Chụp MRI có tiêm thuốc cản quang không? Trường hợp nào cần tiêm?

Chụp cộng hưởng từ MRI là phương pháp đánh giá sọ não không xâm lấn tối ưu. Qua phương pháp này bác sĩ sẽ phát hiện và đánh giá được những bất thường của sọ não. Thông thường chụp MRI sọ não sẽ không cần tiêm thuốc tương phản. Nhưng một số bệnh lý, bác sĩ chẩn đoán hình ảnh thường chỉ định tiêm thuốc tương phản để làm rõ các cấu trúc tổn thương.

Có phải tất cả trường hợp chụp MRI não đều cần sử dụng thuốc cản quang không?

Chụp cộng hưởng từ MRI để phát hiện và đánh giá bệnh bất thường của sọ não

Chụp cộng hưởng từ (MRI) là phương pháp đánh giá sọ não không xâm lấn tối ưu nhất. Nhờ vào hình ảnh rõ nét, chi tiết, quan sát được cả mạch não nên bác sĩ có thể phát hiện, đánh giá nhiều bệnh hay bất thường của sọ não. Hầu hết các thăm khám cộng hưởng từ sọ não không cần tiêm thuốc tương phản. Nhưng một số bệnh nhân có các bất thường mạch máu, u não, viêm não, viêm màng não thì bác sĩ chẩn đoán hình ảnh thường chỉ định chụp và tiêm thuốc tương phản. Vì các trường hợp này bác sĩ cần làm rõ các cấu trúc tổn thương hoặc đánh giá động học của thuốc, tình trạng tưới máu của tổn thương để từ đó có thêm thông tin để chẩn đoán bệnh.

Trường hợp nào cần sử dụng thuốc đối quang từ?

Chụp cộng hưởng từ MRI tiêm thuốc đối quang đối với các trường hợp như sau:

• Đánh giá cấu trúc giải phẫu: Giải phẫu mạch não, các dị dạng mạch não, các biến thể giải phẫu, phình mạch não.
• Đánh giá tính chất ngấm thuốc, động học của thuốc trong các tổn thương u như: U màng não, U dây thần kinh sọ, U tuyến yên, Perfusion giúp phân độ trong u não.
• Đánh giá tích chất ngấm thuốc của tổn thương trong viêm não, viêm màng não.

Tiêm thuốc đối quang từ trên bệnh nhân có tác dụng gì?

Thuốc tương phản được sử dụng trong MRI được gọi là Gadolinium, thuốc này ít có khả năng tạo ra phản ứng dị ứng hơn so với các vật liệu dựa trên iot được sử dụng để chụp CT và X-quang. Hiếm khi thấy có bệnh nhân bị dị ứng với thuốc tương phản. Đối với các trường hợp phản ứng thì cũng thường nhẹ và dễ dàng kiểm soát được bằng thuốc. Còn nếu bị phản ứng nặng là rất hiếm.

Bệnh nhân chụp MRI cần cân nhắc khi tiêm thuốc đối quang từ 

Xơ hóa thận (NSF) là một biến chứng hiếm gặp ở bệnh nhân mắc bệnh thận trải khi chụp cộng hưởng MRI từ có tiêm thuốc tương phản. Ở một số bệnh nhân bị bệnh thận nặng, chất tương phản dựa trên Gadolinium có thể được giữ lại.

Một số bằng chứng cho thấy, sau khi chụp MRI tương phản có lượng nhỏ của gadolinium có thể được giữ lại trong các cơ quan khác nhau của cơ thể, bao gồm cả não. Dù không có tác dụng tiêu cực nào đối với việc này, nhưng các bác sĩ cũng đưa ra khuyến cáo bệnh nhân rằng cần cân nhắc chụp cộng hưởng từ MRI với thuốc tương phản nhiều lần.

Các tác dụng không mong muốn của thuốc tương phản, bao gồm:

• Nhẹ thường gặp: Cảm giác nóng theo đường tĩnh mạch từ vị trí tiêm lan lên cổ và mặt, ngứa, nổi mề đay, hắt hơi, lo âu, buồn nôn, nôn, rối loạn vị giác.
• Trung bình ít gặp: Có các dấu hiệu kể trên ở mức cao hơn, đặc biệt là nôn, lo sợ, khó thở, nổi mề đay. Co thắt phế quản làm tăng thêm khó thở, hạ huyết áp.
• Nặng hiếm gặp: Có các dấu hiệu mô tả như trên và đã ở mức rất nặng, đặc biệt là khó thở, tụt huyết áp, co giật toàn thể, co thắt phế quản, rối loạn ý thức, phù thanh môn. Truỵ tim mạch có thể xảy ra cùng với phù phổi; rối loạn nhịp tim dẫn đến ngừng tim.
• Tỷ lệ gặp phản ứng nặng: Khoảng 0,2% các trường hợp sử dụng thuốc tương phản, có trường hợp tử vong.

Xử trí các tác dụng không mong muốn của thuốc tương phản

Khi gặp phải tác dụng phụ của thuốc tương phản hãy xử lý bằng các cách sau đây:

• Dừng ngay thuốc tương phản đang sử dụng.
• Phản vệ nhẹ (mày đay, phù mạch): Tiêm tĩnh mạch Solumedrol 40mg và/hoặc Dimedrol 10mg. Sau đó chuyển người bệnh sang khoa cấp cứu để theo dõi và xử trí kịp thời nếu có phản vệ chuyển nặng.

Nếu bệnh nhân nào bị trường hợp phản vệ nặng và nguy kịch cần tiêm Adrenalin. Tiếp đó, bệnh nhân được bù dịch bằng natri clorid 0,9% 1000 - 2000ml (đối với người lớn) hoặc 10 - 20 ml/kg (cân nặng đối với trẻ em). Sau đó hãy để người bệnh nằm tại bàn chụp, tư thế đầu thấp, chân cao, nếu bệnh nhân nôn thì cho người bệnh nằm nghiêng.

Tác dụng phụ của thuốc tương phản và cách xử lý

Tùy vào mức độ khó thở của bệnh nhân mà có thể sử dụng các biện pháp:

• Đối với người lớn thở oxy 6 - 10 lít/phút còn đối với trẻ em là 2 - 4 lít/phút.
• Nếu phù thanh môn thì đặt nội khí quản, thông khí nhân tạo, mở khí quản. 

Trên đây là giải đáp cho câu thắc mắc chụp MRI có cần tiêm thuốc cản quang hay không. Phương pháp chụp MRI này giúp đánh giá sọ não không xâm lấn tối ưu, thuốc cản quang được tiêm trước hoặc sau khi chụp MRI sẽ giúp cải thiện độ rõ nét và chi tiết của hình ảnh bên trong cơ thể. Vì thuốc cản quang an toàn cho sức khỏe nên bạn hoàn toàn yên tâm nhé.

Hạ Hạ

Nguồn tham khảo: Tổng hợp