CPAP là gì? Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của thở CPAP

Tình trạng suy hô hấp có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe do cơ thể không đủ oxy, có thể dẫn đến tình trạng tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời. Trong quá trình điều trị CPAP thường được áp dụng để hỗ trợ bệnh nhân khôi phục chức năng hô hấp nhanh chóng. Phương pháp này hoạt động bằng cách tạo ra một áp lực dương liên tục trong suốt chu kỳ thở, giúp duy trì đường thở mở và cung cấp lưu lượng oxy tăng cường. Hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu kĩ hơn về phương pháp này thông qua bài viết dưới đây.

Tình trạng suy hô hấp nguy hiểm ra sao?

Suy hô hấp xuất hiện khi quá trình lưu thông oxy và loại bỏ carbon dioxide trong cơ thể gặp phải sự bất thường. Tùy thuộc vào mức độ suy hô hấp và tình trạng sức khỏe, bệnh nhân có thể phải đối mặt với nhiều biến chứng khác nhau. Trong các trường hợp nhẹ, với sự cấp cứu kịp thời và điều trị đúng cách, triệu chứng có thể được cải thiện và cơ hội sống sót tăng lên. Tuy nhiên, những nguy cơ về di chứng nghiêm trọng vẫn tồn tại.

Trong các trường hợp nghiêm trọng, có thể có nguy cơ đe dọa tính mạng.

Các biến chứng của suy hô hấp có thể tác động đến nhiều cơ quan trong cơ thể, bao gồm:

• Hạ huyết áp, hạ đường huyết và có thể dẫn đến hình thành huyết khối.
• Gây ra các vấn đề như chảy máu phổi, viêm phổi, hoặc bệnh phổi mạn tính.
• Gây xuất huyết não, ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ ở trẻ và có thể gây mất thị lực.
• Gây suy thận và một số vấn đề sức khỏe khác.

Suy hô hấp thường được phân thành hai loại, suy hô hấp cấp tính và suy hô hấp mạn tính. Trong trường hợp cấp tính, sự cấp cứu nhanh chóng là quan trọng nhất, trong khi các trường hợp mạn tính cần theo dõi và điều trị đều đặn. Các triệu chứng của suy hô hấp rất đa dạng, có thể xuất hiện từ từ hoặc đột ngột, bao gồm:

• Da, môi, và móng tay thay đổi màu sắc chuyển sang màu xanh, tím.
• Khó thở, cảm giác hoang mang.
• Nhịp tim không đều.
• Thở nhanh hoặc thở chậm.
• Mệt mỏi, trạng thái lờ đờ, và có thể dẫn đến tình trạng bất tỉnh.

Như vậy khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường kể trên cần ngay lập tức đưa người bệnh đến trung tâm y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời. Mọi sự chậm trễ vào lúc ngày đều có thể dẫn đến những kết cục khó lường.

CPAP là gì và những tác dụng của CPAP

CPAP hay còn gọi là phương pháp thở áp lực dương liên tục, là một phương pháp hỗ trợ hô hấp được áp dụng cho bệnh nhân mắc suy hô hấp vẫn giữ khả năng thở. CPAP giữ áp lực dương liên tục trong chu kỳ thở, ngăn chặn xẹp phế nang ở cuối thì thở ra và tăng cường trao đổi khí. Phương pháp này không xâm lấn, an toàn cho nhiều đối tượng, kể cả trẻ em, và mang lại hiệu quả cao. Dưới đây là một số tác dụng cụ thể của CPAP:

• Giảm nguy cơ tử vong cho bệnh nhân.
• Giảm nguy cơ tai biến như nhiễm trùng do giảm tỷ lệ đặt nội khí quản và sử dụng máy thở.
• Mở rộng phế quản nhỏ, ngăn chặn xẹp phế nang để tăng trao đổi khí và lượng oxy trong máu.
• Giảm lượng dịch từ mao mạch vào phế nang, giảm nguy cơ phù phổi.

Phương pháp CPAP được chỉ định cho các trường hợp như:

• Trẻ em mắc suy hô hấp.
• Bệnh nhân suy hô hấp cấp.
• Người bị ngạt nước.
• Bệnh nhân viêm tiểu phế quản, phù phổi hoặc tràn dịch màng phổi.
• Trẻ sơ sinh non tháng, trẻ lên cơn ngừng thở.
• Bệnh nhân viêm phổi hít phân su.
• Người bị xẹp phổi do tắc đờm.
• Những người đã phẫu thuật ngực và cần hỗ trợ thở.

Tuy nhiên, có những trường hợp chống chỉ định với CPAP, bao gồm:

• Bệnh nhân rối loạn ý thức, không thể phối hợp để sử dụng máy.
• Người có hội chứng tăng áp lực nội sọ.
• Những trường hợp bị liệt cơ hô hấp hoặc ngừng thở.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của thở CPAP

Hệ thống CPAP được thiết kế để tạo ra dòng khí ấm và làm ẩm liên tục để cung cấp cho người bệnh trong toàn bộ chu kỳ hô hấp. Áp suất dương được tạo ra bằng cách sử dụng PEEP đặt ở cuối đường thở. Hệ thống này sẽ được kết nối với bệnh nhân thông qua nội khí quản, sonde mũi hoặc cannula, hoặc mặt nạ, tùy thuộc vào loại CPAP được sử dụng.

Nguyên lý hoạt động của CPAP là khi trẻ tự thở, áp suất trong đường thở sẽ thấp hơn áp suất khí quyển khi hít vào và cao hơn khi thở ra, trở về mức 0 ở cuối thở ra. Khi trẻ được thở với áp lực dương 5 cmH20 từ CPAP, hệ thống sẽ tạo ra một áp suất dương liên tục trên đường thở, bao gồm cả thời gian hít vào và thở ra. Kết quả là áp suất cuối cùng khi thở ra là +5 cmH2O.

Lưu ý khi sử dụng phương pháp CPAP

Trong quá trình áp dụng phương pháp CPAP, quan sát sự đáp ứng của cơ thể người bệnh là rất quan trọng. Nếu bệnh nhân đáp ứng tích cực với CPAP, có những thay đổi rõ rệt như:

• Da trở nên hồng hào, nhịp thở ổn định trở lại.
• Không còn hiện tượng rút lõm ở lồng ngực.
• Các chỉ số sinh hiệu bắt đầu có sự cải thiện, bao gồm da hồng hào, nhịp thở bình thường, SpO2 > 92%, PaO2 từ 60 - 80 mmHg, PaCO2 từ 40 - 45 mmHg,...

Nếu không có phản ứng tích cực với phương pháp này, bệnh nhân có thể trải qua những dấu hiệu như:

• Ngừng thở.
• Cơn ngừng thở không cải thiện sau 30 phút.
• Các chỉ số hô hấp bất thường bao gồm PaO2 < 60 mmHg, SpO2 < 91%,...

Trong những trường hợp không đáp ứng với CPAP, bệnh nhân có thể cần đặt nội khí quản.

Lưu ý khi thực hiện phương pháp CPAP:

• Cần liên tục theo dõi và điều chỉnh áp lực theo phản ứng của người bệnh.
• Tránh tăng áp lực đột ngột.

Tình trạng suy hô hấp là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, có thể gây ra hậu quả khó lường, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ. Do đó, nếu có dấu hiệu bất thường, quan trọng để đưa người bệnh đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, từ tránh nguy cơ biến chứng nguy hiểm.

Như vậy, phương pháp thở áp lực dương liên tục đã chứng minh được hiệu quả trong việc hỗ trợ điều trị suy hô hấp cấp. Khả năng giảm tỷ lệ thở máy của phương pháp này không chỉ giảm thiểu biến chứng tiềm ẩn từ việc sử dụng máy thở, mà còn hạn chế nguy cơ tử vong mà suy hô hấp gây ra. Điều này đã đồng thời mang lại một đột phá quan trọng, nâng cao chất lượng chăm sóc điều trị đối với các trường hợp suy hô hấp cấp, phương pháp thở CPAP đóng vai trò quan trọng như một phương tiện vô cùng hiệu quả và an toàn.

Xem thêm:

• Nguyên nhân và triệu chứng suy hô hấp cấp giảm oxy
• Phương pháp điều trị hội chứng suy hô hấp cấp