Thiếu máu cơ tim là gì? Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Thiếu máu cơ tim là gì? 

Thiếu máu cơ tim xảy ra khi động mạch vành bị hẹp, làm giảm lượng máu cung cấp oxy cho tim. Điều này gây khó khăn cho tim trong việc duy trì hoạt động co bóp và tống máu đi khắp cơ thể. Kết quả là tim bơm máu kém hiệu quả, cơ tim có thể bị tổn thương, và có nguy cơ cao xảy ra loạn nhịp tim và nhồi máu cơ tim.

Tìm đúng triệu chứng, nguyên nhân của bệnh để đưa ra cách chữa trị kịp thời là hết sức quan trọng. Vậy, đâu là triệu chứng thể hiện tình trạng thiếu máu cơ tim và điều trị như thế nào?

Những dấu hiệu và triệu chứng của thiếu máu cơ tim

Những triệu chứng của thiếu máu cơ tim phụ thuộc vào tình trạng của người bệnh. Các triệu chứng có thể là:

• Khó thở;
• Đau ngực (thường xảy ra khi vận động mạnh, khi tập thể dục hoặc hoạt động thể chất, đối với bệnh nhân nặng hơn có thể xuất hiện triệu chứng này cả khi nghỉ ngơi hoặc sau bữa ăn);
• Mệt mỏi (không thể tập thể dục hoặc thực hiện các hoạt động như bình thường);
• Chóng mặt hoặc choáng váng;
• Ngất xỉu (do nhịp tim không đều, phản ứng bất thường của mạch máu khi tập thể dục mà không có nguyên nhân rõ ràng);
• Sưng chân và bàn chân (phù nề);
• Tăng cân, ho tắc nghẽn liên quan đến giữ nước;
• Đánh trống ngực hay rung rinh ở ngực do nhịp tim bất thường (loạn nhịp tim).

Một vài triệu chứng khác cũng có thể xảy ra như là:

• Buồn nôn hoặc nôn;
• Đổ mồ hôi hoặc “mồ hôi lạnh”;
• Đau hoặc khó chịu ở phần trên cơ thể, bao gồm cánh tay, vai trái, lưng, cổ, hàm hoặc dạ dày;
• Cảm thấy đầy bụng, khó tiêu hoặc cảm giác nghẹt thở (cảm giác như ợ chua).

Biến chứng có thể gặp khi bị thiếu máu cơ tim

Thiếu máu cơ tim nếu không chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể gây ra một số biến chứng sau:

• Suy tim: Thiếu máu cơ tim có thể làm tổn hại đến cơ tim khi đó khả năng bơm máu đến các cơ quan trong cơ thể giảm, khiến tim ngày càng suy yếu, dẫn đến các triệu chứng mệt mỏi, khó thở, ho, đau thắt ngực.
• Rối loạn nhịp tim: Thiếu máu cơ tim gây ảnh hưởng đến hệ thống điện tim, khiến tim, khiến tim đập bất thường. Nếu kéo dài tình trạng này tim sẽ bị suy yếu, có thể đe dọa tính mạng. Nguy hiểm nhất là xuất hiện cơn rung thất trước khi xuất hiện cơn nhồi máu cơ tim cấp và sau cơn thiếu máu cơ tim.
• Nhồi máu cơ tim: Là tình trạng có nguy cơ gây tử vong cao nhất. Nhồi máu cơ tim xảy ra khi động mạch vành tắc bị tắc nghẽn hoàn toàn làm thiếu oxy và máu đến nuôi dưỡng tim, gây ra kết quả cơ tim bị hoại tử một phần. Người bệnh có thể hồi phục nhanh hay chậm phụ thuộc vào mức độ tổn thương, thậm chí nếu không được cấp cứu kịp thời bệnh nhân có thể tử vong.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bạn nên liên hệ với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn nếu như bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào nêu trên. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ làm giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn có thể mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến thiếu máu cơ tim 

Thông thường có rất nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra thiếu máu cơ tim cụ thể:

• Bệnh động mạch vành: Đây là sự tích tụ của cholesterol và mảng bám bên trong động mạch vành cung cấp máu cho cơ tim của bạn. Sự tích tụ làm thu hẹp động mạch đến mức lượng máu giàu oxy mà tim cần không thể đi qua và cơ tim của bạn bị thiếu oxy. Điều này gây ra thiếu máu cơ tim và đau thắt ngực. Các mảng xơ vữa động mạch gây ra 70% các cơn đau tim gây tử vong.
• Cục máu đông: Khi mảng bám hình thành trong động mạch vành hẹp bị vỡ ra, nó có thể thu hút cục máu đông. Các cục máu đông này có thể gây ra tắc nghẽn khi lắng đọng trong động mạch vành vốn đã hẹp.
• Co thắt động mạch vành: Điều này xảy ra khi các động mạch vành co thắt, tạm thời làm giảm hoặc cắt nguồn cung cấp máu cho tim.
• Sử dụng cocain.
• Bóc tách động mạch vành: Đây là tình trạng hiếm gặp, có thể khiến cho máu không đến được tim.

Những ai có nguy cơ mắc phải thiếu máu cơ tim?

Hầu hết tất cả mọi đối tượng, lứa tuổi đều có khả năng bị thiếu máu cơ tim. Tuy nhiên, nam giới thì có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc thiếu máu cơ tim

Những yếu tố có thể làm tăng nguy cơ bị thiếu máu cơ tim là:

• Hút thuốc lá;
• Béo phì;
• Tuổi cao;
• Đái tháo đường;
• Tăng huyết áp;
• Rối loạn lipid máu;
• Lối sống ít vận động.

Phương pháp chẩn đoán thiếu máu cơ tim

Để chẩn đoán bệnh thiếu máu cơ tim ngoài việc xem xét bệnh sử và khám sức khỏe. Sau đó, bác sĩ có thể sẽ yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm sau:

• Siêu âm tim;
• Màn hình Holter;
• Điện tâm đồ (EKG);
• Chụp động mạch vành;
• Chụp MRI tim;
• Chụp X quang lồng ngực;
• Bài tập kiểm tra căng thẳng.

Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể thực hiện một vài xét nghiệm máu để kiểm tra:

• Nguyên nhân do thiếu máu cục bộ;
• Protein và enzyme chỉ xuất hiện trong máu khi cơ tim bị tổn thương;
• Cholesterol cao.

Đôi khi, sinh thiết cơ tim cũng có thể được thực hiện để xác định nguyên nhân của bệnh cơ tim. Khi đó các mẫu mô nhỏ được lấy từ tim và kiểm tra dưới kính hiển vi để xác định nguyên nhân của bệnh cơ tim.

Điều này rất quan trọng để giúp người bệnh tìm ra nguyên nhân gây bệnh và điều trị càng sớm càng tốt.

Phương pháp điều trị thiếu máu cơ tim

Để điều trị thiếu máu cơ tim có thể sử dụng các phương pháp như sử dụng thuốc hoặc thủ thuật để cải thiện lưu lượng máu đến cơ tim. Việc điều trị thiếu máu cơ tim còn phải phụ thuộc vào nguyên nhân của vấn đề. Các bác sĩ sẽ tư vấn phương pháp điều trị tốt nhất cho bạn. Một số phương pháp điều trị thiếu máu cơ tim là:

Điều trị bằng thuốc

Các nhóm thuốc điều trị thiếu máu cơ tim và giảm triệu chứng đau thắt ngực bao gồm:

• Nitrat: Giãn mạch vành và tĩnh mạch, giảm tiền gánh và có thể dùng ngắn hạn hoặc dài hạn tùy theo tình trạng bệnh nhân.
• Beta-blocker: Như Metoprolol, Bisoprolol, và Carvedilol, phổ biến trong việc giảm đau ngực, đặc biệt ở bệnh nhân có suy giảm chức năng tâm thu thất trái hoặc có tiền sử nhồi máu cơ tim.
• Chẹn kênh Canxi: Bao gồm Dihydropyridine và Nondihydropyridine, làm giảm sức cản mạch vành, cải thiện cung cấp oxy cho tim và giảm huyết áp.
• Thuốc phòng ngừa biến cố tim mạch: Bao gồm Aspirin, Clopidogrel, và các thuốc hạ lipid máu như Statin, giúp giảm nguy cơ tắc mạch.
• Thuốc ức chế men chuyển và thụ thể Renin-Angiotensin: Dùng để điều trị tăng huyết áp, đái tháo đường và suy giảm chức năng tâm thu thất trái, giúp cải thiện tình trạng đau thắt ngực và giảm nguy cơ biến cố tim mạch.

Xem thêm chi tiết: Thiếu máu cơ tim uống thuốc gì? Điều trị bệnh nhân thiếu máu cơ tim

Thiết bị cấy ghép

• Liệu pháp tái đồng bộ tim (CRT, chẳng hạn như tạo nhịp hai thất).
• Máy khử rung tim cấy ghép (ICD).

Thủ tục can thiệp và phẫu thuật

Các thủ thuật can thiệp (nong động mạch, đặt stent) hoặc phẫu thuật bắc cầu có thể được khuyên dùng để điều trị bệnh mạch vành. 

Ghép tim hoặc các lựa chọn phẫu thuật tim khác.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của thiếu máu cơ tim

Chế độ dinh dưỡng:

Người bị thiếu máu cơ tim nên bổ sung các thực phẩm sau để hỗ trợ sức khỏe tim mạch:

• Thực phẩm giàu chất xơ: Bao gồm rau xanh và trái cây, giúp giảm cholesterol và cung cấp vitamin, khoáng chất thiết yếu.
• Thực phẩm giàu vitamin C: Như chanh, cam, giúp giảm độ cứng động mạch và hỗ trợ sức khỏe mạch vành.
• Ngũ cốc nguyên hạt: Yến mạch và các loại đậu, hỗ trợ giảm cholesterol LDL và nguy cơ bệnh tim.
• Rượu vang đỏ và trà xanh: Chứa chất chống oxy hóa, giúp cải thiện sức khỏe tim mạch và ngăn ngừa tích tụ chất béo trong động mạch.
• Thực phẩm giàu Omega-3: Như cá hồi, giúp hạ huyết áp và giảm nguy cơ bệnh tim.
• Thực phẩm giàu Vitamin E: Bơ, rau xanh đậm, giúp bảo vệ chống lại cholesterol xấu.
• Gừng và tỏi: Cải thiện chức năng tim mạch và giảm cholesterol.
• Củ nghệ và hạt tiêu: Chứa các hợp chất chống oxy hóa và chống viêm, hỗ trợ sức khỏe tim mạch.
• Ngũ cốc nguyên cám: Như gạo lứt, giúp kiểm soát lượng đường huyết và cholesterol trong máu.

Xem chi tiết: Người bị thiếu máu cơ tim nên ăn gì nhanh khỏi?

Ăn ít nhất 500g rau củ và trái cây mỗi ngày và hạn chế thực phẩm cao calo, dầu mỡ để kiểm soát tốt tình trạng sức khỏe.

Chế độ sinh hoạt:

• Cần phải tuân thủ những hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị.
• Duy trì một lối sống tích cực và hạn chế stress, căng thẳng.
• Trong quá trình điều trị, khi gặp những điều bất thường nên liên hệ ngay với bác sĩ.

Để theo dõi diễn tiến của bệnh cũng như tình trạng sức khỏe nên thăm khám định kỳ để giúp bác sĩ tìm ra hướng điều trị thích hợp trong thời gian tiếp theo nếu tình trạng bệnh của có dấu hiệu thuyên giảm.

Phương pháp phòng ngừa bệnh thiếu máu cơ tim

Dưới đây là một số cách đơn giản có thể giúp phòng ngừa thiếu máu cơ tim, cụ thể:

• Giảm cân nếu thừa cân.
• Tập thể dục: Hầu hết những người bị bệnh cơ tim được khuyến khích tập thể dục nhịp điệu không cạnh tranh. Tập thể dục 30 tới 60 phút mỗi ngày.
• Nghỉ ngơi hợp lý, hạn chế những công việc cần phải gắng sức nhiều
• Kiểm soát đường máu, lipid máu.
• Thay đổi chế độ ăn uống đều đặn để kiểm soát huyết áp.
• Bỏ thuốc lá.
• Nên khám sức khỏe định kỳ để kịp thời phát hiện ra bệnh.