Bệnh vảy cá có lây không? Nguyên nhân và cách điều trị bệnh vảy cá

Bệnh vảy cá không chỉ gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý của người bệnh. Với biểu hiện là các mảng da khô, nứt nẻ, bong vảy như vảy cá, người bệnh dễ bị kỳ thị, xa lánh. Những người thường xuyên tiếp xúc với bệnh nhân cũng không ngừng lo lắng bệnh vảy cá có lây không. Hiểu được băn khoăn đó, Long Châu sẽ giúp bạn hiểu đúng về nguyên nhân gây bệnh và cơ chế lây truyền. Từ đó giúp bạn yên tâm hơn khi mình hoặc người thân không may mắc phải căn bệnh này.

Bệnh vảy cá có lây không?

Với câu hỏi này, câu trả lời của các chuyên gia là không. Bệnh vảy cá (Ichthyosis) là một nhóm bệnh lý da mãn tính, đặc trưng bởi tình trạng da dày, khô ráp, bong tróc thành từng lớp vảy như vảy cá.

Mặc dù có biểu hiện dễ gây hiểu nhầm là bệnh truyền nhiễm, nhưng thực tế, bệnh không lây từ người này sang người khác thông qua tiếp xúc thông thường. Ngay cả khi dùng chung đồ cá nhân, hay ở chung trong một môi trường sống với người bệnh bạn cũng không sợ lây bị lây nhiễm.

Cần phân biệt bệnh vảy cá với các bệnh da lây nhiễm như nấm da, chàm tiếp xúc hay ghẻ. Nhiều người thắc mắc vì sao vùng tổn thương trong bệnh vảy cá có thể lan rộng mà lại không phải bệnh lây nhiễm? Thực chất, sự lan rộng của vùng tổn thương ở bệnh vảy cá là sự tiến triển tự nhiên từ bên trong cơ thể, chứ không phải do lây lan từ vùng da này sang vùng da khác.

Nguyên nhân gây bệnh và cơ chế di truyền của bệnh vảy cá

Nguyên nhân chủ yếu gây ra bệnh vảy cá là do di truyền, đặc biệt trong bệnh vảy cá bẩm sinh. Bên cạnh đó, bệnh cũng có thể xuất hiện do rối loạn quá trình sừng hóa da, khiến lớp tế bào chết không bong tróc đúng cách, tích tụ dày lên bề mặt da.

Một số người phát triển bệnh vảy cá mắc phải, thường liên quan đến các bệnh lý nền như ung thư (đặc biệt là lymphoma), suy giáp, bệnh thận mạn tính, sarcoidosis, HIV/AIDS, và thiếu hụt dinh dưỡng kéo dài. Ngoài ra, một số loại thuốc như cimetidine, clofazimine và nicotinic acid cũng đã được ghi nhận có thể gây ra bệnh vảy cá mắc phải.

Một trong những điều khiến nhiều người lo ngại là liệu bệnh vảy cá có khả năng truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Cơ chế di truyền của bệnh vảy cá phụ thuộc vào từng thể bệnh, bao gồm: Di truyền gen trội trên nhiễm sắc thể thường, di truyền gen lặn trên nhiễm sắc thể thường, và di truyền gen lặn liên kết nhiễm sắc thể X.

Việc tư vấn di truyền rất quan trọng đối với các cặp vợ chồng có người thân từng mắc bệnh vảy cá. Xét nghiệm gen tiền hôn nhân hoặc trong thai kỳ có thể giúp dự đoán nguy cơ con sinh ra mắc bệnh. Từ đó sẽ giúp các cặp vợ chồng đưa ra quyết định sinh sản đúng đắn và chủ động chuẩn bị tâm lý cũng như kế hoạch chăm sóc phù hợp.

Hậu quả khi hiểu lầm về khả năng lây nhiễm của bệnh vảy cá

Nhiều người khi nhìn thấy làn da khô, bong tróc, sần sùi của bệnh nhân thường lo sợ và đặt câu hỏi: “Bệnh vảy cá có lây không?”. Chính sự hiểu biết chưa chính xác về căn bệnh dẫn đến những hệ lụy khó lường. Việc hiểu lầm rằng bệnh vảy cá có thể lây qua tiếp xúc dễ khiến người bệnh bị xa lánh, kỳ thị, bị tổn thương tinh thần nghiêm trọng.

Trẻ em hoặc học sinh bị bệnh vảy cá có thể bị tách biệt khỏi tập thể, bị bạn bè tránh né, dẫn đến mặc cảm, tự ti, trầm cảm. Người lớn mắc bệnh cũng có thể gặp khó khăn trong giao tiếp xã hội, công việc và đời sống tình cảm.

Ngoài ra, hiểu sai bản chất bệnh còn khiến nhiều người bệnh ngại đi khám, sợ bị soi mói, từ đó bỏ lỡ cơ hội điều trị và kiểm soát bệnh sớm. Điều này có thể dẫn đến tình trạng da ngày càng khô nứt, bong tróc, ngứa rát, làm giảm chất lượng cuộc sống rõ rệt.

Điều trị và chăm sóc da cho người bị bệnh vảy cá

Ngoài tìm hiểu bệnh vảy cá có lây không và cơ chế di truyền của bệnh, chúng ta cũng cần biết cách điều trị và chăm sóc hiệu quả cho người bệnh.  Mặc dù không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng với phác đồ điều trị phù hợp và chế độ chăm sóc đúng cách, tình trạng da của bệnh nhân có thể được cải thiện đáng kể.

Điều trị bệnh vảy cá bằng thuốc

Trong điều trị bệnh vảy cá, thuốc bôi tại chỗ đóng vai trò quan trọng. Các loại kem dưỡng ẩm chuyên dụng, chứa acid salicylic, urea hoặc retinoid dạng bôi (như adapalene, tretinoin) giúp làm mềm lớp sừng, giảm bong vảy và cải thiện độ đàn hồi của da. Bệnh nhân cần sử dụng thuốc đều đặn, đặc biệt vào mùa lạnh khi da dễ khô nứt.

Với những trường hợp bệnh vảy cá nặng, lan rộng toàn thân hoặc không đáp ứng với điều trị tại chỗ, bác sĩ có thể chỉ định retinoids đường uống (như acitretin). Đây là nhóm thuốc có tác dụng điều hòa quá trình sừng hóa da nhưng có thể gây tác dụng phụ nếu dùng lâu dài.

Với trường hợp bị bệnh vảy cá mắc phải, để điều trị triệu chứng, các bệnh lý nền cần được kiểm soát hiệu quả. Tùy từng bệnh suy giáp, ung thư, bệnh thận mạn tính... bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị thích hợp.

Các biện pháp hỗ trợ tại nhà

Người mắc bệnh vảy cá nên tắm nước ấm (không quá nóng) để làm mềm da. Sau khi tắm, họ nên thoa kem dưỡng ẩm ngay để khóa nước cho da tốt hơn. Việc tránh để da tiếp xúc trực tiếp với gió lạnh, máy lạnh khô cũng rấ cần thiết. Môi trường sống có độ ẩm lý tưởng sẽ giúp bệnh  nhân giảm tình trạng nứt nẻ.

Người bệnh cần duy trì chế độ ăn giàu vitamin A, E, omega-3, tăng cường tiêu thụ thực phẩm tốt nhất giúp làn da khỏe mạnh và uống đủ nước để hỗ trợ da phục hồi từ bên trong. Có một tâm lý tích cực, tránh xa stress và có sự đồng cảm của mọi người xung quanh sẽ giúp người bệnh tự tin hơn, đáp ứng điều trị tốt hơn.

Lưu ý khi sống cùng người mắc bệnh vảy cá

Khi đã biết bệnh vảy cá có lây không, người bệnh sẽ giảm bớt tâm lý mặc cảm và những người xung quanh cũng cảm thấy yên tâm hơn. Chúng ta không cần tránh tiếp xúc hay cách ly người bệnh. Ngược lại, hãy tạo ra một môi trường sống tích cực, không phán xét hay kỳ thị, giúp người bệnh cảm thấy được tôn trọng. Sự đồng hành của gia đình và cộng đồng chính rất quan trọng với quá trình điều trị của mỗi bệnh nhân.

Người thân bệnh nhân có thể hỗ trợ họ chăm sóc da hằng ngày, nhắc nhở họ thoa thuốc, tư vấn chọn sản phẩm dưỡng ẩm phù hợp. Bạn cũng có thể giúp người bệnh theo dõi da khó quan sát và nhắc lịch tái khám đúng hẹn.

Hy vọng, với những thông tin trên, bạn đã tự mình giải đáp được thắc mắc bệnh vảy cá có lây không. Cần khẳng định lại, đây không phải là bệnh lây nhiễm, và không thể lây từ người này sang người khác qua tiếp xúc thông thường. Bệnh vảy cá là một bệnh mang tính di truyền hoặc do rối loạn chuyển hóa da. Người bệnh cần được chăm sóc và điều trị dài hạn. Hiểu đúng về bệnh không chỉ giúp người mắc bớt mặc cảm mà còn giảm kỳ thị từ cộng đồng.