Ung thư biểu mô tế bào gan: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

Ung thư biểu mô tế bào gan là gì?

Ung thư biểu mô tế bào gan là khối u ác tính nguyên phát ở gan thường phát triển trong bối cảnh bệnh gan mãn tính, đặc biệt ở bệnh nhân xơ gan hoặc nhiễm vi rút viêm gan B, C mãn tính. Khoảng 75% các khối u gan nguyên phát là ung thư biểu mô tế bào gan.

Những dấu hiệu và triệu chứng của ung thư biểu mô tế bào gan

Biểu hiện của ung thư biểu mô tế bào gan phụ thuộc vào giai đoạn và kích thước của khối u:

• Đau bụng.
• Sốt.
• Chán ăn, sụt cân.
• Chướng bụng.
• Vàng da, vàng mắt.
• Gan to, lách to.
• Báng bụng.
• Dễ chảy máu, dễ bầm tím.
• Hội chứng cận ung thư ở bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào gan có thể biểu hiện bằng hạ đường huyết, tăng calci huyết, tiêu chảy, viêm da cơ.
• Di căn ngoài gan phổ biến nhất của ung thư biểu mô tế bào gan lần lượt là phổi, hạch bạch huyết trong ổ bụng, xương và tuyến thượng thận.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Điều quan trọng là liên hệ với bác sĩ ngay khi bạn mắc phải hoặc lo lắng về các triệu chứng thường gặp trong ung thư biểu mô tế bào gan. Tuy nhiên, ung thư biểu mô tế bào gan không phải lúc nào cũng gây ra các triệu chứng. Do đó, hãy cân nhắc liên hệ với bác sĩ nếu bạn có bất kỳ yếu tố nguy cơ nào đối với ung thư biểu mô tế bào gan hoặc lo ngại về sức khỏe gan của bạn.

Nguyên nhân dẫn đến ung thư biểu mô tế bào gan

Ung thư biểu mô tế bào gan thường phát triển do bệnh gan mãn tính, có thể do:

• Xơ gan: Nguy cơ phát triển ung thư gan tăng lên đối với những người bị xơ gan, một căn bệnh trong đó mô gan khỏe mạnh được thay thế bằng mô sẹo. Các mô sẹo ngăn chặn dòng máu chảy qua gan và khiến nó không hoạt động như bình thường.
• Viêm gan virus B (HBV): HBV có thể lây truyền qua máu, truyền từ mẹ sang con trong khi sinh, qua quan hệ tình dục hoặc bằng cách dùng chung kim tiêm. Nó có thể gây viêm gan dẫn đến ung thư.
• Viêm gan virus C (HCV): HCV có thể lây truyền qua máu, dùng chung kim tiêm hoặc qua quan hệ tình dục. Nó có thể gây viêm gan có thể dẫn đến ung thư gan.
• Uống nhiều rượu: Sử dụng nhiều rượu có thể gây xơ gan, đây là một yếu tố nguy cơ gây ung thư gan.

Đối tượng nào có nguy cơ cao mắc ung thư biểu mô tế bào gan?

Một số đối tượng có nguy cơ mắc ung thư biểu mô tế bào gan như:

• Ít nhất 85% ung thư biểu mô tế bào có liên quan đến bệnh cảnh viêm gan mạn tính do một trong hai loại vi rút: Virus viêm gan B (HBV) và virus viêm gan C (HCV).
• Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm việc sử dụng thực phẩm bị nhiễm aflatoxin B1 (AFB1) thường có trong thực phẩm bị mốc, tiếp xúc với hóa chất độc hại, uống nhiều rượu, đái tháo đường, béo phì, viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH) và một số rối loạn chuyển hóa hiếm gặp như: Bệnh huyết sắc tố, thiếu hụt α-1 antitrypsin, bệnh tyrosin máu và rối loạn chuyển hóa porphyrin.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ung thư biểu mô tế bào gan

Các trường hợp xơ gan, Viêm gan B, Viêm gan C mạn chưa điều trị, đang điều trị và đã ngưng điều trị bằng thuốc kháng virus, không tuân thủ điều trị, uống rượu quá nhiều làm tăng nguy cơ mắc ung thư biểu mô tế bào gan.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào gan

Bắt đầu bằng việc thăm khám lâm sàng, bác sĩ sẽ tìm hiểu về bệnh sử, tiền sử sức khỏe, thói quen của người bệnh, lắng nghe triệu chứng mà họ than phiền. Sau đó, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra tổng thể và tìm kiếm những dấu hiệu có thể nghi ngờ ung thư.

Khám lâm sàng

• Phần lớn các trường hợp ung thư biểu mô tế bào gan chỉ có đau bụng mơ hồ hoặc được phát hiện tình cờ.
• Đánh giá toàn trạng, dấu hiệu sinh tồn, tình trạng vàng da niêm mạc, khám bụng, chú ý có sờ thấy gan to hay không.

Các xét nghiệm cận lâm sàng

• Công thức máu, đường huyết, chức năng đông máu toàn bộ.
• Chức năng gan thận: Bilirubin, Albumin, Creatinin máu, Ure, ALT, AST,.
• Các xét nghiệm miễn dịch về virus viêm gan B, C
• Chỉ dấu sinh học: AFP-L3, AFP.
• Các chỉ dấu ung thư khác (nếu cần): CA 19.9, CEA…
• Siêu âm Doppler mạch máu gan.
• X-quang phổi thẳng.
• CT scan bụng (và MRI bụng nếu cần).

Phương pháp điều trị ung thư biểu mô tế bào gan hiệu quả

Ngày nay có nhiều phương pháp điều trị ung thư biểu mô tế bào gan, có thể phối hợp các phương pháp điều trị nhằm tăng hiệu quả và kéo dài thời gian sống. Hiệu quả phụ thuộc vào tình trạng chức năng gan, kích thước khối u và tổng trạng của người bệnh.

• Phẫu thuật cắt bỏ khối u gan: Là một liệu pháp có khả năng chữa khỏi bệnh cho những bệnh nhân không bị xơ gan hoặc cho những bệnh nhân bị xơ gan không có tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Mặc dù tỷ lệ sống sót lâu dài tốt nhất nhưng hầu hết bệnh nhân không đủ điều kiện vì mức độ khối u hoặc rối loạn chức năng gan tiềm ẩn.
• Phẫu thuật ghép gan: Là biện pháp đòi hỏi đội ngũ chuyên gia, chi phí cao và gan ghép phù hợp.
• Cắt nguồn máu nuôi khối u phối hợp với diệt tế bào ung thư bằng hóa chất (TACE): Được chỉ định cho các trường hợp ung thư biểu mô tế bào gan mà khối u có nhiều u ở cả hai thùy, chưa có xâm nhập mạch máu và chưa có di căn ngoài gan giúp giảm biến chứng và giảm ảnh hưởng đến phần gan lành quanh u.
• Truyền hoá chất qua động mạch gan: Phương pháp này giúp đưa hóa chất khu trú tại gan nên giảm các tác dụng phụ hơn so với hóa trị toàn thân.
• Điều trị đích và điều trị miễn dịch: Các thuốc sinh học như Sorafenib, Lenvatinib, Regorafenib, Pembrolizumab được chỉ định trong các trường hợp ung thư biểu mô tế bào gan tiến triển, không còn chỉ định phẫu thuật, nút mạch, đốt u.
• Xạ trị: Là phương pháp điều trị sử dụng bức xạ ion hóa để trị liệu ung thư để tiêu diệt tế bào ác tính. Bao gồm phương pháp Xạ trị chiếu ngoài, xạ phẫu, xạ phẫu định vị thân, cấy hạt phóng xạ và được chỉ định dựa theo loại và giai đoạn ung thư khác nhau.
• Hóa trị toàn thân: Một số phác đồ hóa chất có thể áp dụng trong ung thư biểu mô tế bào gan nhưng hiệu quả rất hạn chế.

Ngoài ra, điều trị giảm nhẹ và điều trị hỗ trợ, nâng đỡ chức năng gan là vô cùng cần thiết. Dùng thuốc kháng virus khi có chỉ định. Cần lưu ý đến vấn đề dinh dưỡng và hỗ trợ tâm lý cho các bệnh nhân ung thư giai đoạn muộn.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của ung thư biểu mô tế bào gan

Chế độ sinh hoạt:

• Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị.
• Tập thể dục giúp giảm nguy cơ mắc ung thư gan. Cơ chế làm giảm nguy cơ liên quan tới chuyển hóa glucose hoặc lipid ở gan hoặc cải thiện bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.
• Duy trì lối sống tích cực, hạn chế căng thẳng. Bạn có thể thấy tập các bài tập thư giãn hoặc hít thở sâu giúp giảm bớt căng thẳng.
• Gặp ngay bác sĩ khi cơ thể có những triệu chứng mới hoặc nặng thêm trong quá trình điều trị.

Chế độ dinh dưỡng:

• Kiêng rượu, bia, thuốc lá.
• Uống nước ít nhất 2 lít/ngày.
• Chế độ ăn nhiều cá, rau hoặc bổ sung axit béo omega-3, vitamin E có liên quan đến việc giảm nguy cơ ung thư.
• Khẩu phần ăn nên đầy đủ bốn nhóm chất cơ bản bao gồm tinh bột, đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất.
• Trong quá trình điều trị bệnh, người bệnh thường có cảm giác đắng miệng, có thể giúp người bệnh giảm tình trạng này như ăn các loại trái cây có vị chua như quýt, bưởi, chanh…
• Nên chia thức ăn hoặc chất bổ sung dinh dưỡng thành nhiều bữa nhỏ, tránh nhịn đói.

Phương pháp phòng ngừa ung thư biểu mô tế bào gan hiệu quả

Để phòng ngừa ung thư biểu mô tế bào gan cần thực hiện các biện pháp sau:

• Thực hiện chương trình tiêm chủng vắc xin phòng viêm gan B cho trẻ em và người lớn có nguy cơ mắc bệnh cao.
• Quan hệ tình dục an toàn để phòng ngừa lây nhiễm viêm gan virus.
• Duy trì cân nặng phù hợp với sức khỏe của bạn.
• Kiêng rượu, bia, thuốc lá, đặc biệt là đối với những người bệnh có xơ gan, viêm gan virus.
• Không dùng thuốc khi không có chỉ định của bác sĩ, đặc biệt thuốc không rõ nguồn gốc. Đẩy mạnh an toàn tiêm chích.
• Tránh tiếp xúc với các hóa chất độc hại dễ làm tổn thương gan.
• Khám sức khỏe định kỳ mỗi 6 tháng/lần cho những người mắc bệnh gan mãn tính bằng xét nghiệm AFP huyết thanh và hình ảnh học.