Bé bị tay chân miệng lần 2: Mức độ nghiêm trọng và cách điều trị

Tay chân miệng là bệnh lý do virus enterovirus gây ra, thường gặp ở trẻ em dưới 5 tuổi. Bệnh có thể tái phát nhiều lần, khiến các bậc phụ huynh lo lắng. Mặc dù bé bị tay chân miệng lần 2 có thể nhẹ hơn so với lần đầu, nhưng vẫn cần được chăm sóc và điều trị đúng cách. Cùng tìm hiểu về các dấu hiệu, mức độ nghiêm trọng và cách chăm sóc khi trẻ bị tay chân miệng lần 2.

Nguyên nhân và nguy cơ bé bị tay chân miệng lần 2

Bệnh tay chân miệng là một bệnh truyền nhiễm thường gặp ở trẻ nhỏ. Giai đoạn từ tháng 3 - 5 và tháng 9 - 12 thường là thời điểm bùng phát dịch tay chân miệng ở nước ta. Nhiều bậc phụ huynh vẫn lo lắng về nguy cơ trẻ bị tái nhiễm. Lo lắng này là có căn cứ vì mỗi trẻ hoàn toàn có khả năng bị mắc tay chân miệng nhiều lần.

Bệnh tay chân miệng do nhiều chủng virus thuộc nhóm enterovirus gây ra, trong đó phổ biến nhất là virus Coxsackievirus A16 và Enterovirus 71. Khi mỗi chủng virus gây bệnh, cơ thể sẽ sản xuất ra một loại kháng thể khác nhau. Vì vậy, khi trẻ bị nhiễm một chủng virus, cơ thể sẽ sản sinh kháng thể để chống lại chủng virus đó chứ không thể bảo vệ trẻ khỏi các chủng virus khác. Vì vậy, bé bị tay chân miệng lần 2 là điều hoàn toàn dễ hiểu.

Nguyên nhân khiến trẻ bị tái nhiễm bệnh tay chân miệng thường là:

• Tiếp xúc với nguồn lây nhiễm mới: Trẻ có thể bị nhiễm bệnh lại khi tiếp xúc với người bệnh, đồ chơi, đồ dùng cá nhân bị nhiễm virus.
• Môi trường sống không đảm bảo vệ sinh: Các môi trường như nhà trẻ, trường mầm non, nơi công cộng,... là nơi dễ lây lan bệnh tay chân miệng nếu không được vệ sinh sạch sẽ.
• Hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện: Trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ dưới 3 tuổi, có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, dễ bị nhiễm bệnh hơn.

Mức độ nghiêm trọng khi bé bị tay chân miệng lần 2

Bệnh tay chân miệng có bị tái phát không? Câu trả lời là hoàn toàn có thể. Các triệu chứng khi trẻ bị tái nhiễm bệnh tay chân miệng thường tương tự như lần đầu mắc bệnh, bao gồm:

• Sốt nhẹ: Thường là triệu chứng đầu tiên và kéo dài khoảng 2 - 3 ngày;
• Đau họng: Trẻ thường biếng ăn, quấy khóc do đau rát miệng;
• Phát ban: Xuất hiện các nốt ban đỏ, phồng rộp ở lòng bàn tay, bàn chân, miệng, mông và đôi khi lan ra cả toàn thân;
• Các triệu chứng khác: Mệt mỏi, chán ăn, đau đầu.

Về mức độ nghiêm trọng của lần tái nhiễm có thể nhẹ hơn so với lần đầu mắc bệnh. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, đặc biệt là khi trẻ bị nhiễm virus EV71, bệnh có thể tiến triển nặng và gây ra các biến chứng nguy hiểm như:

• Viêm màng não virus: Trẻ sốt cao, đau đầu, nôn ói, cứng cổ;
• Viêm não, viêm thân não: Gây co giật, hôn mê, suy hô hấp nhanh, nguy cơ tử vong cao;
• Yếu liệt chi (giống bại liệt): Do virus tấn công tủy sống, khiến trẻ yếu hoặc liệt tay chân;
• Phù phổi cấp: Xuất hiện đột ngột, gây suy hô hấp nghiêm trọng. Đây là nguyên nhân tử vong nhanh nhất;
• Sốc tim: Tay chân lạnh, mạch yếu, tụt huyết áp;
• Dù không phổ biến nhưng biến chứng viêm phổi có thể xảy ra do virus EV71 gây tổn thương phổi hoặc do bội nhiễm vi khuẩn.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), virus Enterovirus 71 là nguyên nhân gây ra phần lớn các trường hợp bệnh tay chân miệng nặng và biến chứng. Trẻ dưới 3 tuổi là đối tượng có nguy cơ cao bị biến chứng nặng khi mắc bệnh tay chân miệng. Do đó, việc phát hiện và điều trị kịp thời là rất quan trọng.

Cách chăm sóc và điều trị khi trẻ bị tay chân miệng lần 2

Bé bị tay chân miệng lần 2 thường tự khỏi sau 7 - 10 ngày. Tuy nhiên, để giảm nhẹ các triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng, việc chăm sóc trẻ đúng cách là rất quan trọng.

Điều trị triệu chứng nhẹ tại nhà

Nếu trẻ bị sốt, cha mẹ có thể cho trẻ uống thuốc hạ sốt như paracetamol theo chỉ định của bác sĩ. Lưu ý không sử dụng aspirin cho trẻ em vì có thể gây ra hội chứng Reye, một tình trạng nguy hiểm. Nếu trẻ bị đau họng và biếng ăn, cha mẹ có thể chia nhỏ bữa ăn, cho trẻ ăn thức ăn lỏng hoặc dễ nuốt.

Phát ban và nốt phỏng trên cơ thể trẻ thường không cần điều trị đặc biệt. Tuy nhiên, bạn có thể dùng các loại thuốc mỡ hoặc kem dưỡng da giúp làm dịu vết phỏng và ngứa. Cha mẹ tuyệt đối không được nặn hay làm vỡ các nốt phỏng để tránh nhiễm trùng.

Cung cấp dinh dưỡng và nước

Một trong những vấn đề phổ biến khi trẻ bị tay chân miệng là mất nước. Vì vậy, cần chú ý cho trẻ uống đủ nước, đặc biệt khi trẻ bị sốt hoặc tiêu chảy. Nước uống có thể bao gồm nước lọc, nước điện giải, súp loãng.

Để giúp trẻ dễ nuốt, cha mẹ nên cho trẻ ăn thức ăn mềm như cháo, súp, hoặc cơm nát. Cho trẻ súc miệng bằng nước muối sinh lý sẽ giúp làm sạch miệng, sát trùng và giảm đau.

Khi nào cần đưa trẻ đi bác sĩ

Khi bé bị tay chân miệng lần 2, cha mẹ cần theo dõi sát sao các triệu chứng bệnh của bé. Một số trường hợp cần đưa trẻ đến bệnh viện như: Sốt trên 38,5 độ C và không giảm sau khi dùng thuốc hạ sốt, trẻ quấy khóc liên tục, không chịu bú hoặc ăn, trẻ nôn nhiều, mất nước, trẻ thở nhanh, khó thở, tím tái, co giật, mệt mỏi, li bì,…

Nếu trẻ có dấu hiệu lơ mơ, đi loạng choạng, run tay chân, hãy đưa đến bệnh viện ngay. Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo biến chứng nặng như viêm não, viêm cơ tim hoặc tổn thương thần kinh.

Phòng ngừa lây nhiễm cho trẻ khác

Bị tay chân miệng có lây không? Bệnh tay chân miệng lây qua đường tiêu hóa, tiếp xúc trực tiếp với dịch mũi, nước bọt, phân, hoặc chạm vào bề mặt nhiễm virus từ người bệnh. Khi trong gia đình có một bé bị tay chân miệng, cha mẹ cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa để tránh lây nhiễm cho trẻ khác như:

• Hướng dẫn trẻ lớn rửa tay thường xuyên, đặc biệt trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh;
• Không để trẻ bệnh dùng chung đồ chơi, ly, chén, muỗng, đũa với trẻ khác;
• Tách trẻ bệnh ra khỏi trẻ khỏe mạnh, hạn chế tiếp xúc gần như ôm hôn, ngủ chung giường. Nếu có thể, bố trí không gian riêng cho trẻ bệnh;
• Khử trùng đồ chơi, tay nắm cửa, bàn ghế, sàn nhà, giường chiếu bằng dung dịch sát khuẩn hoặc nước ấm pha xà phòng;
• Giặt sạch quần áo, khăn mặt, ga giường của trẻ bệnh bằng nước nóng.

Bé bị tay chân miệng lần 2 không phải trường hợp hiếm gặp. Dù có thể tái phát, nhưng nếu được phát hiện sớm và chăm sóc đúng cách, trẻ bị tay chân miệng vẫn có thể phục hồi nhanh chóng. Điều quan trọng là các bậc phụ huynh cần chú ý theo dõi sức khỏe của bé và tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ.