Xét nghiệm HIV sau 4 tuần chính xác không? Cần làm gì nếu nghi ngờ phơi nhiễm HIV?

Xét nghiệm HIV là phương pháp quan trọng để tầm soát nguy cơ nhiễm HIV. Tuy nhiên, không thực hiện xét nghiệm này vào thời điểm nào cũng đạt độ chính xác. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp thắc mắc xét nghiệm HIV sau 4 tuần có chính xác không? Đâu là thời điểm lý tưởng nhất để thực hiện xét nghiệm này và cần làm gì nếu nghi ngờ phơi nhiễm HIV?

Tổng quan về xét nghiệm HIV

Xét nghiệm HIV là một trong những bước quan trọng trong quy trình tầm soát và chẩn đoán sớm HIV. Về bản chất, đây là xét nghiệm tìm kiếm kháng thể và/hoặc kháng nguyên HIV trong máu sau khi ai đó có nguy cơ phơi nhiễm với virus HIV. Mục đích của việc thực hiện xét nghiệm này không chỉ dừng lại ở việc phát hiện sớm trường hợp nhiễm bệnh sau khi bất ngờ phơi nhiễm HIV để điều trị kịp thời. Kết quả xét nghiệm góp phần quan trọng trong việc  ngăn chặn nguy cơ lây lan HIV ra cộng đồng. Nếu kết quả âm tính, người làm xét nghiệm có thể giải tỏa nỗi lo lắng, yên tâm vui sống.

Hiện nay, có một số loại xét nghiệm HIV được sử dụng phổ biến:

Xét nghiệm nhanh kháng thể HIV

Đây là xét nghiệm phổ biến nhất, cho kết quả nhanh chóng trong vòng 15-30 phút. Tuy nhiên, độ chính xác của xét nghiệm HIV sau 4 tuần chưa cao vì có thể cơ thể chưa sản xuất đủ kháng thể. Nồng độ kháng thể chưa đủ để được phát hiện qua xét nghiệm nhanh.

Xét nghiệm kháng thể HIV bằng kỹ thuật ELISA

Xét nghiệm kháng thể HIV bằng kỹ thuật ELISA (ELISA) có độ chính xác cao hơn xét nghiệm nhanh. Thời gian chờ đợi kết quả thường từ 1-2 ngày do kỹ thuật phức tạp hơn xét nghiệm nhanh.

Xét nghiệm combo kháng nguyên/kháng thể

Xét nghiệm combo kháng nguyên/kháng thể HIV (Ag/Ab) là loại xét nghiệm hiện đại nhất, có thể phát hiện cả kháng nguyên p24 (một loại protein của virus HIV) và kháng thể HIV. Xét nghiệm combo Ag/Ab có độ nhạy cao hơn các xét nghiệm khác, giúp phát hiện sớm hơn các trường hợp nhiễm HIV mới.

Xét nghiệm axit nucleic (NAT/PCR)

Xét nghiệm PCR hay xét nghiệm axit nucleic (NAT/PCR) có thể phát hiện trực tiếp virus HIV trong máu. Đây là loại xét nghiệm HIV có độ nhạy cao nhất, giúp phát hiện bệnh sớm nhất.

Ý nghĩa của khoảng thời gian 4 tuần sau tiếp xúc HIV

Trước khi giải đáp thắc mắc xét nghiệm HIV sau 4 tuần, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu ý nghĩa của khoảng thời gian 4 tuần sau khi tiếp xúc với HIV. 4 tuần sau khi tiếp xúc với HIV là khoảng thời gian nằm trong giai đoạn cửa sổ (có thể kéo dài từ 2 đến 12 tuần). Đây là khoảng thời gian từ lúc phơi nhiễm virus HIV đến khi cơ thể sản xuất đủ kháng thể để có thể phát hiện được bằng xét nghiệm.

Vì 4 tuần sau khi tiếp xúc HIV nằm trong giai đoạn cửa sổ nên nếu làm xét nghiệm có thể gặp phải các vấn đề sau:

• Trong giai đoạn 4 tuần sau tiếp xúc HIV, xét nghiệm HIV có thể cho kết quả âm tính giả. Tức là kết quả xét nghiệm có thể cho thấy bạn không nhiễm HIV nhưng thực tế bạn đã nhiễm. Nguyên nhân là do cơ thể chưa sản xuất đủ kháng thể để xét nghiệm có thể phát hiện.
• Vì có kết quả âm tính giả nên người làm xét nghiệm dễ có tâm lý chủ quan. Thực tế, lúc này họ có thể đã nhiễm bệnh và hoàn toàn có thể truyền virus cho người khác. Điều này vô tình là nguyên nhân khiến HIV lây lan trong cộng đồng.

Xét nghiệm HIV sau 4 tuần có chính xác không?

Một số người xuất hiện dấu hiệu nhiễm HIV sau 2 - 4 tuần. khi đó, xét nghiệm HIV là một công cụ quan trọng trong việc phát hiện sớm HIV. Tuy nhiên, có một thực tế là độ chính xác của xét nghiệm khi thực hiện ở thời điểm 4 tuần sau tiếp xúc HIV không phải là tuyệt đối.

Do đó, để đảm bảo độ chính xác cao nhất, CDC khuyến nghị người bị phơi nhiễm HIV nên thực hiện lại xét nghiệm sau 3 tháng kể từ thời điểm tiếp xúc. Trong khoảng thời gian này, hầu hết những người nhiễm HIV sẽ sản xuất đủ kháng thể để có thể phát hiện bằng xét nghiệm và kết quả xét nghiệm sẽ chính xác nhất.

Cần làm gì nếu nghi ngờ phơi nhiễm HIV? 

Tin vui dành cho những người có tiếp xúc với HIV là 4 tuần sau khi tiếp xúc chính là “thời điểm vàng” để điều trị dự phòng sau phơi nhiễm (PEP). Nếu bạn nghi ngờ mình có thể đã phơi nhiễm HIV, việc đi khám và điều trị PEP trong vòng 72 giờ sau khi phơi nhiễm là rất quan trọng. PEP có thể giúp ngăn chặn virus HIV nhân lên trong cơ thể và giảm nguy cơ nhiễm bệnh.

Việc bạn cần làm ngay là đến cơ sở y tế phù hợp để được tư vấn đồng thời cung cấp thông tin chi tiết về tình huống phơi nhiễm. Bác sĩ sẽ cần biết các thông tin như thời gian, địa điểm, cách thức phơi nhiễm và các yếu tố nguy cơ khác để đánh giá nguy cơ nhiễm HIV của bạn và đưa ra chỉ định làm xét nghiệm HIV và quyết định điều trị phù hợp.

Bạn có thể liên hệ với các cơ sở y tế sau để được tư vấn và hỗ trợ về HIV/AIDS:

• Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS của các tỉnh và thành phố trên cả nước: Đây là các đơn vị sự nghiệp y tế công lập trực thuộc Sở Y tế, có chức năng chỉ đạo, tổ chức thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn, kỹ thuật về phòng, chống HIV/AIDS trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.
• Các tổ chức phi chính phủ hoạt động trong lĩnh vực phòng chống HIV/AIDS: Đây Ở Việt Nam, có rất nhiều tổ chức phi chính phủ (NGO) hoạt động tích cực trong lĩnh vực phòng chống HIV/AIDS như: Glink, Save the Children, PATH, Viện Nghiên cứu Phát triển Xã hội (ISDS), Mạng lưới người sống với HIV Việt Nam (VNP+)...
• Khoa truyền nhiễm của các bệnh viện đa khoa, bệnh viện chuyên khoa.
• Đường dây nóng tư vấn HIV/AIDS 19009095.

Xét nghiệm HIV sau 4 tuần có thể cho kết quả không chính xác khiến người bệnh chủ quan không áp dụng các biện pháp kiểm soát bệnh HIV làm lây lan virus  cho người khác. Hiểu rõ về thời gian xét nghiệm lý tưởng để đạt độ chính xác cao nhất sẽ giúp bạn có những hành động phù hợp để bảo vệ bản thân và những người xung quanh. 

Xem thêm:

• Xét nghiệm cận lâm sàng là gì? Các loại xét nghiệm cận lâm sàng
• Lấy máu xét nghiệm nhiều lần có sao không?