Tàn nhang là gì? Nguyên nhân gây bệnh và nguyên tắc phòng ngừa

Tàn nhang là một tình trạng rối loạn tăng sắc tố ở thượng bì, gồm các đốm màu nâu, đen hoặc vàng. Tổn thương xuất hiện ở vùng da tiếp xúc với ánh sáng mặt trời và thường xuất hiện trước 3 tuổi. Tàn nhang tăng dần khi đến tuổi dậy thì, vào mùa xuân hè sạm da tăng lên, mùa thu đông có giảm đi.

Những dấu hiệu và triệu chứng của tàn nhang

Tàn nhang thường xuất hiện từ nhỏ, chủ yếu người da sáng màu (Châu Âu), bệnh mang yếu tố gen (gia đình). Tàn nhang là các dát tăng sắc tố màu vàng, nâu, đen có kích thước nhỏ từ 2 đến 4 mm, ranh giới rõ, thường xuất hiện đối xứng 2 bên ở vùng da hở như mặt, cổ, vai, ngực và cánh tay.

Khi da tiếp tục tiếp xúc với ánh nắng mặt trời mà không được bảo vệ khiến các đốm tàn nhang có xu hướng đậm hơn, nhiều hơn và lan rộng ra vị trí khác. Tàn nhang không gây đau, ngứa và bỏng rát.

Tác động của bệnh tàn nhang đối với sức khỏe

Tàn nhang lành tính, không lây và không ảnh hưởng đến sức khỏe. Tuy nhiên, những đốm nâu, đen hoặc vàng khiến cho da trông không đều màu và kém thẩm mỹ.

Biến chứng có thể gặp khi mắc tàn nhang

Tàn nhang có thể dẫn đến ung thư da nhưng rất hiếm.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Tàn nhang tuy vô hại nhưng đôi khi chúng có thể nhìn tương tự như một số loại ung thư da. Nếu nhận thấy bất kỳ thay đổi nào trên da, nên đến gặp bác sĩ để kiểm tra da xem có gì bất thường hay không.

Nguyên nhân gây ra tàn nhang được chứng minh là có liên quan đến hai yếu tố là yếu tố gen (di truyền) và yếu tố môi trường (tia cực tím).

Yếu tố gen

Trong da có tế bào sắc tố (melanocyte) đóng vai trò sản xuất ra các hạt sắc tố là các hạt melanin.

Cơ thể sản xuất ra hai loại melanin là pheomelanin và eumelanin. Eumelanin giúp bảo vệ da khỏi tia UV nhưng pheomelanin thì không có tác dụng đó.

Một loại gen có tên là MC1R phụ trách sản xuất melanin cho cơ thể. Người có làn da, mắt và mái tóc sẫm màu thường sản xuất chủ yếu là eumelanin nên ít có khi bị tàn nhang và ngược lại, người có làn da, mắt và mái tóc sáng màu thường sản xuất chủ yếu pheomelanin và có nhiều khả năng bị tàn nhang hơn.

Bình thường, các tế bào sắc tố sản xuất một lượng sắc tố giống nhau trên da tạo ra sự đồng đều màu sắc ở làn da. Nhưng khi bị tàn nhang, cơ thể sản xuất nhiều hạt sắc tố hơn làm xuất hiện các đốm nâu, nhiều melanin được hình thành sẽ càng làm cho những đốm này tối màu hơn những vùng da còn lại.

Yếu tố gen quyết định sự gia tăng sản xuất melanin quá mức dẫn đến da lốm đốm không đều màu. Có bằng chứng cho thấy rằng tàn nhang liên quan đến di truyền, cha mẹ bị tàn nhang thì con cái của họ dễ bị tàn nhang hơn.

Tia cực tím

Khi da tiếp xúc với ánh sáng mặt trời trong một thời gian dài mà không được che chắn, bảo vệ sẽ dẫn đến phản ứng bảo vệ tự nhiên. Cơ thể bị kích thích tăng sản xuất nhiều hạt sắc tố (melanin) hơn để bảo vệ da khỏi tác hại của tia cực tím. Do đó, tia cực tím là nguyên nhân khiến cho tàn nhang xuất hiện hoặc trở nên tồi tệ hơn.