Chế độ ăn cho người tiểu đường thai kỳ tránh gây biến chứng đến thai nhi

Mặc dù tiểu đường thai kỳ không phải là một bệnh lý mạn tính như tiểu đường tuýp 1 và tuýp 2, nhưng nếu không kiểm soát được mức đường trong máu có nguy cơ bệnh sẽ phát triển thành đái tháo đường tuýp 2 sau sinh. Việc lựa chọn một chế độ ăn cho người tiểu đường thai kỳ một cách khoa học có thể giúp quản lý tốt các triệu chứng của bệnh. Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu một số chế độ ăn đơn giản nhưng hấp dẫn cho phụ nữ mang thai mắc tiểu đường.

Thế nào là tiểu đường thai kỳ?

Trước tiên để lựa chọn chế độ ăn cho người tiểu đường thai kỳ sao cho phù hợp, mẹ bầu cần hiểu rõ tiểu đường thai kỳ là gì, nguy hiểm cho mẹ và con không. Tiểu đường thai kỳ hay đái tháo đường trong thai kỳ, là một tình trạng rối loạn chuyển hóa đường trong cơ thể phụ nữ khi mang thai. Thường thì tình trạng này sẽ bắt đầu xuất hiện từ tháng thứ 4 của thai kỳ và thường tự khỏi sau khi sinh trong khoảng 6 tuần.

Để biết liệu mình có bị đái tháo đường trong thai kỳ hay không, phụ nữ mang thai cần thực hiện các xét nghiệm đường máu. Chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ được xác định dựa trên các chỉ số sau:

• Đường huyết lúc đói: > 126mg/dl.
• Đường huyết bất kỳ (đo bất kỳ lúc nào trong ngày): > 200mg/dl.
• Làm nghiệm pháp dung nạp đường dương tính.

Do đó, việc theo dõi và kiểm soát đường huyết là cực kỳ quan trọng đối với phụ nữ mang thai, đặc biệt là những người có nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ.

Ảnh hưởng của tiểu đường thai kỳ đến mẹ và con

Tại sao nên đưa ra cụ thể chế độ ăn cho người tiểu đường thai kỳ, bởi tiểu đường thai kỳ gây ảnh hưởng đến mẹ và con khi mẹ bầu ăn uống không khoa học. Tiểu đường thai kỳ chỉ xuất hiện ở phụ nữ mang thai và có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi. Các tác động nguy hiểm của tiểu đường thai kỳ có thể được phân loại như sau:

Đối với người mẹ

Mẹ bị tiểu đường trong lần mang thai trước có nguy cơ cao hơn cho việc tái phát bệnh. Nếu trước đó đã từng mắc tiểu đường thai kỳ hoặc tiểu đường đơn giản, nguy cơ tiền sản giật hoặc sản giật trong lần mang thai tiếp theo sẽ tăng lên.

Tăng cân quá mức (trên 20 kg) và thai to lớn có thể gây ra các vấn đề như khó sinh và nguy cơ phát triển đa ối. Tiêu thụ thức ăn và nước uống quá mức có thể dẫn đến tình trạng tiểu nhiều (nước tiểu có đường), tái phát nhiều lần của nấm candida và nguy cơ nhiễm trùng. Nguy cơ cao hơn về nhiễm trùng, viêm thận, viêm bể thận và xuất huyết sau khi sinh cũng là một biến chứng có thể xảy ra, cũng như suy thai hoặc sảy thai liên tiếp hoặc thai chết lưu không rõ nguyên nhân.

Đối với thai nhi

Mẹ mắc tiểu đường thai kỳ có thể gây ra các vấn đề như dị dạng thai, dị tật bẩm sinh về hệ thần kinh hoặc hệ cơ. Các vấn đề về hô hấp, hạ đường huyết, hạ canxi và nguy cơ tái phát tiểu đường cũng có thể xảy ra do yếu tố di truyền.

Thai to lớn có thể dẫn đến nguy cơ gãy xương hoặc tổn thương khi sinh, cũng như tăng tỷ lệ tử vong cho thai nhi và trẻ sơ sinh trong tuần đầu tiên sau khi sinh lên từ 2 đến 5 lần so với người mẹ không mắc tiểu đường thai kỳ. Do đó, việc duy trì một chế độ dinh dưỡng cân đối và tránh tiêu thụ các thực phẩm có chỉ số đường huyết cao là rất quan trọng để giảm nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ. Vậy chế độ ăn cho người tiểu đường thai kỳ như thế nào?

Chế độ ăn cho người tiểu đường thai kỳ

Chế độ ăn cho người tiểu đường thai kỳ như thế nào là an toàn cho cả mẹ và con đang là vấn đề quan tâm của nhiều mẹ bầu. Theo tài liệu Hướng dẫn Y khoa cho Thai kỳ được Viện Hàn Lâm Khoa Học Quốc gia thông qua, chế độ ăn lành mạnh cần bao gồm đầy đủ như chất đạm, chất đường, chất béo, chất xơ. Dưới đây là khuyến cáo về chế độ ăn cho người mang thai mắc tiểu đường thai kỳ:

• Chất đạm: Chiếm 12 – 20% tổng năng lượng ăn vào;
• Chất bột đường: Chiếm 50 – 55% tổng năng lượng ăn vào;
• Chất béo: Chiếm 25 – dưới 30% tổng năng lượng ăn vào;
• Chất xơ: Dinh dưỡng cần 20 – 35 g/ngày.

Để tránh tăng đường huyết, mẹ bầu cần duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh và cân bằng, trong đó gồm chất tinh bột, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất.

Thực phẩm nên ăn

Dưới đây là chế độ ăn cho người tiểu đường thai kỳ mà mẹ bầu nên ăn để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và con:

• Tinh bột: Bao gồm gạo lứt, bún tươi, gạo tấm, các loại đậu nguyên hạt và ngũ cốc nguyên cám.
• Chất đạm: Bao gồm cá, thịt nạc, đậu, trứng và sữa.
• Chất béo: Sử dụng các loại thịt nạc giàu chất đạm như thịt gia cầm, thịt bò, thịt lợn và cá. Ngoài ra, nên ăn các loại hạt có dầu và sử dụng dầu thực vật để nấu nướng.
• Rau củ: Nên ăn khoảng 500 – 600 g rau xanh hàng ngày, trước bữa chính để hạn chế tăng lượng đường huyết.
• Trái cây: Chọn loại trái cây ít ngọt và chỉ số đường huyết thấp như bơ, dưa gang, dâu, thanh long, bưởi, cam tai và kiwi xanh.
• Sữa và các thực phẩm từ sữa: Nên sử dụng sữa tách béo/ít béo, sữa tươi không đường, phô mai để tránh tăng đường huyết.

Nếu mẹ bầu mắc tiểu đường thai kỳ và gặp vấn đề về ăn uống kém hoặc suy dinh dưỡng, cần tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để chế độ ăn phù hợp.

Thực phẩm cần tránh

Để hạn chế tăng đường huyết, mẹ bầu nên tránh ăn các thực phẩm giàu đường như bánh kẹo, trái cây có đường, kem và chè. Họ cũng nên giảm lượng muối và tránh các thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, thịt hun khói và mì để ngăn ngừa tăng huyết áp.

Bên cạnh đó, các thai phụ cũng nên hạn chế ăn các thực phẩm có nhiều chất béo như thức ăn chiên xào, lòng đỏ trứng, lục phủ ngũ tạng và da động vật. Họ cũng nên tránh các đồ uống có chứa cồn và các chất kích thích.

Lưu ý chế độ ăn cho bà bầu

Để chế độ ăn cho người tiểu đường thai kỳ hợp lý và an toàn, mẹ bầu nên duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý. Bởi nó giúp mẹ bầu kiểm soát đường huyết và giảm nguy cơ biến chứng do tiểu đường thai kỳ. Đề xuất cho mẹ bầu phân chia bữa ăn, bổ sung chất đạm, chọn thực phẩm ít đường huyết, hạn chế muối, uống đủ nước và nghỉ ngơi điều độ. Đối với bữa sáng, cần hạn chế tinh bột. Làm theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để đảm bảo dinh dưỡng đủ và an toàn.

Chế độ ăn cho người tiểu đường thai kỳ đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ biến chứng đến thai nhi. Bằng cách duy trì một chế độ dinh dưỡng hợp lý, có sự phân chia các bữa ăn, bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết và hạn chế thực phẩm gây tăng đường huyết, người mẹ có thể giữ được đường huyết ổn định và giảm nguy cơ gây hại cho sức khỏe của thai nhi. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ chế độ ăn đúng cách trong quá trình mang thai để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và thai nhi.

Xem thêm:

• Những điều cần lưu ý về dinh dưỡng 3 tháng đầu thai kỳ không phải ai cũng biết
• Dấu hiệu thai nhi bị nóng mẹ bầu nên biết và biện pháp xử trí nhanh chóng