Củ nén trị ho hiệu quả không? Cách sử dụng như thế nào?

Kho tàng dược liệu dân gian của nước ta vô cùng phong phú. Có những nguyên liệu tưởng chừng chỉ là gia vị trong ẩm thực lại là một vị thuốc quý chữa nhiều bệnh. Củ nén hay củ hành tăm là một trong số đó. Bài thuốc trị bệnh hay từ củ nén được áp dụng phổ biến nhất là củ nén trị ho. Liệu cách này có hiệu quả không và áp dụng ra sao?

Củ nén là gì?

Củ nén còn được biết đến với các tên gọi khác như hành tăm, hành trắng. Đây là loại gia vị thuộc họ nhà hành, có nguồn gốc từ các nước Bắc Mỹ, Châu Âu, Châu Á. Ở nước ta, củ nén được trồng nhiều ở miền Trung, chúng thường được dùng để muối dưa chua ăn chống ngán. Dưa củ nén muối chua cũng giống như dưa hành muối chua của miền Bắc, thường xuất hiện nhiều vào dịp tết. 

Cây củ nén và củ nén có hình dáng khá giống cây và củ hành tây nhưng kích cỡ nhỏ hơn. Củ nén có màu trắng, chỉ to cỡ hạt ngô. Tuy kích cỡ nhỏ nhưng củ nén cũng được bao bọc bởi nhiều lớp màng vỏ giống như củ hành. Cây củ nén có hoa nhỏ li ti, mọc thành cụm.

Công dụng của củ nén

Trong Đông y, củ nén có tính cay ấm, mùi nồng. Nó thường được biết đến với công dụng làm ấm tỳ vị, giảm ho, tiêu đờm, trị cảm lạnh, lợi tiểu, chữa chứng ra mồ hôi nhiều, chữa ngộ độc chì, chữa tiểu buốt, chữa chảy máu cam, chữa nghẹt mũi,...

Y học hiện đại tìm ra trong thành phần dinh dưỡng của củ nén còn có vitamin A, B, C với hàm lượng dồi dào. Những thành phần này có tác dụng kháng viêm, hỗ trợ quá trình tiêu hóa và phòng ngừa các bệnh lý đường hô hấp. Đây là lý do bài thuốc củ nén trị ho, tinh dầu tràm ngâm củ nén,… được lưu truyền trong dân gian từ xưa đến nay.

Cách dùng củ nén trị ho

Các bài thuốc dân gian trị ho bằng củ nén đều có đặc điểm chung là dễ làm, dễ uống lại lành tính vì chứa nguyên liệu tự nhiên. Các nguyên liệu, đặc biệt là củ nén cũng có thể mua dễ dàng trong siêu thị lớn hoặc ở các cửa hàng đặc sản vùng miền.

Công thức củ nén trị ho đường phèn

Với công thức này, bạn cần chuẩn bị: 15 củ nén, 10g đường phèn. 

Cách thực hiện như sau: 

• Củ nén bạn rửa sạch, bóc vỏ, cắt làm đôi. Nếu làm thuốc trị ho cho người lớn, bạn có thể đập dập. Nếu làm cho trẻ em, bạn không nên vì sẽ tạo mùi hăng có thể khiến trẻ không hợp tác.
• Cho củ nén cùng đường phèn đã chuẩn bị vào một cái bát cỡ phù hợp, đặt vào nồi hấp cách thủy trong khoảng 15 phút. 
• Tắt bếp và dùng khi ấm cả nước lẫn cái. Bạn có thể chia và dùng nhiều lần trong ngày. Người lớn có thể chia làm 3 lần. Trẻ em có thể chia làm 5 lần. Dùng củ nén trị ho theo cách này sẽ phát huy tác dụng khi dùng từ 7 - 10 ngày. Giống như các cách trị bệnh bằng dược liệu khác, bạn cần kiên trì và áp dụng hàng ngày.

Công thức củ nén trị ho với mật ong

Trị ho bằng mật ong cũng vô cùng hiệu nghiệm. Với công thức này, bạn chỉ việc thay thế đường phèn bằng mật ong là được. Mật ong có đặc tính kháng khuẩn tự nhiên, sẽ giúp tiêu diệt các vi khuẩn gây ho trong họng. 

Các chất chống oxy hóa và nhiều chất khác trong mật ong cũng có tác dụng giảm kích ứng gây ho, doa dịu cổ họng khi bị đau do ho nhiều. Mật ong kết hợp với củ nén chắc chắn sẽ tạo thành bài thuốc trị ho hiệu quả. Ngoài ra, bạn cũng có thể kết hợp củ nén, mật ong, đường phèn cùng một lúc để phát huy tác dụng. 

Lưu ý khi dùng củ nén trị ho

Một trong số những lưu ý quan trọng nhất khi bạn muốn dùng củ nén trị ho là xác định đối tượng phù hợp. Có thể thấy, nguyên liệu để làm bài thuốc trị ho từ củ nén đều là nguyên liệu tự nhiên lành tính. Tuy nhiên, nó chỉ phù hợp cho người lớn, người cao tuổi và trẻ em từ 6 tháng tuổi trở lên. Trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi không phù hợp với bài thuốc này. Trẻ em từ 6 tháng tuổi đến 1 tuổi chỉ nên dùng một lượng nhỏ và loãng mỗi lần. Lý do là bởi củ nén có vị cay, tính ấm, nếu dùng liều quá đậm đặc có thể làm ảnh hưởng đến dạ dày của trẻ. 

Các bà mẹ không nên dùng mật ong để chưng với củ nén chữa ho cho trẻ em dưới 1 tuổi. Trong mật ong có chứa bào tử vi khuẩn clostridium botulinum có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của trẻ. Nếu làm cho trẻ em, tốt nhất bạn nên dùng đường phèn.

Một số người có cơ địa dị ứng với mật ong. Nếu biết trước điều đó, bạn có thể thay thế mật ong bằng đường phèn. Nhưng nếu chưa biết thì sao? Lần đầu sử dụng bạn nên dùng với lượng cực nhỏ. Khi đảm bảo mình không bị dị ứng với mật ong, bạn mới tăng lượng sử dụng bài thuốc trị ho này. 

Khi nào bị ho nên đi gặp bác sĩ?

Củ nén trị ho hay các loại siro trị ho thảo dược an toàn và lành tính. Dùng các sản phẩm này sẽ giúp hạn chế dùng thuốc tây và kháng sinh, rất tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, không phải trong mọi trường hợp, những cách này đều có tác dụng. Trong những trường hợp dưới đây, bạn cần đi khám bác sĩ ngay lập tức: 

• Ho lâu ngày, kéo dài hơn 3 tuần không khỏi kèm dấu hiệu sụt cân nhanh chóng.
• Ho ra máu, ho kèm triệu chứng khó thở, thở rít.
• Ho ra nhiều đờm và đờm có mùi hôi cùng màu sắc lạ.
• Ho dẫn đến tắc tiếng và khàn tiếng.
• Ho dẫn đến thở khò khè, kèm tiếng rít, khó thở về đêm.

Dùng củ nén trị ho thực sự là cách an toàn và lành tính với hầu hết mọi người. Tuy nhiên, để bài thuốc trị ho dân gian này phát huy tác dụng bạn cần dùng cho đúng đối tượng, đúng cách và kiên trì. Trong trường hợp dùng bài thuốc này có thể có biểu hiện lạ như nôn ói, phát ban, ngứa miệng lưỡi, thở khó,… bạn cần đến bệnh viện để được thăm khám ngay lập tức bởi đó có thể là triệu chứng của người bị ngộ độc. 

Xem thêm: Trẻ đang uống siro ho có tiêm phòng được không?

Thanh Hương

Nguồn tham khảo: Tổng hợp