Những thông tin cần biết khi trẻ bị tay chân miệng nhưng không sốt

Tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt vào mùa nóng và giai đoạn giao mùa. Nhiều phụ huynh cho rằng sốt là dấu hiệu bắt buộc của bệnh, nên khi trẻ không sốt thường có tâm lý chủ quan hoặc chậm đưa trẻ đi khám. Việc không phát hiện và theo dõi đúng lúc có thể khiến bệnh tiến triển theo chiều hướng bất lợi cho trẻ.

Vì sao trẻ bị tay chân miệng nhưng không sốt?

Trẻ bị tay chân miệng nhưng không sốt có thể do thể bệnh không điển hình hoặc miễn dịch tốt, nhưng không đồng nghĩa là bệnh nhẹ. Phụ huynh cần theo dõi các triệu chứng như loét miệng, ban ở tay chân, nôn ói, giật mình, li bì, khó thở và đưa trẻ đi khám ngay nếu có dấu hiệu nào bất thường.

Theo các chuyên gia y tế, trẻ bị tay chân miệng không sốt có thể do một số nguyên nhân dưới đây.

Giai đoạn đầu của bệnh

Trong những ngày đầu nhiễm virus, cơ thể trẻ có thể chưa kịp phản ứng bằng triệu chứng sốt. Ở giai đoạn này, trẻ thường chỉ có biểu hiện mệt nhẹ, chán ăn, đau miệng hoặc nổi vài nốt ban nhỏ khó nhận thấy.

Nếu phụ huynh không theo dõi sát, bệnh có thể nhanh chóng chuyển sang giai đoạn toàn phát với nguy cơ biến chứng thần kinh, tim mạch hoặc hô hấp, đặc biệt trong khoảng từ ngày thứ ba đến ngày thứ năm của bệnh.

Hệ miễn dịch của trẻ

Hệ miễn dịch đóng vai trò quan trọng trong cách cơ thể phản ứng với virus tay chân miệng. Những trẻ có sức đề kháng tốt, được chăm sóc dinh dưỡng hợp lý và ít bệnh nền có thể kiểm soát phản ứng viêm tốt hơn, từ đó không xuất hiện triệu chứng sốt rõ ràng.

Tuy nhiên, việc không sốt không đồng nghĩa virus không hoạt động. Virus vẫn có thể nhân lên trong cơ thể và gây tổn thương ở niêm mạc miệng, da hoặc thậm chí ảnh hưởng đến hệ thần kinh nếu không được theo dõi sát.

Thể bệnh không điển hình

Không phải tất cả các trường hợp tay chân miệng đều biểu hiện đầy đủ triệu chứng kinh điển như sốt cao, nổi bóng nước rõ ràng và mệt mỏi nhiều. Ở một số trẻ, bệnh diễn tiến theo thể không điển hình, trong đó triệu chứng sốt có thể không xuất hiện hoặc chỉ thoáng qua và rất nhẹ.

Với thể bệnh này, trẻ vẫn có thể xuất hiện các tổn thương đặc trưng như loét miệng, đốm đỏ ở lòng bàn tay, bàn chân hoặc mông nhưng biểu hiện toàn thân lại khá kín đáo. Điều này khiến phụ huynh dễ nhầm lẫn với nhiệt miệng, dị ứng da hoặc rôm sảy thông thường.

Loại virus gây bệnh

Tay chân miệng có thể do nhiều chủng virus đường ruột khác nhau gây ra, phổ biến nhất là Enterovirus 71, Coxsackievirus A16, A6 hoặc A10. Mỗi loại virus có mức độ độc lực và biểu hiện lâm sàng khác nhau.

Một số chủng virus gây bệnh nhẹ hơn có thể không kích hoạt phản ứng sốt mạnh của cơ thể, nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nếu tiến triển nhanh. Do đó, không thể dựa vào việc trẻ có sốt hay không để đánh giá mức độ nguy hiểm của bệnh.

Cách nhận biết trẻ bị tay chân miệng khi không sốt

Khi trẻ không sốt, việc nhận biết tay chân miệng đòi hỏi phụ huynh phải chú ý nhiều hơn đến các dấu hiệu nhỏ nhưng đặc trưng. Một trong những biểu hiện thường gặp nhất là loét miệng, thường xuất hiện ở lưỡi, má trong hoặc lợi, khiến trẻ đau khi ăn uống và dễ quấy khóc.

Ngoài ra, các tổn thương trên da cũng là dấu hiệu quan trọng. Trẻ có thể nổi các nốt đỏ, bóng nước nhỏ ở lòng bàn tay, bàn chân, đầu gối, mông hoặc vùng sinh dục. Các nốt này thường không ngứa và không đau nhiều nên dễ bị bỏ qua nếu không quan sát kỹ.

Bên cạnh đó, phụ huynh cần chú ý đến những biểu hiện toàn thân như trẻ hay giật mình chới với khi ngủ, ngủ li bì bất thường, nôn ói nhiều lần, thở nhanh hoặc mệt hơn so với bình thường. Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm biến chứng, dù trẻ không sốt.

Trẻ bị tay chân miệng nhưng không sốt nguy hiểm không?

Việc trẻ không sốt khiến nhiều cha mẹ chủ quan, tuy nhiên trên thực tế, tình trạng này vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu không được theo dõi và xử trí đúng cách.

• Nguy cơ biến chứng cao: Một số trường hợp biến chứng thần kinh, viêm não, viêm cơ tim đã được ghi nhận ở trẻ không sốt hoặc chỉ sốt nhẹ. Biến chứng thường xảy ra nhanh và diễn tiến khó lường, đặc biệt nếu trẻ không được theo dõi sát trong những ngày đầu.
• Khó chẩn đoán: Khi không có triệu chứng sốt, tay chân miệng dễ bị bỏ sót hoặc phát hiện muộn. Phụ huynh thường chỉ đưa trẻ đi khám khi các tổn thương da lan rộng hoặc trẻ có dấu hiệu mệt rõ, lúc này bệnh có thể đã tiến triển sang giai đoạn nguy hiểm hơn.
• Dễ nhầm lẫn với các bệnh khác: Các biểu hiện như loét miệng, nổi ban nhẹ rất dễ bị nhầm với viêm miệng thông thường, dị ứng, thủy đậu nhẹ hoặc côn trùng đốt. Việc điều trị sai hướng có thể khiến bệnh không được kiểm soát kịp thời.

Những yếu tố trên cho thấy việc trẻ không sốt không phải là dấu hiệu an toàn tuyệt đối khi mắc tay chân miệng. Chính sự mờ nhạt về triệu chứng lại khiến bệnh dễ bị xem nhẹ và làm tăng nguy cơ xử trí muộn

Phải làm gì khi trẻ bị tay chân miệng không sốt?

Khi nghi ngờ trẻ mắc tay chân miệng dù không sốt, việc đầu tiên phụ huynh cần làm là đưa trẻ đi khám để được chẩn đoán chính xác. Không nên tự ý điều trị hoặc chờ đến khi trẻ sốt cao mới xử trí, vì thời điểm can thiệp sớm có ý nghĩa rất lớn trong việc phòng biến chứng.

Trong quá trình chăm sóc tại nhà, phụ huynh cần cho trẻ nghỉ ngơi đầy đủ, ăn thức ăn mềm, dễ nuốt và uống đủ nước. Cần vệ sinh răng miệng nhẹ nhàng, giữ da khô thoáng và tránh làm vỡ các bóng nước trên da để hạn chế nhiễm trùng.

Quan trọng hơn, trẻ cần được theo dõi sát các dấu hiệu cảnh báo như nôn nhiều, quấy khóc liên tục, giật mình, run tay chân, thở bất thường hoặc mệt lả. Nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nào trong số này, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức, kể cả khi trẻ không sốt.

Tay chân miệng có thể diễn tiến âm thầm và khó nhận biết, đặc biệt trong trường hợp trẻ bị tay chân miệng nhưng không sốt, khiến nhiều phụ huynh dễ chủ quan trong quá trình theo dõi. Việc quan sát kỹ các dấu hiệu bất thường, chăm sóc đúng cách và tái khám kịp thời sẽ giúp hạn chế tối đa nguy cơ biến chứng nguy hiểm. Chủ động bảo vệ sức khỏe cho trẻ ngay từ những biểu hiện nhỏ chính là nền tảng để trẻ hồi phục an toàn và ổn định hơn.