Chuunibyou là gì? Có cần chữa trị không?

Giai đoạn dậy thì là bước ngoặt của mỗi người khi chuẩn bị bước vào tuổi trưởng thành với nhiều thay đổi về sinh lý, tâm lý. Sự nhạy cảm của thanh thiếu niên ở độ tuổi này có thể dẫn đến nhiều rối loạn tâm lý, một trong số đó là hội chứng Chuunibyou hay còn gọi là hội chứng dậy thì.

Chuunibyou là gì?

Đây là một khái niệm bắt nguồn từ Nhật Bản, lần đầu tiên được sử dụng bởi người dẫn chương trình Hikaru Ijuin trên kênh radio Hikaru Ijuin's UP's vào tháng 11 năm 1999. Tên đầy đủ của khái niệm này là Chuugakkou Ninen Byou, nghĩa là căn bệnh của học sinh trung học năm thứ hai (tương đương với lớp 8 trung học cơ sở ở Việt Nam). Khi dịch sang tiếng Việt, Chuunibyou được dịch sang các khái niệm như hội chứng dậy thì, hội chứng tuổi thiếu niên, ảo tưởng tuổi dậy thì hay ảo tưởng sức mạnh.

Trên thực tế, thuật ngữ Chuunibyou ban đầu được đưa ra để chỉ sự biến đổi tâm lý của học sinh trung học năm thứ hai ở Nhật Bản. Sau này, Chuunibyou được sử dụng rộng rãi để chỉ một loại hội chứng tâm lý thường gặp ở thanh thiếu niên, đó là hội chứng hoang tưởng tuổi dậy thì.

Vậy cụ thể Chuunibyou là gì? Theo đó, Chuunibyou là những người sống đan xen giữa thế giới thực và thế giới ảo mà họ tưởng tượng, tin rằng mình là những người đặc biệt có siêu năng lực. Họ đắm mình trong thế giới ảo, phủ nhận thực tại và con người thật của mình. Dù không phải là bệnh lý nhưng người mắc hội chứng này vẫn cần được hỗ trợ để cuộc sống bình thường không bị ảnh hưởng.

Hiểu được tâm lý tuổi dậy thì và nhận biết các dấu hiệu Chuunibyou có thể giúp cha mẹ, những người xung quanh đưa ra những hỗ trợ cần thiết. Thanh thiếu niên mắc chứng Chuunibyou thường cảm thấy bị hiểu lầm và bị cô lập, do đó điều quan trọng là phải tiếp cận họ bằng sự đồng cảm và kiên nhẫn. Giao tiếp cởi mở và khuyến khích chúng tham gia vào các hoạt động dựa trên thực tế sẽ giúp chúng dần kết nối lại với thế giới thực.

Nếu bạn nhận thấy các dấu hiệu Chuunibyou ở con em hoặc học sinh của mình, chẳng hạn như mơ mộng thái quá về việc có siêu năng lực, rút ​​lui khỏi các tương tác trong đời thực hoặc đắm chìm với các nhân vật hư cấu, hãy tìm kiếm lời khuyên từ chuyên gia sức khỏe tâm thần. Họ có thể đưa ra các biện pháp phù hợp giúp thanh thiếu niên cân bằng thế giới tưởng tượng với thế giới thực, đảm bảo sự phát triển tâm lý lành mạnh trong giai đoạn quan trọng này của cuộc đời.

Hội chứng Chuunibyou gồm những loại nào?

Sau khi đã biết được Chuunibyou là gì, bạn cần biết Chuunibyou bao gồm những loại nào. Theo các chuyên gia, có nhiều loại hội chứng Chuunibyou, nhưng hiện tại có ba loại phổ biến như sau:

Tội phạm ảo tưởng (dokyun-kei)

Tội phạm ảo tưởng là những cá nhân mơ tưởng về việc trở thành thành viên của một băng nhóm tội phạm. Họ thường tỏ ra coi thường các quy tắc và quy định của xã hội, tưởng tượng mình là kẻ nổi loạn chống lại chuẩn mực. Họ rất tự hào về các liên kết băng đảng tưởng tượng của mình và thường xuyên nói về chúng, mặc dù không tham gia vào các hoạt động tội phạm thực tế. Những tưởng tượng của họ bị giới hạn trong tâm trí, tạo ra một thế giới nội tâm nơi họ là những kẻ sống ngoài vòng pháp luật.

Xu hướng chống đối xã hội (sabukaru-kei)

Những cá nhân có xu hướng phân biệt đối xử hoặc chống đối xã hội cố gắng trở nên khác biệt với những người khác. Họ từ chối các xu hướng lẫn sở thích phổ biến, thường chọn những sở thích và mối quan tâm chỉ để nổi bật.

Những lựa chọn này không nhất thiết phản ánh sở thích hoặc mối quan tâm thực sự của họ mà được thực hiện để nhấn mạnh tính độc đáo của họ. Loại hội chứng Chuunibyou này chấp nhận một bản sắc hoàn toàn trái ngược với các chuẩn mực xã hội, tìm kiếm sự chú ý và công nhận cho sự khác biệt của họ.

Ảo tưởng về sức mạnh (jakigan-kei)

Những người ảo tưởng về sức mạnh tin rằng họ sở hữu những khả năng siêu nhiên. Họ coi mình là những cá nhân phi thường với sức mạnh đặc biệt, thần bí, không chịu bị đối xử như những người bình thường. Niềm tin vào khả năng siêu nhiên của chính họ khiến họ tự cô lập mình với những người khác, sống trong một thế giới do chính họ tạo ra, nơi họ là những sinh vật siêu việt. Sự xa rời thực tế của họ thường dẫn đến sự cô lập về mặt xã hội và thiếu các mối quan hệ chân chính giữa các cá nhân.

Dấu hiệu nhận biết các Chuunibyou

Dưới đây là một số dấu hiệu nhận biết các Chuunibyou bạn có thể tham khảo:

Cô lập với thế giới bên ngoài

Những người mắc chứng Chuunibyou thường sống khép kín với thế giới bên ngoài, thậm chí tách mình ra khỏi gia đình và bạn bè. Sự cô lập tự áp đặt này là dấu hiệu chính của hội chứng.

Nhút nhát và giao tiếp xã hội kém

Những người bị ảnh hưởng có thể tỏ ra nhút nhát và gặp khó khăn trong giao tiếp xã hội, gặp khó khăn trong việc kết nối với người khác một cách có ý nghĩa.

Mong muốn hành động như người lớn

Thanh thiếu niên mắc chứng Chuunibyou có thể sợ bị mọi người xung quanh đối xử như một đứa trẻ, khiến họ thường hành động như người lớn. Điều này có thể bao gồm việc áp dụng những hành vi và thái độ trưởng thành hơn tuổi của chúng.

Tình yêu quá mức đối với văn hóa nước ngoài

Họ có thể thể hiện sự yêu thích quá mức đối với các nền văn hóa nước ngoài và hầu như không bị ảnh hưởng bởi các xu hướng xã hội địa phương. Sở thích về sự mới lạ này có thể là một hình thức thoát ly thực tế.

Niềm tin vào sức mạnh siêu nhiên

Niềm tin mãnh liệt vào việc có sức mạnh siêu nhiên và sứ mệnh vĩ đại trên thế giới này là dấu hiệu đặc trưng của Chuunibyou. Ảo tưởng về sự vĩ đại này có thể thúc đẩy phần lớn hành vi và tương tác của họ.

Chuunibyou như một sở thích cá nhân

Một số cá nhân chọn áp dụng các hành vi Chuunibyou như một sở thích cá nhân mà không nhất thiết phải ảo tưởng. Họ có thể hành động như những người bình thường trong các tình huống hàng ngày nhưng lại coi tính cách Chuunibyou như một phần bản sắc của họ.

Chuunibyou trong văn hóa đại chúng

Các bộ phim hoạt hình (anime) Nhật Bản thường có các nhân vật mắc hội chứng Chuunibyou, điều này đã giúp hội chứng này được biết đến rộng rãi hơn. Ví dụ về các nhân vật nổi tiếng bao gồm Rikka Takanashi trong Chuunibyou demo Koi ga Shitai, Kobato Hasegawa trong Boku wa Tomodachi ga Sukunai, Shun Kaido trong Saiki Kusuo no Psi Nan…

Nguyên nhân hình thành hội chứng Chuunbiyou

Trẻ em nữ dậy thì vào khoảng 10 đến 15 tuổi, trong khi trẻ em nam dậy thì vào khoảng 11 đến 17 tuổi. Giai đoạn này bao gồm những thay đổi lớn về sinh lý, khiến thanh thiếu niên bước vào tuổi dậy thì thường nhạy cảm và dễ bị tổn thương.

Phát triển sớm và bị trêu chọc

Những trẻ phát triển và biểu hiện những dấu hiệu này sớm hơn thường bị bạn bè trêu chọc, khiến trẻ cảm thấy tự ti và thu mình. Áp lực xã hội này có thể dẫn đến cảm giác cô lập và lo lắng, làm trầm trọng thêm sự hỗn loạn cảm xúc ở tuổi dậy thì.

Sự khởi đầu của những cảm xúc lãng mạn

Đây cũng là độ tuổi mà những cảm xúc yêu đương đầu tiên được hình thành, khiến thanh thiếu niên muốn gây ấn tượng với người mình thích. Mong muốn được chú ý và ngưỡng mộ có thể khiến họ áp dụng những hành vi và tính cách phóng đại, tìm kiếm sự xác nhận và chấp nhận từ người xung quanh mình.

Áp lực học tập

Áp lực học tập ở trường cấp 2 thường gây ra căng thẳng, lo lắng. Những yêu cầu học tập đặt ra cho thanh thiếu niên có thể góp phần tạo ra cảm giác thiếu thốn và choáng ngợp, thúc đẩy họ tìm kiếm sự an ủi trong thế giới tưởng tượng nơi họ cảm thấy có nhiều quyền kiểm soát hơn.

Mở rộng nhận thức xã hội

Khi hiểu biết xã hội của họ mở rộng, thanh thiếu niên dần nhận ra rằng thế giới xung quanh không còn tốt đẹp như họ thấy thời thơ ấu. Nhận thức này có thể khiến bạn nản lòng, dẫn đến vỡ mộng và mong muốn thoát khỏi sự khắc nghiệt của thực tế.

Thay đổi nội tiết tố

Sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể ở tuổi dậy thì khiến tâm lý trẻ vô cùng bất ổn và khó kiểm soát. Dòng nội tiết tố này góp phần làm tăng độ nhạy cảm và dễ bị tổn thương về mặt cảm xúc, khiến chúng dễ bị rối loạn tâm lý hơn.

Chủ nghĩa thoát ly và tưởng tượng

Cuối cùng, một số trẻ chọn cách chạy trốn khỏi hiện thực xấu xí và đắm mình trong thế giới tưởng tượng của riêng mình, xây dựng cho mình những tính cách tốt đẹp mà chúng mong muốn. Sự thoát ly này là một cơ chế đối phó với những áp lực và thách thức khác nhau của tuổi thiếu niên, dẫn đến sự hình thành hội chứng Chuunibyou.

Hội chứng Chuunibyou có cần được chữa trị không?

Trên thực tế, Chuunibyou là một hội chứng tâm lý bình thường và có thể tự khỏi khi trẻ lớn lên mà không cần dùng thuốc hay bất kỳ phương pháp điều trị nào khác. Tuy nhiên, nếu mức độ hoang tưởng và tư duy phản xã hội trở nên cực đoan, nó có thể dẫn đến những hành động gây tổn hại cho người khác trong thế giới thực.

Do đó, gia đình cần lưu ý những dấu hiệu bất thường ở trẻ trong độ tuổi dậy thì. Việc quan sát chặt chẽ hành vi của chúng có thể giúp sớm xác định bất kỳ rối loạn nhận thức và hành vi nghiêm trọng nào. Can thiệp kịp thời là rất quan trọng trong việc ngăn chặn sự tiến triển của những hành vi này thành các vấn đề nghiêm trọng hơn.

Bên cạnh đó, nếu cha mẹ nhận thấy trẻ có rối loạn nhận thức và hành vi nặng thì cần đưa trẻ đến cơ sở chuyên môn để chẩn đoán. Điều trị kịp thời từ các chuyên gia hoặc bác sĩ sẽ giúp quản lý các trường hợp cực đoan một cách hiệu quả.

Nói chung, hội chứng thiếu niên Chuunibyou không hẳn là xấu. Đó chỉ là cách để những người đang ở ngưỡng cửa chuyển hóa từ trẻ con thành người lớn có thể xoa dịu bản thân trước những trở ngại của cuộc sống. Giai đoạn tưởng tượng này có thể là một cơ chế đối phó để đối phó với sự phức tạp của quá trình trưởng thành.

Chỉ cần bản thân thanh thiếu niên luôn cảnh giác, phân biệt được thế giới thực và ảo, biết khi nào nên dừng lại, Chuunibyou sẽ không gây ra bất kỳ tổn hại nào cho bản thân hoặc những người xung quanh.

Tóm lại Chuunibyou là gì thì hiện tượng này là một phần tự nhiên của sự phát triển tâm lý ở tuổi dậy thì. Hiểu được bản chất của vấn đề có thể giúp gia đình đưa ra sự hỗ trợ phù hợp. Mặc dù thường Chuunibyou sẽ tự khỏi nhưng việc cảnh giác và tìm kiếm sự trợ giúp kịp thời, đúng cách sẽ đảm bảo an toàn cho thanh thiếu niên lẫn những người xung quanh.

Xem thêm:

• Bệnh về tâm lý là gì? Tìm hiểu các bệnh về tâm lý thường gặp
• Các bài tập cho trẻ tăng động giảm chú ý cha mẹ cần biết
• Trẻ tăng động chậm nói (rối loạn tăng động giảm chú ý) là gì?