AFP L3 và ý nghĩa của xét nghiệm AFP L3 trong ung thư biểu mô tế bào gan

Ung thư gan không còn là căn bệnh quá xa lạ với mọi người. Nhiều bệnh nhân được chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào gan nhờ các công cụ xét nghiệm hỗ trợ. Một trong số đấy chính là xét nghiệm AFP L3.

AFP L3 và xét nghiệm AFP L3 

AFP là viết tắt của Alpha - fetoprotein, đây là một loại protein huyết tương có nồng độ cao ở trong máu của thai nhi. Thông thường AFP được tạo từ các tế bào gan chưa trưởng thành, khi mới sinh trẻ có nồng độ AFP trong máu tương đối cao, sau đó giảm dần về mức bình thường. 

Ở người trưởng thành và không mang thai thường có nồng độ AFP trong máu rất thấp (<10 ng/ml) nhưng khi bạn bị mắc bệnh lý về gan hoặc đang mang thai thì AFP sẽ xuất hiện nhiều hơn. Chính vì thế nên AFP được dùng nhiều trong chẩn đoán các bệnh lý về gan đặc biệt là ung thư gan và AFP L3 là một trong những chất chỉ điểm u phổ biến hiện nay.

Khi mắc các bệnh lý về gan như xơ gan, viêm gan, các tổn thương gan cấp hoặc mạn... thì nồng đồ AFP có thể tăng, tuy nhiên xét nghiệm này độ đặc hiệu cùng độ nhạy không cao trong việc chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào gan (HCC) nên bệnh nhân thường được xét nghiệm thêm AFP L3.

AFP L3 là một trong những phân loại của AFP dựa trên khả năng liên kết với CLA. Xét nghiệm AFP L3 được xác định nồng độ thông qua huyết tương của bệnh nhân và bệnh phẩm thường là máu tĩnh mạch.

Người bệnh không cần nhịn ăn trước khi lấy máu làm xét nghiệm, tuy nhiên tùy từng người bệnh mà bác sĩ sẽ có hướng dẫn phù hợp. Đa phần các bệnh nhân cần nhịn ăn để lấy máu làm thêm những xét nghiệm khác như chỉ số đường máu, mỡ máu... vừa tiện cho người bệnh khi chỉ cần lấy một lần và cho kết quả chính xác nhất.

Thông thường kết quả sẽ có sau một vài ngày và giá trị bình thường của AFP L3 trong huyết thanh là thấp hơn 10%.

Xét nghiệm AFP được chỉ định trước khi nghi ngờ bệnh nhân mắc HCC hoặc các loại ung thư khác, khi kết quả AFP bất thường, xét nghiệm AFP L3 có thể cùng được thực hiện để đánh giá.

Ngoài dùng để sàng lọc bệnh ung thư, AFP L3 còn được dùng để theo dõi, đánh giá điều trị trong các bệnh sau:

• Theo dõi bệnh xơ gan, phát hiện bệnh phát triển thành HCC;
• Theo dõi bệnh HCC ở người có tiền sử gia đình mắc bệnh;
• Theo dõi hiệu quả điều trị ung thư biểu mô tế bào gan.

AFP L3 hiệu quả trong việc phát hiện cũng như điều trị ung thư biểu mô tế bào gan. Vậy ung thư biểu mô tế bào gan là bệnh gì? Cùng nhà thuốc Long Châu tìm câu trả lời trong phần tiếp theo của bài viết này nhé!

Thông tin về ung thư biểu mô tế bào gan

Ung thư biểu mô tế bào gan - HCC là ung thư nguyên phát từ gan, khó để xác định nguyên nhân HCC tuy nhiên bệnh này thường bị ở một số người có những yếu tố nguy cơ sau:

• Người bị bị xơ gan kéo dài: Xơ gan xảy ra khi các tế bào gan bị tổn thương bắt nguồn từ các nguyên nhân như uống rượu, nhiễm virus viêm gan B hoặc C, do thuốc...
• Viêm gan B hoặc C: Ung thư biểu mô tế bào gan có thể bắt đầu sau khi người bệnh bị viêm gan và xét nghiệm máu là phương pháp xác định bệnh chính xác.
• Uống rượu thường xuyên và gan nhiễm mỡ: Uống nhiều rượu mỗi ngày trong nhiều năm làm tăng nguy cơ bị HCC, càng uống nhiều rượu nguy cơ mắc bệnh càng cao.
• Béo phì và tiểu đường: Đây là hai điều kiện làm tăng nguy cơ bị bệnh ung thư gan.
• Người dư sắt và có Aflatoxin: Tình trạng quá nhiều sắt dự trữ trong gan và các bộ phận khác có thể tăng nguy cơ bị HCC. Aflatoxin là một chất có hại, được tạo từ một số loại nấm mốc và có thể là nguyên nhân gây ra ung thư biểu mô tế bào gan.

Ở giai đoạn đầu của bệnh, thường không có triệu chứng. Đến khi bệnh phát triển hơn thì bệnh nhân có thể có những dấu hiệu như: Đau vùng thượng vị và hạ sườn phải, chướng bụng, mệt mỏi, chán ăn, sụt cân, da và mắt vàng, phân và nước tiểu sẫm màu, sốt...

Khi người bệnh đi khám thì bệnh đã ở giai đoạn tiến triển hơn với các triệu chứng điển hình của bệnh về gan. Bác sĩ sẽ tiến hành hỏi bệnh thăm khám lâm sàng và chỉ định các cận lâm sàng để hỗ trợ chẩn đoán bệnh chính xác. Xét nghiệm AFP và AFP L3 được dùng khá phổ biến, vậy kết quả của xét nghiệm trên có ý nghĩa như thế nào đối với bệnh nhân bị ung thư biểu mô tế bào gan?

Ý nghĩa của AFP L3 trong ung thư biểu mô tế bào gan

Xét nghiệm AFP có độ nhạy là 60% trong phát hiện HCC và có nhiều trường hợp bệnh nhân không tăng AFP. Giá trị AFP 200ng/ml là ngưỡng gợi ý chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào gan và tiên lượng bệnh. Nồng độ trên 400 ng/ml hoặc tăng nhanh gấp đôi là dấu hiệu gợi ý HCC. 

Tuy nhiên, đối với những người có AFP tăng nhưng dưới 200 ng/ml thì cần làm thêm xét nghiệm về AFP L3 và DCP. Các chất chỉ điểm u này giúp tăng độ đặc hiệu, phát hiện sớm bệnh và có thể giúp bác sĩ theo dõi quá trình điều trị.

Nồng độ AFP L3 là từ 10 ng/ml trở lên có giá trị trong chẩn đoán bệnh ung thư biểu mô tế bào gan. Nếu mức độ tồn tại từ 10 - 15% thì khả năng cao người bệnh mắc HCC với khối u có đường kính <3cm. Khối u này có thể phát triển nhanh và cho kết quả AFP L3 tăng cao chỉ sau đó khoảng từ 3 đến 21 tháng.

Theo nghiên cứu, có khoảng 60% người bệnh bị HCC có khối u <2cm có kết quả xét nghiệm AFP L3 lớn hơn hoặc bằng 15%. Tỉ lệ này lên đến 81,3% với khối u kích thước từ 2 - 5 cm và 90% với khối u lớn trên 5 cm. 

Ngoài AFP, AFP L3 thì khi người bệnh bị ung thư biểu mô tế bào gan còn dùng các chất chỉ điêm u khác nhu DCP, GALAD, BALAD... kết hợp lại với nhau tăng độ nhạy và độ đặc hiệu trong chẩn đoán bệnh. Tùy từng cơ sở y tế và từng người bệnh mà bác sĩ sẽ có những chỉ định sao cho phù hợp nhất.

Nhà thuốc Long Châu hy vọng bài viết trên đã giải đáp được thắc mắc của nhiều độc giả về AFP L3 và ung thư biểu mô tế bào gan (HCC) cũng như ý nghĩa của xét nghiệm này trong chẩn đoán, theo dõi và điều trị bệnh. Đừng quên theo dõi website của nhà thuốc Long Châu để đón đọc nhiều bài viết về bệnh và sức khỏe nhé!

Xem thêm: 

• Xét nghiệm creatinin và ý nghĩa của creatinin trong chẩn đoán suy thận
• Xét nghiệm RPR và TPHA là gì? Tìm hiểu ưu nhược điểm của hai phương pháp