Xử trí tích cực giai đoạn 3 của cuộc chuyển dạ

Việc xử trí tích cực giai đoạn 3 của chuyển dạ được các bác sĩ thực hiện trong mọi trường hợp sinh thường qua đường âm đạo sau khi thai nhi đã được tống ra ngoài và được xác nhận là không còn thai nhi nào trong tử cung. Oxytocin là thuốc làm tăng co bóp tử cung, được dùng để ngăn ngừa và điều trị băng huyết sau sinh.

Các giai đoạn của cuộc chuyển dạ

Chuyển dạ là một quá trình tự nhiên tạo điều kiện thuận lợi cho việc đưa thai nhi và các phần phụ của nó (nhau thai, màng ối và dây rốn) ra khỏi cơ thể người mẹ. Chuyển dạ bao gồm ba giai đoạn riêng biệt:

Giai đoạn 1

Đây là giai đoạn giãn nở tử cung, bắt đầu với cơn co thắt đầu tiên và tiếp tục cho đến khi cổ tử cung giãn ra hoàn toàn.

Giai đoạn 2

Giai đoạn này kéo dài từ sự giãn nở hoàn toàn của cổ tử cung cho đến việc sinh nở hoàn toàn của thai nhi. Nguyên nhân là do áp lực tử cung tăng lên trong các cơn co thắt, cùng với nỗ lực rặn đẻ của người mẹ.

Giai đoạn 3

Giai đoạn thứ ba, còn được gọi là giai đoạn ra nhau thai và cầm máu, bắt đầu sau khi em bé chào đời và tiếp tục cho đến khi nhau bong ra hoàn toàn. Giai đoạn này thường kéo dài từ 6 đến 30 phút mà không cần sự can thiệp từ bên ngoài.

Ba giai đoạn của chuyển dạ giai đoạn 3

Giai đoạn 3 của cuộc chuyển dạ bao gồm các giai đoạn sau đây:

Nhau bong non

Giai đoạn này bắt đầu sau khi thai nhi được sinh ra và kéo dài cho đến khi nhau thai tách ra khỏi thành tử cung. Sau khi sinh, tử cung co bóp, dẫn đến nhau thai nhăn nheo và bong ra một phần. Các mạch máu lộ ra trong quá trình bong ra sẽ chảy máu vào các khoảng trống, tạo ra khối máu tụ phía sau nhau thai. Khi máu tiếp tục chảy, khối máu tụ phát triển, dần dần tách nhau thai còn lại ra khỏi thành tử cung.

Sổ nhau thai

Trong giai đoạn này, nhau thai bong ra sẽ di chuyển từ tử cung đến âm đạo. Ban đầu, tử cung bước vào thời kỳ nghỉ ngơi sinh lý, khi đó các cơn co thắt tạm dừng. Khi thời gian nghỉ ngơi kết thúc, tử cung lại co bóp, đẩy nhau thai bong ra vào âm đạo.

Cầm máu

Giai đoạn này bắt đầu khi nhau thai được đẩy ra ngoài và tiếp tục cho đến khi máu ngừng chảy hoàn toàn. Sự cầm máu xảy ra thông qua hai cơ chế:

Cầm máu cơ học

Cơ tử cung co bóp làm hạn chế các mạch máu lộ ra. Cơ tử cung, bao gồm các sợi tròn, dọc và chéo, siết chặt xung quanh các mạch máu, đảm bảo cầm máu cơ học.

Cầm máu dựa trên cục máu đông

Cục máu đông bịt kín các đầu mạch máu lộ ra. Sau quá trình cầm máu cơ học, cơ chế đông máu bình thường sẽ hoàn tất quá trình.

Xử trí tích cực giai đoạn 3 của cuộc chuyển dạ

Xử trí tích cực giai đoạn 3 của chuyển dạ bao gồm các hành động chủ động của người hộ sinh nhằm đẩy nhanh quá trình sinh nhau thai và ngăn ngừa băng huyết sau sinh. Xử trí tích cực giai đoạn 3 của chuyển dạ được chỉ định đối với tất cả các ca sinh qua đường âm đạo ngay sau khi thai nhi được sinh ra và đảm bảo rằng không còn thai nhi nào trong tử cung.

Các bước tiến hành xử trí tích cực giai đoạn 3:

Tiêm Oxytocin ngay lập tức

• Sau khi trẻ chào đời và khóc tốt, đặt trẻ lên bụng mẹ và để mẹ bế trẻ.
• Nữ hộ sinh đảm bảo không còn thai nhi nào trong tử cung.
• Tiêm bắp 10 đơn vị Oxytocin vào phía trước đùi của sản phụ.
• Chỉ sau khi tiêm Oxytocin, người đỡ đẻ mới kẹp và cắt dây rốn. Kẹp nên được đặt sát vào âm đạo của mẹ.
• Trẻ được đưa lên bàn rốn để chăm sóc bao gồm lau khô, hút dịch nhầy, chăm sóc dây rốn, sau đó quấn tã và đưa trẻ về mẹ cho con bú sớm nếu phù hợp.

Kiểm soát lực kéo dây rốn để tạo ra sự tách nhau thai

• Người đỡ đẻ đứng cạnh hoặc giữa hai chân bà mẹ.
• Đặt một tay lên vùng bụng dưới của người phụ nữ để đánh giá cơn co tử cung. Chỉ tiến hành khi tử cung đã co bóp chặt.
• Giữ căng dây rốn bằng một tay và đặt tay kia lên bụng người phụ nữ ngay phía trên xương chậu, ấn tử cung hướng lên về phía xương ức đồng thời dùng lực kéo vừa phải lên dây rốn. Hành động này ngăn chặn sự đảo ngược tử cung và hướng nhau thai dọc theo đường cong khung chậu.
• Khi nhau thai chạm tới cửa âm đạo, hãy hạ tay cầm dây rốn xuống để sức nặng của nhau thai kéo màng ra ngoài. Nếu màng không bong ra, hãy vặn nhau thai theo một hướng để giúp màng bong ra.
• Nếu nhau thai không hạ xuống sau 30 - 40 giây kéo, hãy dừng lại và đợi cơn co tử cung tiếp theo trước khi tiếp tục.
• Lặp lại lực kéo dây vừa phải với lực ép tử cung hướng lên trong các cơn co thắt.
• Nếu dây rốn dài và khó cầm, hãy cuộn dây rốn lại để rút ngắn. Dùng kẹp để cố định dây rốn sát vào âm hộ nếu cần thiết.

Xoa bóp tử cung

• Ngay sau khi sinh, xoa bóp tử cung cho đến khi nó co lại.
• Tiếp tục xoa bóp tử cung 15 phút một lần trong 2 giờ đầu.
• Đảm bảo tử cung vẫn co bóp tốt sau khi hoàn thành massage.

Theo dõi

Người đỡ đẻ kiểm tra nhau thai và màng ối để xác nhận không có bộ phận nào còn sót lại. Nếu chảy máu vẫn tiếp tục, hãy điều tra các nguyên nhân tiềm ẩn khác gây xuất huyết sau sinh, chẳng hạn như rách đường sinh dục hoặc sót nhau, và đưa ra phương pháp điều trị thích hợp.

Nếu chỉ có một bác sĩ hoặc nữ hộ sinh có mặt, hãy làm theo các bước cho đến khi nhau bong ra. Sau đó, nữ hộ sinh trao em bé cho mẹ trong lúc chuẩn bị tháo nhau thai.

Tiếp tục các bước hướng dẫn cho đến khi loại bỏ được nhau thai và màng ối. Nữ hộ sinh hướng dẫn và theo dõi sản phụ tự xoa bóp tử cung 15 phút/lần cho đến khi co bóp tốt. Người đỡ đẻ thực hiện chăm sóc dây rốn, mặc quần áo cho trẻ sơ sinh và đặt trẻ lên bụng mẹ để cho trẻ bú sớm.

Các lưu ý khi xử trí tích cực giai đoạn 3 cuộc chuyển dạ đẻ

Các lưu ý trong quá trình xử trí tích cực giai đoạn 3 của chuyển dạ và sinh con như sau:

Giữ nhau thai trong quá trình kéo dây rốn

Nếu kéo dây rốn mà nhau thai không bong ra hoặc không xuống được tử cung thì người thực hiện tránh kéo mạnh. Thay vào đó, hãy đợi một lát trước khi thử lại. Nếu nhau thai vẫn không bong ra thì hãy đợi nhau bong ra tự nhiên để có kết quả tốt hơn.

Giữ nhau thai liên tục

Ở tuyến xã, nếu có chảy máu, nhau thai có thể được lấy ra bằng tay. Nếu không chảy máu thì chuyển sản phụ đến cơ sở y tế tuyến trên. Ở tuyến huyện trở lên có thể đặt 1 - 4 viên misoprostol dưới lưỡi. Nếu nhau thai không bong ra sau 15 phút, hãy tiến hành loại bỏ bằng tay.

Đứt dây rốn trong quá trình kéo

Nếu dây rốn bị đứt trong quá trình kéo, cần phải loại bỏ nhau thai bằng tay ngay lập tức.

Tóm lại, xử trí tích cực giai đoạn 3 của chuyển dạ là các thao tác chủ động nhằm giúp rau bong và sổ ra ngoài nhanh hơn, ngăn ngừa băng huyết sau sinh. Tất cả các trường hợp sinh thường đường dưới đều phải tiến hành các bước này để đảm bảo sản phụ hoàn tất quá trình chuyển dạ khỏe mạnh và an toàn.