Can thiệp mạch vành là gì? Các chỉ định cần can thiệp mạch vành?

Không giống như phẫu thuật bắc cầu động mạch vành, can thiệp mạch vành chỉ xâm lấn tối thiểu. Thủ tục được thực hiện thông qua một vết mổ nhỏ trên da, thường ở cổ tay hoặc háng. Bệnh nhân được gây tê cục bộ nên vẫn tỉnh táo và không đau trong suốt quá trình.

Can thiệp mạch vành là gì?

Bệnh động mạch vành, còn được gọi là bệnh tim thiếu máu cục bộ, là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn cầu. Tình trạng này phát sinh từ sự mất cân bằng giữa cung và cầu oxy đến cơ tim do tưới máu không đủ. Sự mất cân bằng này có thể dẫn đến thiếu máu hoặc thậm chí gây tổn thương cơ tim.

Việc điều trị bệnh động mạch vành bao gồm một số phương pháp:

• Điều trị y tế và thay đổi lối sống.
• Phục hồi lưu lượng máu trong động mạch bị thu hẹp thông qua đặt stent.
• Phẫu thuật bắc cầu động mạch vành.

Một kỹ thuật quan trọng trong can thiệp mạch vành là can thiệp mạch vành qua da (PCI). PCI bao gồm việc đưa một ống thông nhỏ vào động mạch chính, chẳng hạn như động mạch quay hoặc động mạch đùi, sau đó luồn nó vào động mạch vành. Phương pháp PCI sử dụng các công cụ như bóng căn hoặc ống đỡ động mạch để mở rộng các động mạch bị thu hẹp hoặc tắc nghẽn, cải thiện lưu lượng máu.

Thủ tục can thiệp mạch vành tương đối nhanh chóng, thường kéo dài khoảng một giờ. Hầu hết bệnh nhân có thể trở về nhà trong vòng 1 đến 2 ngày sau khi thực hiện thủ thuật nên đây là một lựa chọn thuận tiện và hiệu quả để điều trị bệnh động mạch vành.

Các chỉ định can thiệp mạch vành

Hiểu khi nào cần can thiệp mạch vành là rất quan trọng để quản lý sức khỏe tim mạch. Dưới đây là những chỉ định chính cho thủ tục can thiệp mạch vành để cứu sống bệnh nhân mắc các vấn đề về tim mạch:

Đau thắt ngực ổn định dai dẳng

Khi chứng đau thắt ngực ổn định vẫn tiếp tục mặc dù đã điều trị nội khoa, thủ thuật can thiệp mạch vành có thể giúp giảm đau và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Thiếu máu cơ tim

Biểu hiện thiếu máu cơ tim, chẳng hạn như kiểm tra gắng sức dương tính hoặc hình ảnh tưới máu cơ tim dương tính, đặc biệt khi nó ảnh hưởng đến động mạch vành cung cấp máu cho các vùng lớn của cơ tim thì bác sĩ sẽ cân nhắc cần phải can thiệp mạch vành.

Đau ngực không ổn định

Trong trường hợp đau ngực không ổn định hoặc nhồi máu cơ tim cấp không ST chênh lên nhưng có yếu tố nguy cơ cao thì can thiệp mạch vành có thể giúp ổn định tình trạng này.

Nhồi máu cơ tim cấp tính có ST chênh lên

Đây là tình trạng nguy kịch cần can thiệp mạch vành ngay lập tức để phục hồi lưu lượng máu và giảm thiểu tổn thương tim.

Đau thắt ngực sau phẫu thuật bắc cầu

Nếu chứng đau thắt ngực xuất hiện trở lại sau phẫu thuật bắc cầu động mạch vành, việc can thiệp mạch vành có thể giúp giải quyết các vấn đề cơ bản.

Tái hẹp sau PCI

Các dấu hiệu tái hẹp động mạch vành sau can thiệp mạch vành qua da trước đó có thể cần một biện pháp can thiệp khác để duy trì lưu lượng máu đầy đủ.

Những chỉ định này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc can thiệp mạch vành kịp thời trong việc kiểm soát các giai đoạn khác nhau của bệnh động mạch vành và đảm bảo sức khỏe tim tối ưu.

Những điều cần biết về nong mạch vành

Nong mạch vành là một kỹ thuật can thiệp mạch vành qua da nhằm làm giãn động mạch vành để cải thiện tình trạng thiếu máu cục bộ cơ tim do xơ vữa động mạch. Sau khi động mạch vành được mở rộng bằng bóng, một ống đỡ động mạch (còn được gọi là stent) thường được đưa vào để hỗ trợ động mạch và giảm nguy cơ thu hẹp lại.

Mục đích của nong mạch vành

Mặc dù không có cách chữa trị hoàn toàn bệnh động mạch vành nhưng các biện pháp can thiệp mạch vành có thể làm giảm triệu chứng và ngăn ngừa tái phát. Đặt stent động mạch vành được sử dụng rộng rãi và có khả năng cải thiện triệu chứng hiệu quả.

Đặt stent được chỉ định khi động mạch vành bị thu hẹp hoặc tắc nghẽn dưới 70% nhưng mảng xơ vữa động mạch rất mềm và dễ hình thành huyết khối, làm giảm đáng kể tình trạng tắc nghẽn.

Rủi ro có thể xảy ra sau can thiệp mạch vành

Mặc dù là một kỹ thuật xâm lấn nhưng chụp và can thiệp mạch vành vẫn có những rủi ro cụ thể, bao gồm chảy máu, nhiễm trùng, phản ứng dị ứng với thuốc cản quang, tổn thương mạch máu tiềm ẩn, nguy cơ đột quỵ và suy thận.

Cũng có trường hợp stent đặt có thể bị tắc hoặc hẹp gây thiếu máu cơ tim và cần phải can thiệp lại. Tuy nhiên, với công nghệ y tế tiên tiến, tỷ lệ biến chứng rất thấp, thường dưới 1%. Rủi ro sau khi đặt stent bao gồm:

• Rối loạn nhịp tim;
• Thu hẹp lại lòng động mạch;
• Chảy máu;
• Xuất huyết màng ngoài tim, thủng/vỡ động mạch vành;
• Tắc nghẽn và thuyên tắc các mạch máu đùi, mạch quay và não;
• Tách thành động mạch chủ;
• Suy thận cấp do thuốc cản quang;
• Nhồi máu cơ tim cấp sau can thiệp (tỷ lệ thấp);
• Nhiễm trùng hiếm gặp.

Chuẩn bị trước khi can thiệp mạch vành

Bệnh nhân sẽ được bác sĩ giải thích chi tiết trước và sau can thiệp. Các kiểm tra cần thiết bao gồm:

• Sàng lọc rối loạn đông máu và dị ứng thuốc nhuộm tương phản.
• Khám tổng quát các bệnh lý đi kèm như phổi, thận, hô hấp.
• Dùng thuốc kháng tiểu cầu trước khi làm thủ thuật.
• Chăm sóc sau can thiệp mạch vành.

Chăm sóc sau khi can thiệp

Sau khi đặt stent tĩnh mạch, bệnh nhân cần ghi nhớ các hướng dẫn chăm sóc sau:

• Các vết mổ ở chân hoặc bẹn và cổ tay phải được băng lại bằng gạc để tránh chảy máu, đồng thời nên thay băng vào ngày sau phẫu thuật để làm sạch vết thương và tránh nhiễm trùng. Làm sạch mọi vết máu sẫm màu xung quanh vết cắt. Không bôi thuốc lên vết thương phẫu thuật nếu không có chỉ định của bác sĩ.
• Ngay sau khi phẫu thuật, bệnh nhân cần di chuyển cẩn thận. Trong tuần đầu tiên nên đi lại nhẹ nhàng để bảo vệ vết thương sau phẫu thuật. Trong tuần tiếp theo, hãy tăng dần khả năng vận động nhưng tránh hoạt động thể chất nặng.
• Bệnh nhân đã phẫu thuật tay nên tránh nâng vật nặng. Không lái xe hoặc tham gia các môn thể thao đòi hỏi phải sử dụng tay nhiều, như quần vợt hoặc chơi gôn, ngay sau khi phẫu thuật. Những người đã phẫu thuật bẹn nên tránh ngồi lâu trong 3 đến 4 ngày đầu để tránh chảy máu, sau đó dần dần hoạt động trở lại.
• Ngay cả sau khi vết thương phẫu thuật lành lại, hãy tiếp tục đi bộ khoảng 30 phút mỗi ngày. Nếu cơn đau ngực tái phát, hãy nghỉ ngơi và tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức.
• Về dinh dưỡng, người bệnh sau phẫu thuật nong mạch hoặc can thiệp mạch vành nên ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, đồng thời hạn chế các thực phẩm chứa nhiều đường, chất béo, chất kích thích ảnh hưởng xấu đến hệ tim mạch.

Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về thủ thuật can thiệp mạch vành. Biện pháp can thiệp mạch vành có khả năng giúp giải quyết dứt điểm tình trạng hẹp hoặc tắc động mạch vành mà không cần dùng đến phương pháp mổ mở lồng ngực. Tuy nhiên, sau khi thực hiện can thiệp, bệnh nhân cần tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ để quá trình hồi phục diễn ra được an toàn và suôn sẻ.