Viêm tai giữa mạn tính có cholesteatoma là gì, bạn đã biết rõ hay chưa?

Tình trạng viêm tai giữa kéo dài, tái đi tái lại nhiều lần có thể dẫn đến sự hình thành cholesteatoma – một khối tổ chức bất thường phát triển bên trong tai giữa. Đây là tình trạng khá hiếm gặp và rất nguy hiểm nếu không can thiệp đúng cách. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ viêm tai giữa mạn tính có cholesteatoma là gì, cách nhận biết và phương pháp điều trị hiệu quả để bảo vệ thính lực cũng như ngăn ngừa biến chứng.

Cholesteatoma là gì? Viêm tai giữa mạn tính có cholesteatoma là gì?

Cholesteatoma là một khái niệm còn khá xa lạ với nhiều người nhưng lại là một tổn thương đặc biệt của bệnh viêm tai giữa mạn tính. Đây không phải là khối u ác tính mà là một khối tổ chức bất thường hình thành do sự tích tụ của các tế bào da chết và dịch tiết, có khả năng ăn mòn xương và phá hủy cấu trúc tai giữa cũng như các vùng lân cận. Chính đặc tính này khiến cholesteatoma trở thành nguyên nhân hàng đầu khiến tình trạng viêm tai kéo dài và dễ dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng.

Trong trường hợp người bệnh mắc viêm tai giữa mạn tính có cholesteatoma, khối cholesteatoma thường hình thành đầu tiên ở vùng thượng nhĩ, nơi gần các xương con trong tai giữa. Tại đây, nó bắt đầu ăn mòn xương con, phá hủy cấu trúc tai giữa và dần lan rộng vào sâu bên trong. Nếu không được điều trị kịp thời, khối cholesteatoma có thể xâm nhập vào tai trong và gây ra viêm mê nhĩ – một biến chứng nguy hiểm với các triệu chứng như chóng mặt, ù tai, mất thăng bằng.

Bên cạnh đó, tình trạng viêm do cholesteatoma tiến triển nặng còn có thể dẫn đến áp xe vùng tai với các biểu hiện điển hình như đau đầu, sốt cao, cứng gáy, buồn nôn, nôn mửa. 

Trong những trường hợp nghiêm trọng, bệnh nhân có thể rơi vào tình trạng hôn mê và có nguy cơ tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời. Không chỉ dừng lại ở tai trong, khối cholesteatoma còn có thể lan rộng ra vùng xương chũm, phá hủy cấu trúc các tế bào xương tại đây. Điều này làm tăng nguy cơ viêm lan sang tĩnh mạch bên, vùng tiểu não hoặc thậm chí ra ngoài da đầu, gây nên những biểu hiện rõ rệt của viêm tai xương chũm xuất ngoại, một biến chứng nghiêm trọng đòi hỏi can thiệp y tế khẩn cấp.

Triệu chứng của viêm tai giữa mạn tính có cholesteatoma

Ngoài việc hiểu “Viêm tai giữa mạn tính có cholesteatoma là gì?”, bạn đọc cũng cần nắm rõ những triệu chứng điển hình của tình trạng này.

• Suy giảm thính lực rõ rệt: Cholesteatoma có thể ăn mòn hoặc làm gián đoạn hoạt động của chuỗi xương con trong tai giữa. Khi các cấu trúc này bị phá hủy, khả năng nghe bị suy giảm nghiêm trọng, thậm chí dẫn đến mất thính lực vĩnh viễn nếu không can thiệp kịp thời.
• Chảy mủ tai kèm mùi hôi khó chịu: Dịch mủ từ tai thường có màu vàng hoặc trắng đục, kèm theo mùi hôi đặc trưng. Trong một số trường hợp, người bệnh có thể thấy khối mủ vón cục, lổn nhổn như bã đậu với các mảng sáng óng ánh giống xà cừ, đây là phần vỏ cholesteatoma bị bong ra, dấu hiệu rất điển hình và dễ nhận biết khi thăm khám.
• Thủng màng nhĩ tại vị trí đặc trưng: Khi khối cholesteatoma phát triển tại góc sau trên của màng nhĩ thì có thể gây ra lỗ thủng có hình dạng bất thường, nằm sát phần khung xương. Vết thủng này có thể lan rộng và ăn sâu vào da ống tai, khiến tình trạng viêm trở nên phức tạp hơn. Trong một số trường hợp, khi soi tai, có thể quan sát thấy chất màu trắng vón cục nằm bên trong ống tai ngoài hoặc hòm nhĩ, đây chính là cholesteatoma.

Các triệu chứng này không chỉ gây khó chịu mà còn cảnh báo nguy cơ biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Vì vậy, khi có các dấu hiệu bất thường như chảy mủ tai kéo dài, giảm thính lực hoặc có mùi hôi trong tai, người bệnh nên đi khám chuyên khoa tai mũi họng để được chẩn đoán chính xác và điều trị sớm.

Điều trị viêm tai giữa mạn tính có cholesteatoma

Việc điều trị viêm tai giữa mạn tính có cholesteatoma cần kết hợp cả nội khoa và ngoại khoa, với mục tiêu chính là loại bỏ hoàn toàn khối cholesteatoma, kiểm soát tình trạng nhiễm trùng và phục hồi chức năng nghe cho người bệnh. Tùy vào mức độ tổn thương và tình trạng cụ thể, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Điều trị nội khoa và dẫn lưu dịch mủ

Ở giai đoạn đầu hoặc trong quá trình chuẩn bị phẫu thuật, người bệnh sẽ được dẫn lưu dịch mủ, vệ sinh tai và điều trị nhiễm trùng. Các biện pháp thường bao gồm:

• Rửa tai và làm sạch ống tai ngoài để loại bỏ mủ cũng như các mô hoại tử.
• Thuốc nhỏ tai chứa kháng sinh: Được sử dụng để kiểm soát tình trạng nhiễm khuẩn tại chỗ.
• Kháng sinh toàn thân (đường uống hoặc tiêm): Áp dụng trong trường hợp nhiễm trùng lan rộng, có nguy cơ biến chứng hoặc khi người bệnh đã sử dụng nhiều đợt kháng sinh tại chỗ nhưng không đáp ứng tốt. Một trong những kháng sinh phổ biến được sử dụng là kháng sinh phối hợp Amoxicillin - Acid Clavulanic. Tuy nhiên, việc sử dụng cần tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả và tránh tình trạng kháng kháng sinh.

Sử dụng kháng sinh toàn thân thường được cân nhắc kỹ lưỡng, đặc biệt ở các trường hợp có nguy cơ nhiễm vi khuẩn kháng thuốc hoặc đã điều trị bằng kháng sinh nhỏ tai nhưng bệnh không cải thiện.

Phẫu thuật

Phẫu thuật là giải pháp điều trị chủ đạo đối với cholesteatoma bởi khối tổ chức bệnh không thể tự tiêu biến và có xu hướng phát triển âm thầm.

• Mục tiêu của phẫu thuật là loại bỏ toàn bộ khối cholesteatoma, ngăn ngừa tái phát, đồng thời tái tạo cấu trúc tai bị tổn thương như màng nhĩ hoặc xương con nếu cần.
• Trường hợp bệnh lan rộng hoặc xâm lấn đến xương chũm, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật mở sào bào xương chũm để loại bỏ tổn thương triệt để.
• Việc phẫu thuật cũng có thể kết hợp với tạo hình lại màng nhĩ (tympanoplasty) nhằm cải thiện thính lực cho người bệnh.

Yếu tố ảnh hưởng đến quyết định phẫu thuật

Quyết định thực hiện phẫu thuật phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:

• Mức độ lan rộng của cholesteatoma.
• Kích thước và tình trạng thông bào của xương chũm.
• Chức năng vòi nhĩ (ống nối tai giữa với vòm họng).
• Tình trạng các bệnh lý đi kèm như viêm xoang mạn tính, viêm amidan hoặc VA phì đại, dị ứng tai mũi họng,…

Mặc dù việc điều trị các bệnh lý đi kèm có thể hỗ trợ cải thiện kết quả điều trị nhưng hiện nay không có phương pháp nào thay thế được vai trò của phẫu thuật trong xử lý cholesteatoma.

Trên đây là toàn bộ lời giải đáp cho câu hỏi “Viêm tai giữa mạn tính có cholesteatoma là gì?”. Viêm tai giữa mạn tính có cholesteatoma là một thể bệnh nghiêm trọng, tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Nếu bạn hoặc người thân có triệu chứng nghi ngờ, hãy sớm đến khám tại các cơ sở tai mũi họng uy tín để được chẩn đoán và điều trị bởi sức khỏe thính giác là vốn quý không thể thay thế.