Ayurveda là gì? Những điều bạn cần biết về Ayurveda

Ayurveda là gì, chế độ ăn kiêng Ayurveda có tốt không,… là những vấn đề nhận được sự quan tâm từ đông đảo bạn đọc. Để hiểu rõ hơn về Ayurveda, Nhà thuốc Long Châu mời bạn tham khảo những thông tin dưới đây.

Ayurveda là gì?

Đa số những người lần đầu nghe đến thuật ngữ Ayurveda đều có chung câu hỏi Ayurveda là gì. Ayurveda hay y học Ayurvedic là một hệ thống y tế truyền thống ứng dụng phương pháp tiếp cận toàn diện nhằm cải thiện sức khỏe thể chất và cả tinh thần. Ayurveda có nguồn gốc từ Ấn Độ, bắt nguồn từ thế kỷ thứ 2 TCN và đến nay vẫn được sử dụng rất rộng rãi tại đất nước này.

Ayurveda tập trung vào việc khôi phục lại sự cân bằng giữa tâm trí, cơ thể, tinh thần và môi trường xung quanh một người. Việc điều trị bệnh lý, vấn đề sức khỏe và tinh thần theo phương pháp Ayurveda gồm một kế hoạch được cá nhân hóa cho mỗi người, thành lập với sự kết hợp của nhiều yếu tố như chế độ ăn uống, vận động, xoa bóp và sử dụng thảo mộc cùng một vài liệu pháp khác.

Tại Hoa Kỳ, Ayurveda được xem là một phương pháp tiếp cận sức khỏe bổ sung hoặc thay thế. Ayurveda có thể đem đến một số lợi ích nhưng các nhà khoa học cho rằng cần nghiên cứu thêm để xác định tính hiệu quả của Ayurveda đối với các tình trạng sức khỏe, tinh thần cụ thể, đồng thời đánh giá mức độ an toàn của phương pháp này.

Nguyên tắc của Ayurveda

Bên cạnh việc tìm hiểu Ayurveda là gì, bạn cũng cầm nắm rõ những nguyên tắc của phương pháp này để hiểu hơn về Ayurveda. Thuật ngữ “Ayurveda” có nguồn gốc từ tiếng Phạn “Ayu” (cuộc sống) và từ “Veda” (kiến thức hoặc khoa học). Ayurveda chủ yếu xoay quanh ý tưởng rằng sự mất cân bằng bất cứ yếu tố nào trong cuộc sống đều có thể dẫn đến bệnh tật.

Theo lý thuyết của phương pháp Ayurveda, vũ trụ được tạo thành từ 5 yếu tố là:

• Jara (nước);
• Vayu (không khí);
• Prithvi (đất);
• Aakash (không gian);
• Teja (lửa).

Những yếu tố này sẽ kết hợp thành ba loại năng lượng tồn tại trong cơ thể con người là Pitta dosha (không khí và không gian), Vata dosha (nước và lửa) và cuối cùng là Kapha dosha (đất và nước). Khi phối hợp chúng với nhau sẽ góp phần điều chỉnh cách thức hoạt động của cơ thể. Trong Ayurveda, cơ thể người cũng được chia thành 7 loại mô gọi là Sapta Dhatus, cụ thể là:

• Rakta Dhatu (mô máu);
• Rasa (huyết tương);
• Meda (mỡ hoặc mô mỡ);
• Mamsa (mô cơ);
• Majja (tủy xương);
• Shukra (mô sinh sản);
• Asthi (mô xương).

Bên cạnh đó, Tri Malas và Agni cũng là những yếu tố rất quan trọng trong Ayurveda. Trong đó, Tri Malas bao gồm 3 loại chất thải là mồ hôi, nước tiểu và phân còn Agni tượng trưng cho ngọn lửa sinh học giúp thực hiện các quá trình trao đổi chất diễn ra trong cơ thể. Sự mất cân bằng diễn ra ở Tri Malas hoặc Agni có thể dẫn đến nhiều bệnh tật, vấn đề sức khỏe khác nhau, điển hình như vấn đề về hệ tiêu hóa hoặc tình trạng kích ứng, dị ứng da.

Ba loại dosha trong Ayurveda

Như đã nói ở trên, Ayurveda chia ra 3 loại dosha là Pitta dosha, Vata dosha và Kapha dosha. Trong đó, mỗi dosha sẽ gắn liền với những phẩm chất về thể chất, đặc điểm tính cách và điểm mạnh, điểm yếu cụ thể về cảm xúc. Mỗi người đều là sự kết hợp của cả 3 loại dosha nhưng sẽ có 1 hoặc 2 loại dosha chiếm ưu thế hơn loại còn lại.

Vata dosha

Ayurveda là gì? Ayurveda hiểu đơn giản là hệ thống y tế truyền thống bắt nguồn từ Ấn Độ và gồm 3 loại dosha, trong đó, Vata dosha bao gồm các yếu tố liên quan đến không khí và không gian (hay còn gọi là ether). Phẩm chất Vata gồm có lạnh, nhẹ, khô, tinh tế và thô ráp. Những người có Vata mạnh sẽ có xu hướng sáng tạo, tính cách vui vẻ, năng động và ra quyết định nhanh chóng, linh hoạt. Những người này thường có thân hình mảnh mai và tốc độ nói nhanh hơn các dosha khác.

Vata dosha liên quan đến việc chịu trách nhiệm truyền tín hiệu và phân chia tế bào, hiện tượng mất cân bằng điện giải, loại bỏ chất thải khỏi cơ thể và các vận động, nhận thức của một người.

Pitta dosha

Pitta dosha bao gồm các yếu tố nước và lửa, phẩm chất của Pitta gồm có nóng, lỏng, sắc và hăng. Những người có Pitta mạnh sẽ có tính cách theo xu hướng mạnh mẽ về ý chí, thẳng thắn, tinh thần quyết liệt với đối thủ. Họ cũng thường có thân hình trung bình, cơ bắp hơn so với Vata dosha. Pitta dosha liên quan đến các quá trình chịu trách nhiệm trao đổi chất, tiêu hóa, hoạt động của thị giác và khả năng điều chỉnh nhiệt độ của cơ thể.

Kapha dosha

Ayurveda là gì và có những loại dosha nào? Ayurveda là hệ thống y tế truyền thống với 3 loại dosha là Vata, Pitta và Kapha. Trong đó, Kapha dosha gồm có các yếu tố nước và đất. Phẩm chất của Kapha là mềm, lạnh, ổn định và nặng. Những người có Kapha mạnh sẽ có xu hướng bình tĩnh, yêu thương và quan tâm đến mọi người xung quanh. Họ cũng có cơ thể khỏe mạnh nhưng di chuyển chậm hơn các dosha khác.

Chế độ ăn kiêng Ayurvedic

Ngoài chia sẻ Ayurveda là gì, các chuyên gia còn cho biết thêm trong Ayurveda, người ta tin rằng chế độ ăn uống có ảnh hưởng rất lớn đối với cấu trúc di truyền của một người, đồng thời hỗ trợ chữa bệnh hiệu quả. Chế độ ăn uống trong Ayurveda cũng có ảnh hưởng mạnh mẽ đến ba dosha nêu trên.

Chế độ ăn Ayurvedic bao gồm việc tuân thủ một chế độ ăn kiêng có tác dụng đưa dosha đang chiếm ưu thế của bạn trở về trạng thái cân bằng hơn so với các dosha khác mà bạn đang có. Ví dụ một người có Vata nhẹ, thô và lạnh sẽ cần ăn thức ăn nặng, mịn và ấm để đưa Vata về trạng thái cân bằng hơn.

Dưới đây là một số lời khuyên về chế độ dinh dưỡng dựa trên loại dosha chiếm ưu thế của mỗi người:

• Vata: Nên ăn thực phẩm tươi, ấm, có vị ngọt, chua và mặn. Bên cạnh đó, bạn cần tránh ăn thức ăn có vị đắng gây cảm giác khô miệng, ví dụ như táo và chuối chưa chín. Nhịn ăn quá nhiều cũng là yếu tố khiến Vata mất cân bằng nặng hơn nên bạn hãy ăn đủ bữa.
• Pitta: Nên ăn đồ nóng, ít dầu mỡ và có vị nhạt, tránh ăn những thực phẩm có vị chua hoặc mặn, không ăn thực phẩm đóng hộp, dầu thực vật, thực phẩm ăn liền, cà phê và giấm. Chế độ ăn này chủ yếu là ăn chay để cân bằng Pitta.
• Kapha: Muốn cân bằng Kapha bạn nên ăn thức ăn ấm và nhẹ, có vị đắng hoặc se, hạn chế thức ăn có nhiều đường, có vị chua hoặc quá mặn. Thực phẩm đông lạnh, nước lạnh,... cũng không nên xuất hiện trong chế độ ăn Ayurvedic cho người muốn cân bằng Kapha. Bên cạnh đó, việc ăn ít carbohydrate và ít chất béo hỗ trợ rất tốt cho việc cân bằng Kapha dosha.

Mong rằng những chia sẻ trên đây từ Nhà thuốc Long Châu đã giúp bạn giải đáp được câu hỏi Ayurveda là gì. Nếu muốn tuân thủ theo chế độ ăn Ayurvedic, bạn cần hiểu rõ nhu cầu của cơ thể, đồng thời tham khảo thêm ý kiến từ người có chuyên môn để được tư vấn chính xác, cụ thể hơn.

Xem thêm: 

• Chế độ ăn kiêng Ayurvedic là gì? Những lợi ích đối với sức khỏe và một vài hạn chế
• Hội chứng ruột kích thích là gì? Nguyên nhân và phương pháp điều trị