều trị đúng cách, từ đó ngăn ngừa những biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra. Mặc dù hai bệnh này có một số triệu chứng tương đồng, nhưng chúng lại có những đặc điểm riêng biệt mà phụ huynh và bác sĩ cần nắm vững. Hiểu rõ sự khác nhau giữa sởi và sốt phát ban sẽ giúp nâng cao hiệu quả chăm sóc sức khỏe cho trẻ, bảo vệ sự phát triển khỏe mạnh và tránh những nguy cơ tiềm ẩn.
Vắc xin phòng sởi là biện pháp hiệu quả nhất để ngăn ngừa bệnh sởi và các biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm não và suy dinh dưỡng. Trẻ em nên được tiêm đủ 2 mũi vắc xin sởi theo khuyến cáo của Bộ Y tế, mũi đầu tiên lúc 9 tháng tuổi và mũi nhắc lại khi 18 tháng tuổi. Đối với người lớn chưa từng tiêm phòng hoặc chưa mắc sởi, việc tiêm vắc xin cũng rất cần thiết để tăng cường miễn dịch.
Hãy đến Trung tâm Tiêm chủng Long Châu để được tư vấn và tiêm vắc xin phòng sởi an toàn, chất lượng với đội ngũ y tế chuyên nghiệp. Đặt lịch ngay để bảo vệ bạn và gia đình khỏi nguy cơ mắc bệnh sởi!
Dược sĩ Đại học Nguyễn Tuấn Trịnh
Từng làm ở Viện ISDS, nhiều năm cộng tác với CDC Thái Nguyên triển khai dự án phòng chống HIV/AIDS, 2 năm cộng tác với WHO.