Chống chỉ định tiêm bắp, cách xử trí tác dụng phụ và tai biến khi tiêm bắp

Chống chỉ định tiêm bắp là gì? Đây vẫn luôn là chủ đề được nhiều độc giả quan tâm. Để làm sáng tỏ chủ đề này, hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu rõ hơn về kỹ thuật tiêm bắp trước nhé.

Sơ lược về kỹ thuật tiêm bắp

Tiêm bắp là kỹ thuật đưa thuốc vào cơ thể bằng cách sử dụng kim tiêm đưa thuốc vào sâu bên trong cơ bắp. Tiêm bắp thường được thực hiện ở các vị trí như cơ delta (vùng vai), cơ tứ đầu đùi (vùng đùi trước) hoặc cơ mông. Mục đích của tiêm bắp là giúp thuốc hấp thu vào máu một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Kỹ thuật tiêm này được chỉ định trong trường hợp dung dịch thuốc cần đưa vào cơ thể là dung dịch đẳng trương, chẳng hạn như:

• Dung dịch thuốc dầu.
• Các loại thuốc không thể thực hiện được bằng phương pháp tiêm tĩnh mạch.
• Các loại thuốc có hiệu quả chậm hoặc có tính chất gây kích thích khi tiêm dưới da.
• Thuốc tiêm có tính chất gây đau và tan chậm.

Các chuyên gia cho biết, kỹ thuật tiêm bắp cần được thực hiện bởi các nhân viên y tế có chuyên môn để đảm bảo an toàn và hiệu quả bởi vì tiêm bắp có thể gây ra một số tác dụng phụ hoặc biến chứng nếu không được thực hiện đúng cách.

Những trường hợp chống chỉ định tiêm bắp

Tiêm bắp là một trong những kỹ thuật khá phổ biến để đưa thuốc vào cơ thể song không phải trường hợp nào cũng có thể tiêm bắp. Trong quá trình tiêm bắp, việc tiêm sai chỉ định hoặc sai kỹ thuật có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, thậm chí gây nguy hiểm đến tính mạng của người bệnh.

Chính vì thế, khi thực hiện tiêm bắp, cần được thực hiện một cách chính xác và nghiêm ngặt theo chỉ định của bác sĩ cũng như quy trình kỹ thuật tiêm theo quy định của Bộ Y tế. Vậy những trường hợp nào chống chỉ định tiêm bắp?

Dưới đây là một số trường hợp chống chỉ định tiêm bắp, bạn đọc có thể tham khảo:

• Những loại thuốc có khả năng gây hoại tử mô bao gồm Calci clorua, đường ưu trương…
• Người bệnh có tiền sử dị ứng với thuốc được tiêm.
• Tại khu vực dự kiến tiêm nếu có dấu hiệu nhiễm trùng (như sưng, đỏ, đau), đang có khối u hoặc đang có tổn thương da thì không nên thực hiện tiêm bắp tại vị trí đó.
• Những trường hợp có tình trạng rối loạn đông máu hoặc đang sử dụng thuốc chống đông cần thận trọng khi tiêm bắp bởi tiêm bắp có thể gây chảy máu.
• Trong trường hợp người bệnh đang có nhiễm trùng toàn thân, đang trong tình trạng sốc hoặc không ổn định, tiêm bắp có thể không được chỉ định.

Phải làm sao khi gặp các tác dụng phụ sau tiêm bắp?

Sau khi tiêm bắp, người bệnh thường gặp phải tình trạng sưng đau tại vị trí tiêm. Nếu chỉ đơn thuần là bị sưng đau tại vị trí tiêm, bạn có thể chườm lạnh xung quanh vị trí tiêm để giảm sưng đau. Tuy nhiên, nếu cơ thể xuất hiện những dấu hiệu bất thường dưới đây, bạn cần nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và có hướng xử trí kịp thời nếu cần, tránh các biến chứng không mong muốn có thể xảy ra:

• Cảm giác tê hoặc ngứa ran.
• Sốt cao kèm đau đầu, khó chịu và mệt mỏi.
• Vị trí tiêm sưng đỏ và đau nhức một cách dữ dội.
• Vị trí tiêm chảy máu hoặc chảy dịch liên tục.
• Xuất hiện các dấu hiệu của phản ứng dị ứng như sưng mặt, khó thở, phát ban…

Các tai biến có thể xảy ra khi tiêm bắp

Các tai biến có thể xảy ra khi tiêm bắp bao gồm:

Cong kim, gãy kim

Nguyên nhân dẫn đến tai biến này thường do người bệnh giãy giụa và cử động liên tục trong quá trình tiêm hoặc do nhân viên y tế thực hiện sai kỹ thuật tiêm.

Cách đề phòng tai biến này là giữ người bệnh tốt, không để cho người bệnh giãy giụa cũng như cử động khi tiêm. Về phía nhân viên y tế đảm bảo thực hiện đúng kỹ thuật, khi tiêm không tiêm ngập đốc kim để phòng trường hợp gãy kim vẫn có thể rút kim ra được.

Đâm vào dây thần kinh hông to

Tai biến đâm vào dây thần kinh hông to thường xuất phát chủ yếu do nhân viên y tế không xác định được vị trí tiêm mông đúng dẫn đến tiêm sai vị trí. Bên cạnh đó, việc chọn góc đâm kim sai cũng có thể dẫn đến đâm vào dây thần kinh hông to khi tiêm mông.

Cách đề phòng: Nhân viên y tế cần nắm chắc cách xác định vị trí tiêm mông và thực hiện tiêm đúng một góc 90 độ.

Tắc mạch

Tắc mạch cũng là một trong những tai biến có thể xảy ra khi tiêm bắp. Nguyên nhân là do tiêm thuốc dạng dầu hoặc nhũ vào trong mạch máu.

Cách phòng ngừa đó là sau khi đâm kim tiêm vào, nhân viên y tế cần hút thử xem bơm tiêm có máy không trước khi tiến hành bơm thuốc. Trong trường hợp có máu trào ra cần rút kim tiêm và tiêm ở một vị trí khác.

Áp xe nhiễm khuẩn

Áp xe nhiễm khuẩn xảy ra do không đảm bảo nguyên tắc vô khuẩn khi tiêm. Tuỳ thuộc vào mức độ tổn thương mà cách xử trí có thể là chườm nóng hoặc chích áp xe trong trường hợp cần thiết.

Để phòng ngừa tai biến khi tiêm bắp này, đảm bảo nguyên tắc vô khuẩn khi tiêm là điều cần thiết.

Hoại tử và gây mảng mục

Tai biến gây hoại tử và mảng mục khi tiêm bắp thường liên quan đến một số yếu tố, bao gồm:

• Kỹ thuật tiêm không đúng cách: Nếu không tiêm đúng vị trí hoặc kỹ thuật, có thể gây tổn thương cho mô xung quanh.
• Tính chất của thuốc tiêm: Một số loại thuốc có thể gây kích ứng hoặc phản ứng viêm tại chỗ, dẫn đến tổn thương mô mềm.
• Tình trạng sức khỏe của bệnh nhân: Những người có các vấn đề về mạch máu, tiểu đường hoặc các tình trạng làm tổn hại mô có thể dễ bị tổn thương hơn.

Nếu bạn hoặc ai đó trải qua những triệu chứng như sưng tấy, đau đớn, hoặc mảng mục sau tiêm bắp, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được đánh giá và điều trị kịp thời.

Sốc phản vệ

Sau khi tiêm bắp, người bệnh có thể gặp phải tình trạng sốc phản vệ với các biểu hiện nổi mẩn ngứa, nổi mề đay, mất ổn định huyết áp, mạch nhanh, hốt hoảng, bồn chồn, tiểu tiện không tự chủ… Nếu không may bị sốc phản vệ khi tiêm bắp, cần được khẩn trương xử trí theo phác đồ xử lý sốc phản vệ của Bộ Y tế.

Để phòng ngừa tai biến này hiệu quả nhất là người bệnh cần được tiến hành khám lâm sàng trước khi tiêm (tiền sử dị ứng thuốc, tiền sử bệnh lý, các trạng thái sốc phản vệ đã từng gặp phải trước đó…) đồng thời người bệnh cũng cần theo dõi tại phòng tiêm tối thiểu 30 phút sau tiêm.

Trên đây là toàn bộ những thông tin cơ bản xoay quanh kỹ thuật tiêm bắp mà Nhà thuốc Long Châu đã tổng hợp để chia sẻ đến bạn đọc. Mong rằng, với những chia sẻ hôm nay, bạn đọc sẽ hiểu rõ hơn về kỹ thuật tiêm bắp, nắm được các trường hợp chống chỉ định tiêm bắp và hướng xử trí khi gặp phải các phản ứng phụ và tai biến sau tiêm. Nếu còn bất cứ thắc mắc nào liên quan đến chủ đề hôm nay, hãy để lại bình luận phía dưới bài viết này để được chuyên gia giải đáp sớm bạn nhé.