Xét nghiệm RPR và TPHA là gì? Tìm hiểu ưu nhược điểm của hai phương pháp

Xét nghiệm RPR và TPHA là hai phương pháp xét nghiệm quan trọng giúp chẩn đoán sớm bệnh giang mai. Mỗi phương pháp sẽ có những ưu điểm và nhược điểm riêng. Trong bài viết hôm nay, Nhà thuốc Long Châu sẽ giúp bạn phân tích sự khác nhau giữa xét nghiệm RPR và TPHA.

Xét nghiệm RPR và TPHA là gì?

Phương pháp xét nghiệm RPR và TPHA trong máu thường được áp dụng cho các trường hợp mắc bệnh giang mai giai đoạn 2. Trong giai đoạn này, bệnh giang mai có thể tiềm ẩn trong cơ thể từ 3 tháng đến 3 năm mà không gây ra các triệu chứng rõ ràng.

Xét nghiệm RPR và TPHA là hai phương pháp kiểm tra kháng thể chống lại vi khuẩn Treponema Pallidum, tác nhân gây ra bệnh giang mai, trong huyết thanh của bệnh nhân. Cả hai phương pháp này đều đánh giá phản ứng của kháng thể với các chất thử đặc biệt, từ đó cho biết liệu vi khuẩn có tồn tại trong cơ thể hay không.

Nếu kết quả xét nghiệm RPR và TPHA là âm tính, tức là không phát hiện kháng thể nào phản ứng với vi khuẩn, có thể cho rằng người đó không mắc bệnh giang mai. Tuy nhiên, nếu kết quả là dương tính, có nghĩa là đã phát hiện sự hiện diện của kháng thể phản ứng với xoắn khuẩn giang mai. Trong trường hợp này, việc chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời là cực kỳ quan trọng để ngăn chặn sự phát triển và lây lan của bệnh giang mai, cũng như ngăn chặn các biến thể của vi khuẩn có thể gây hại cho sức khỏe.

Phân tích ưu nhược điểm của xét nghiệm RPR và TPHA

Xét nghiệm RPR và TPHA đều được sử dụng để chẩn đoán bệnh giang mai, nhưng mỗi phương pháp có tính chất và các ưu nhược điểm riêng. Xét nghiệm RPR nhằm tìm kháng thể giang mai không đặc hiệu. Trong khi đó, xét nghiệm TPHA tìm kháng thể giang mai đặc hiệu. Cụ thể như dưới đây:

Xét nghiệm RPR

Các xét nghiệm RPR giúp phát hiện kháng thể Reagin (một nhóm kháng thể chống lipid) và kháng thể IgG/IgM chống lại kháng nguyên Cardiolipin-lecithin-cholesterol. Kiểm tra này không đặc hiệu cho Treponema pallidum và thay đổi theo từng giai đoạn của bệnh.

Thời gian xuất hiện các kháng thể này trong máu là sau 3 - 4 tuần kể từ thời điểm nhiễm trùng ban đầu. Hiệu giá của kiểm tra tăng nhanh chóng và nếu không điều trị, hiệu giá vẫn tăng trong năm đầu tiên rồi giảm dần sau đó.

Khi được điều trị đúng phác đồ, hầu hết các bệnh nhân mắc giang mai nguyên phát đều có kết quả xét nghiệm RPR/VDRL âm tính trong vòng 1 năm. Thời gian điều trị càng sớm, nồng độ kháng thể trong huyết thanh về âm tính càng sớm.

Ưu điểm của xét nghiệm RPR:

• Xét nghiệm nhanh và giá thành rẻ.
• Dễ thực hiện và có thể sử dụng cho kiểm tra sàng lọc thường xuyên.
• Sử dụng để theo dõi quá trình điều trị.
• Đánh giá được tình trạng tái nhiễm.

Nhược điểm của xét nghiệm RPR:

• Khoảng 20% bệnh nhân mắc giang mai giai đoạn muộn không có sự giảm đáng kể trong nồng độ huyết thanh trong vòng 1 năm (hoặc giảm dưới 1/8).
• Độ đặc hiệu của kiểm tra thấp.
• Do kiểm tra tìm kiếm kháng thể giang mai không đặc hiệu, có nguy cơ cao về kết quả giả mạo âm tính hoặc dương tính.
• Dương tính giả: có thể xảy ra trong các trường hợp nhiễm vi khuẩn họ Treponema không phải là Treponema pallidum, như bệnh phong, tổn thương mô hoặc da do vi rút hoặc vi khuẩn khác, HIV, viêm gan, bệnh thấp khớp, bệnh tự miễn. Đặc biệt, dương tính giả có thể xảy ra ở những người khỏe mạnh sau khi tiêm chủng vắc xin thủy đậu, người cao tuổi, phụ nữ mang thai.
• Âm tính giả: hiện tượng âm tính giả (prozone) xảy ra khi nồng độ kháng thể trong mẫu huyết thanh tăng quá cao.

Xét nghiệm TPHA

Đây là phương pháp xét nghiệm tìm kháng thể giang mai đặc hiệu (Treponema test). Thời gian để phát hiện kháng thể trong các phương pháp kiểm tra này thường là sau 2 - 3 tuần kể từ thời điểm nhiễm trùng ban đầu.

Ưu điểm của xét nghiệm TPHA:

• Các phương pháp kiểm tra trong nhóm này có thể được sử dụng để chẩn đoán ở mọi giai đoạn của bệnh giang mai.
• Là các phương pháp kiểm tra tìm kháng thể giang mai đặc hiệu và có tỷ lệ dương tính giả rất thấp, giúp xác nhận các trường hợp nghi nhiễm giang mai.
• Độ nhạy và độ đặc hiệu cao.
• Có khả năng định lượng.

Nhược điểm của xét nghiệm TPHA:

• Chi phí thực hiện cao.
• Không thích hợp để theo dõi quá trình điều trị.
• Không đánh giá được tình trạng tái nhiễm vì trong một số trường hợp, các phương pháp kiểm tra này có thể cho kết quả dương tính suốt đời nếu bệnh nhân mắc bệnh giang mai.

Những điều cần lưu ý khi thực hiện xét nghiệm RPR và TPHA

Khi thực hiện xét nghiệm RPR và TPHA, có một số điều quan trọng mà người bệnh cần lưu ý để đảm bảo quá trình xét nghiệm đạt hiệu quả cao, đó là:

• Chuẩn bị trước xét nghiệm: Trước khi thực hiện xét nghiệm RPR và TPHA, cần tuân thủ các hướng dẫn của nhà cung cấp dịch vụ y tế, bao gồm việc không ăn uống hoặc uống nước trước khi lấy mẫu máu.
• Cung cấp thông tin y tế đầy đủ: Cung cấp thông tin y tế chi tiết cho bác sĩ hoặc nhân viên y tế, bao gồm lịch sử y tế và các triệu chứng mà bạn có thể đang gặp phải.
• Chọn phương pháp xét nghiệm phù hợp: Xét nghiệm RPR và TPHA là hai phương pháp xét nghiệm khác nhau và có ứng dụng khác nhau. Quyết định sử dụng phương pháp nào phụ thuộc vào mục đích kiểm tra và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.
• Đánh giá kết quả chính xác: Kết quả của xét nghiệm RPR và TPHA cần được đánh giá chính xác và chính xác. Đảm bảo rằng mẫu máu được lấy và xử lý đúng cách để tránh kết quả sai lệch.
• Giải thích kết quả cho bệnh nhân: Sau khi nhận được kết quả, bác sĩ hoặc nhân viên y tế cần giải thích ý nghĩa của kết quả cho bệnh nhân và cung cấp hướng dẫn về bất kỳ bước tiếp theo nào cần thiết, bao gồm việc điều trị hoặc thêm xét nghiệm.
• Tuân thủ các biện pháp phòng tránh và điều trị: Nếu kết quả xét nghiệm RPR và TPHA cho thấy bạn dương tính với giang mai, tuân thủ chế độ điều trị được đề xuất bởi bác sĩ và thực hiện các biện pháp phòng tránh để ngăn chặn sự lây lan của bệnh.

Như vậy, Nhà thuốc Long Châu vừa chia sẻ những thông tin quan trọng về hai phương pháp xét nghiệm RPR và TPHA trong chẩn đoán bệnh giang mai. Hai kỹ thuật này không chỉ có độ nhạy cao và được sử dụng rộng rãi trong thực hành lâm sàng, mà còn mang lại tính tiện lợi và độ chính xác lớn. Hy vọng thông tin này sẽ giúp bạn đọc có thêm kiến thức, từ đó bảo vệ tốt hơn cho sức khỏe của mình.

Xem thêm: 

• Xét nghiệm creatinin và ý nghĩa của creatinin trong chẩn đoán suy thận
• AFP L3 và ý nghĩa của xét nghiệm AFP L3 trong ung thư biểu mô tế bào gan