Các hình thức bạo lực gia đình: Vết thương tâm lý cho những người thân

Các tin tức về bạo lực gia đình trong xã hội hiện nay có mức độ ngày càng nguy hiểm, thậm chí gây tử vong khi không kìm được sự tức giận của mình về những mâu thuẫn trong cuộc sống, để rồi sau đó đọng lại trong tâm hồn thơ ngây của những đứa trẻ là những cơn ác mộng kéo dài dai dẳng, ảnh hưởng đến quá trình phát triển tâm sinh lý trong những năm tháng mãi về sau. Vậy các hình thức bạo lực gia đình là gì? Các nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này? Mời mọi người cùng theo dõi qua bài viết sau đây nhé.

Bạo lực gia đình là gì?

Nhắc đến bạo lực gia đình, chúng ta thường nghĩ ngay đến những hành vi tác động vật lý vào cơ thể, nhưng theo Luật Phòng chống bạo lực gia đình vào năm 2022, định nghĩa còn bao gồm những tổn hại về thể chất, tinh thần, tình dục và cả kinh tế của các thành viên trong gia đình.

Trong đó có các hành vi bạo lực được xem là bình thường hóa giữa mối quan hệ ba mẹ và con cái, người lớn và trẻ em trong đời sống gia đình mà ít ai biết, nổi bật là hai trường hợp như:

• Bố mẹ bắt con cái học quá sức vì thành tích, vì vẻ ngoài hãnh diện.
• Bố mẹ hoặc người lớn thường chê bai ngoại hình của con cái, trẻ nhỏ trước mặt nhiều người vì cho rằng đó chỉ là đùa giỡn.

Tất cả hành động trên đều bị coi là bạo lực gia đình nhưng phần lớn các gia đình người Việt vẫn xem là bình thường.

Nguyên nhân và hậu quả của bạo lực gia đình

Trước vấn nạn bạo lực gia đình ngày càng tăng cao đáng báo động như hiện nay, nhiều người đặt ra câu hỏi nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng này?

3 tác nhân lớn dẫn đến bạo lực gia đình

Ở mỗi trường hợp sẽ có từng nguyên nhân cụ thể dẫn đến bạo lực gia đình, nhìn chung đều có một trong các lý do chính dưới đây:

• Kinh tế gia đình bấp bênh: Tại Việt Nam, chiếm số đông các trường hợp bị bạo lực gia đình đều có hoàn cảnh khó khăn hoặc mức thu nhập không đủ trang trải, gây ra những áp lực vô hình về tinh thần, thay vì nhận được sự thông cảm từ người thân và tìm cách vượt qua áp lực cuộc sống, họ như bị đẩy vào đường cùng nên dẫn đến bạo lực gia đình.
• Tệ nạn xã hội nhiều: Có rất nhiều gia đình rơi vào tình trạng bạo lực gia đình vì bị vướng vào các tệ nạn xã hội như nghiện hút ma túy, rượu chè và cờ bạc, mà không kiểm soát được hành vi bạo lực của mình nên đã đánh đập cha mẹ, ngược đãi vợ con, xúc phạm nhân phẩm, danh dự,... của các thành viên khác chỉ để lấy được tiền đi thỏa mãn nhu cầu nhất thời của bản thân.
• Nhận thức chưa đúng đắn ở mỗi người: Mỗi người đều có riêng cho mình những nhận thức khác nhau như bất bình đẳng vai trò giới, trọng nam khinh nữ, hành động bạo lực gia đình là bình thường nên xu hướng đánh đập phụ nữ và trẻ em ngày càng gia tăng.

Hậu quả hình thành “vết thương tâm lý” cho những người thân

Đối với những người thực hiện hành vi bạo lực gia đình rất khó nhận ra những hậu quả nghiêm trọng bản thân gây ra, không chỉ ảnh hưởng trực tiếp về thể xác mà còn gây sang chấn tâm lý cho người thân trong gia đình, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em như sau:

• Đối với nạn nhân bị bạo lực: Một số trường hợp người bị bạo lực do tinh thần không ổn định nên đã có ý định tự tử nhưng được phát hiện kịp thời và ngăn chặn hành vi này. Ngoài ra họ còn bị ảnh hưởng nặng về tinh thần, thường xuyên hoảng sợ, lo lắng, bất an và tăng nguy cơ bị trầm cảm.
• Đối với người có hành động bạo lực: Chịu nhiều ảnh hưởng về các mối quan hệ với người thân, sau khi nhìn lại vấn đề sẽ có tâm lý hối lỗi, giày vò và luôn bị ám ảnh. Hơn nữa nhóm đối tượng này còn bị đối mặt với mức xử phạt hành chính hoặc chịu trách nhiệm hình sự nếu người chịu ảnh hưởng là trẻ em, những đứa trẻ sẽ lớn lên với tâm lý không ổn định và luôn bị ám ảnh về những gì mình đã chứng kiến và trải qua trong tuổi thơ.

Thực tế đã có nhiều trường hợp phạm các tội tệ nạn xã hội đều có xuất thân từ việc bị bạo hành lúc nhỏ. Ký ức đó như một “vết đen” đi theo suốt cuộc đời của đứa trẻ, ảnh hưởng đến việc hình thành nhân cách của trẻ về sau.

Các hình thức bạo lực gia đình trong xã hội

Mỗi gia đình là một tế bào của xã hội nên sẽ có muôn hình vạn trạng bạo lực khác nhau, trong đó có các hình thức chủ yếu bao gồm:

Bạo lực thể chất

Hành động trực tiếp gây ra những tổn thương về sức khỏe, có thể minh họa với các hành vi như là: Cố ý đánh đập, ngược đãi sức khỏe bố mẹ, con cái, vợ hoặc bất kỳ người thân nào, gây ra những nguy hiểm cho tính mạng.

Bạo lực tinh thần

Thể hiện thái độ, lời nói, cảm xúc gây ảnh hưởng đến nhân phẩm, tâm lý của bất kỳ thành viên nào trong gia đình. Trong đó có thể kể đến như cố ý lăng mạ, xúc phạm danh dự người khác, thường xuyên cô lập, gây áp lực về tâm lý cho người khác đến mức có kết quả nghiêm trọng từ bác sĩ.

Ngăn cản quyền thực hiện nghĩa vụ người thân giữa ba mẹ và con, giữa anh chị em, giữa vợ chồng và giữa ông bà và cháu.

Bạo lực về kinh tế

Hành vi cố tình chiếm đoạt các quyền lợi về kinh tế của thành viên khác trong gia đình như quyền sở hữu tài sản, quyền tự do kinh doanh và lao động. Điển hình có thể kể đến các hành động như: Cố ý làm hư hại tài sản riêng hoặc tài sản chung của thành viên trong gia đình, bắt ép người khác đóng góp tài chính quá sức lao động, kiểm soát thu nhập để gây áp lực về kinh tế.

Bạo lực về tình dục

Bạo lực tình dục bao gồm mọi hành vi có tính cưỡng ép giao hợp, sinh con giữa các thành viên trong gia đình như cưỡng ép tảo hôn, ly hôn, cản trở hôn nhân,...

Trong các hình thức bạo lực gia đình, mỗi cái đều biểu hiện dưới nhiều hành động khác nhau, dù là tác động về thể chất hay tinh thần cũng quy thành bạo lực gia đình và Luật pháp sẽ bảo vệ người bị bạo lực nên đừng sợ hãi mà hay báo ngay cho chính quyền đang ở nếu cần thiết nhé.

Hy vọng bài viết trên đã có những chia sẻ hữu ích cho bạn đọc về vấn nạn bạo lực gia đình cũng như biết được các hình thức bạo lực gia đình là gì. Từ đó có thể nâng cao nhận thức cho những người thân và những người xung quanh để xây dựng gia đình văn hóa, đẩy lùi tình trạng bạo lực gia đình và tạo môi trường sống lành mạnh cho những đứa trẻ non nớt như tờ giấy trắng.