Hội chứng người sói và những điều cần biết

Hội chứng người sói là bệnh lý gì?

Hội chứng người sói (Hypertrichosis) là một tình trạng hiếm gặp, đặc trưng bởi tình trạng lông mọc quá mức, có thể mọc khắp cơ thể hoặc chỉ mọc riêng lẻ ở một số vùng cụ thể. Hội chứng người sói có thể là bẩm sinh (tức là xuất hiện khi mới sinh) hoặc mắc phải (tức là phát sinh sau này trong cuộc sống).

Phân loại trong hội chứng người sói bao gồm như:

• Hội chứng người sói bẩm sinh với lông tơ: Lần đầu tiên nó xuất hiện dưới dạng lông tơ bình thường, sợi lông mịn được tìm thấy trên em bé khi mới sinh. Nhưng thay vì biến mất trong những tuần tiếp theo, những sợi lông mềm mịn vẫn tiếp tục mọc ở nhiều nơi trên cơ thể bé.
• Hội chứng người sói bẩm sinh với lông Terminal: Sự phát triển lông bất thường bắt đầu từ khi sinh ra và tiếp tục trong suốt cuộc đời của người mắc. Lông thường dài và dày, che phủ khuôn mặt và cơ thể của người đó.
• Hội chứng người sói Nevoid: Sự phát triển quá mức của bất kỳ loại lông nào xuất hiện ở một khu vực xác định. Trong một số ít trường hợp, có thể xuất hiện nhiều mảng lông hơn. Nó thường không liên quan đến bất kỳ bệnh nào khác, ngoại trừ nếu nó phát sinh dưới dạng đuôi ngựa ở phần lưng dưới, khi đó nó có thể chỉ ra bệnh nứt đốt sống tiềm ẩn.
• Chứng rậm lông (Hirsutism): Loại này thường hay gặp ở phụ nữ. Nó dẫn đến tình trạng lông dày và sẫm màu mọc ở những nơi như mặt, ngực và lưng.
• Hội chứng người sói mắc phải: Khác với hội chứng người sói bẩm sinh, dạng mắc phải có xu hướng phát triển muộn hơn. Ngoài ra, nó còn tạo ra hai loại lông khác ngoài lông tơ: Lông vellus hoặc lông Terminal. Hội chứng người sói mắc phải còn có thể được phân loại thành toàn thể hoặc khu trú thành từng mảng nhỏ. 

Những dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng người sói

Bằng chứng của hội chứng người sói là sự xuất hiện bất thường của lông mọc quá mức trên các bộ phận cơ thể bất thường hoặc khắp cơ thể. Hơn nữa, những triệu chứng đặc biệt này được phân thành ba loại lông mọc khác nhau:

Lông Lanugo

Lanugo còn gọi là lông tơ, là lông dài, mỏng, mịn và mềm bao phủ em bé khi mới sinh. Lớp lông phủ này không có sắc tố và thường biến mất sau khi sinh trong vài tuần. Tuy nhiên, các bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh rậm lông nếu lông tơ trên trẻ dài hơn dự kiến ​​hoặc tiếp tục tồn tại khi trẻ lớn lên từ trẻ sơ sinh đến thiếu niên.

Lông Vellus

Vellus được đặc trưng bởi các nang lông mềm và ngắn dưới 1/13 inch, có thể có hoặc không có sắc tố. Chứng rậm lông sẽ khiến lớp lông này xuất hiện ở mọi bộ phận trên cơ thể ngoại trừ những vùng như lòng bàn chân, sau tai, môi và lòng bàn tay hoặc trên mô sẹo.

Lông Terminal

Terminal là lông thô, dài, dày và rất sẫm màu thường thấy ở mặt, nách, lưng và ngực.

Một triệu chứng phổ biến khác là vấn đề về nướu hoặc răng. Một số răng có thể bị thiếu hoặc tăng sản nướu.

Biến chứng có thể gặp khi mắc hội chứng người sói

Hội chứng người sói có thể gây ra tình trạng đau khổ nghiêm trọng về mặt tinh thần cho người bệnh, đặc biệt là những người không có điều kiện tiếp cận với phương pháp tẩy lông vĩnh viễn hoặc điện phân. Giảm sự tự tin và chất lượng cuộc sống bị ảnh hưởng nghiêm trọng đối với những bệnh nhân này do bị xã hội soi mói và bắt nạt ở những bệnh nhân ở mọi lứa tuổi.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Cân nhắc tham khảo ý kiến bác sĩ nếu tiền sử bệnh của gia đình có bệnh liên quan đến hội chứng người sói hoặc khi xuất hiện triệu chứng phát triển lông bất thường ở toàn cơ thể hoặc trên một vùng cơ thể. Nên đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và hướng dẫn đưa ra phương pháp điều trị thích hợp.

Nguyên nhân dẫn đến hội chứng người sói

Hội chứng người sói bẩm sinh

Hội chứng người sói bẩm sinh là một đặc điểm của một số hội chứng di truyền hiếm gặp, có thể do sự kích hoạt lại các gen gây ra sự phát triển của lông. Các gen gây ra sự phát triển lông nhiều ở con người ban đầu đã “ngừng hoạt động” trong quá trình tiến hóa. Do một đột biến chưa rõ nguyên nhân, những gen phát triển lông này đã được “kích hoạt” ngay khi em bé vẫn còn trong bụng mẹ.

Hội chứng người sói mắc phải

Hội chứng người sói mắc phải có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Thuốc thường gây ra chứng rậm lông toàn thân mắc phải:

• Thuốc kháng sinh như Streptomycin;
• Thuốc chống viêm như Benoxaprofen và Corticosteroid;
• Thuốc giãn mạch: Diazoxide, Minoxidil, Prostaglandin E1;
• Thuốc lợi tiểu: Acetazolamid;
• Thuốc chống co giật như Phenytoin;
• Thuốc ức chế miễn dịch: Cyclosporine, Mycophenolate mofetil.

Mặc dù thuốc thường là thủ phạm, nhưng hội chứng người sói mắc phải cũng có thể gặp trong chấn thương sọ não, suy giáp ở trẻ vị thành niên, viêm da cơ ở trẻ vị thành niên, bệnh to đầu chi, suy dinh dưỡng và nhiễm HIV tiến triển.

Hội chứng người sói Nevoid

Hội chứng người sói Nevoid có nguyên nhân khác nhau:

• Hội chứng người sói Nevoid nguyên phát xảy ra khi không có sự liên kết ngoài da.
• Hội chứng người sói Nevoid thứ phát có liên quan đến loạn dưỡng mỡ, phì đại nửa người, vẹo cột sống và các bất thường của mạch máu bên dưới.

Những ai có nguy cơ mắc hội chứng người sói?

Trong phần lớn các trường hợp mắc hội chứng người sói, nam giới và phụ nữ đều bị ảnh hưởng như nhau, trừ một số trường hợp ngoại lệ. Hội chứng người sói trước tuổi dậy thì thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ khỏe mạnh. Hội chứng người sói ở vành tai và ở đầu mũi, các loại hội chứng người sói di truyền, chủ yếu ảnh hưởng đến nam giới.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc hội chứng người sói

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc Hội chứng người sói bao gồm:

• Tiền căn gia đình có người mắc hội chứng người sói;
• Khu vực địa lý ở vùng Địa Trung Hải, Trung Đông hoặc Nam Á;
• Béo phì;
• Chấn thương lặp đi lặp lại;
• Chà xát hoặc gãi nhiều lần;
• Mắc một số bệnh lý ác tính như ung thư phổi, ung thư vú;
• Sau khi làm liệu pháp quang hóa trị liệu (PUVA), lạm dụng Corticosteroid tại chỗ, Tacrolimus, kem có chứa thủy ngân hoặc iốt.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán hội chứng người sói

Chẩn đoán hội chứng người sói dựa trên bệnh sử và biểu hiện lâm sàng trên người bệnh. Tiền sử gia đình cũng có thể hữu ích trong việc xác định rối loạn bẩm sinh, di truyền, trong khi tiền sử bệnh lý khác hoặc sử dụng thuốc có thể giúp xác định nguyên nhân mắc phải.

Trong trường hợp rậm lông, bác sĩ có thể tiến hành một số xét nghiệm như:

• Xét nghiệm máu để xác nhận tình trạng mất cân bằng nội tiết tố và biết tình trạng rối loạn tăng trưởng lông có đang phát triển hay không.
• Xét nghiệm di truyền cũng được thực hiện để xác định đột biến có thể dẫn đến hội chứng người sói.
• Các xét nghiệm hình ảnh như siêu âm để kiểm tra bệnh nhân có mắc bệnh ác tính có thể gây ra hội chứng người sói.

Điều trị hội chứng người sói

Điều trị hội chứng người sói liên quan đến việc loại bỏ lông bằng nhiều phương pháp ngắn hạn, bao gồm:

• Cạo lông;
• Tẩy lông, nhổ lông bằng hóa chất;
• Wax lông.

Tất cả các phương pháp này đều là giải pháp tạm thời. Chúng cũng có nguy cơ gây kích ứng da đau đớn hoặc khó chịu. Và trên một số bộ phận trên cơ thể bạn, những phương pháp điều trị này không dễ thực hiện.

Phương pháp điều trị lâu dài bao gồm điện phân và laser. Điện phân là sự phá hủy các nang lông riêng lẻ bằng điện tích nhỏ. Laser liên quan đến việc áp dụng ánh sáng laser đặc biệt lên nhiều sợi lông cùng một lúc. Những phương pháp này có thể có tác dụng lâu dài, mặc dù có thể cần một liệu trình lâu dài để điều trị dứt điểm.

Những thói quen sinh hoạt giúp hạn chế diễn tiến hội chứng người sói

Chế độ sinh hoạt:

Xây dựng chế độ sinh hoạt lành mạnh:

• Tái khám đúng theo lịch hẹn, tuân thủ liệu trình điều trị theo chỉ định của bác sĩ.
• Không tuỳ ý sử dụng thuốc nếu không được bác sĩ kê toa.
• Luyện tập thể dục thể thao tăng cường sức khỏe, duy trì cân nặng hợp lý.
• Tránh làm việc quá sức, giữ tinh thần lạc quan, thoải mái, tránh tâm lý tự ti về ngoại hình.
• Không sử dụng chất kích thích, hút thuốc lá.

Chế độ dinh dưỡng:

Xây dựng chế độ ăn lành mạnh:

• Chế độ ăn nên đầy đủ chất dinh dưỡng, tăng cường thêm nhóm thực phẩm giàu vitamin E và B có trong hạt vừng, hạnh nhân, bơ, rau bina, các loại ngũ cốc, cá hồi, trứng… tăng cường thêm rau xanh, củ quả và đa dạng các loại trái cây.
• Hạn chế thức ăn chứa nhiều chất béo không tốt như thức ăn nhanh, nhiều dầu mỡ, thực phẩm chế biến sẵn hay đóng hộp.
• Hạn chế ăn thức ăn quá nhiều đường, các loại bánh kẹo ngọt.
• Uống nhiều nước trong ngày.
• Hạn chế uống nước ngọt có ga, đồ uống có cồn.

Phương pháp phòng ngừa hội chứng người sói

Hội chứng người sói khó có thể phòng ngừa được do có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra nhưng có thể thực hiện một số phương pháp làm giảm nguy cơ mắc bệnh như:

• Tư vấn di truyền nếu trong gia đình có người mắc Hội chứng người sói.
• Hạn chế tự ý sử dụng thuốc nếu không được bác sĩ kê toa.
• Ăn một chế độ ăn uống cân bằng dinh dưỡng.
• Duy trì cân nặng phù hợp, giảm cân nếu béo phì.
• Tránh môi trường độc hại, giữ tinh thần lạc quan, tránh căng thẳng.
• Hạn chế làm công việc có khả năng chấn thương, có tính chất chà xát lên da nhiều.
• Khám sức khỏe định kỳ.

Các câu hỏi thường gặp về hội chứng người sói

Hội chứng người sói có nguy hiểm không?

Hội chứng người sói là bệnh lý hiếm gặp, tuy nhiên không gây nguy hiểm tới tính mạng nhưng có thể gây ra những khó khăn nghiêm trọng về mặt tinh thần cho người bệnh, làm giảm sự tự tin và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Làm sao để nhận biết khi mắc bệnh Hội chứng người sói?

Khi có các triệu chứng phát triển lông bất thường ở toàn bộ hoặc một vùng trên cơ thể bẩm sinh hay mắc phải trong một giai đoạn sống cần đến gặp bác sĩ để được kiểm tra và chẩn đoán.

Bệnh có thể được ngăn ngừa trước không?

Hội chứng người sói không có phương pháp ngăn ngừa đặc hiệu. Tuy nhiên, có thể tham gia tư vấn di truyền nếu gia đình có tiền sử bệnh hoặc thực hiện một số biện pháp phòng ngừa làm giảm nguy cơ mắc bệnh.

Hội chứng người sói có thể điều trị khỏi vĩnh viễn không?

Tiên lượng của hội chứng người sói khác nhau tùy thuộc vào phân loại của bệnh. Hội chứng người sói liên quan đến di truyền thường kéo dài suốt đời. Trong trường hợp do thuốc tình trạng này thường hồi phục khi ngừng thuốc.

Cần lưu ý gì khi chăm sóc người mắc Hội chứng người sói?

Người mắc Hội chứng người sói dễ bị tâm lý tự ti hay bị kỳ thị bắt nạt vì ngoại hình. Cần giữ cho người bệnh tâm lý thoải mái, lạc quan, vui vẻ, môi trường sống lành mạnh bên cạnh việc điều trị theo liệu trình của bác sĩ.