Dẫn lưu ổ bụng là gì? Quy trình thực hiện thủ thuật dẫn lưu ổ bụng

Dẫn lưu ổ bụng thường được thực hiện đối với cổ trướng kháng trị hoặc có triệu chứng. Giống như các thủ thuật xâm lấn khác, điều quan trọng là phải nắm vững các chỉ định, chống chỉ định và biến chứng của nó. Dẫn lưu ổ bụng và rửa phúc mạc chẩn đoán đều là những phương pháp hiệu quả để phát hiện sớm bệnh trước khi có dấu hiệu lâm sàng rõ ràng.

Dẫn lưu ổ bụng là gì?

Dẫn lưu ổ bụng là một dạng thủ tục lấy mẫu dịch cơ thể, thường đề cập đến dẫn lưu dịch phúc mạc (còn gọi là chọc dịch ổ bụng) trong đó khoang phúc mạc bị kim đâm thủng để lấy dịch phúc mạc. Chọc dịch ổ bụng, là phương pháp lấy dịch ổ bụng qua da nhằm mục đích chẩn đoán và điều trị, cung cấp một phương pháp chẩn đoán bệnh tràn dịch ổ bụng nhanh chóng, dễ dàng và an toàn. Các bệnh thường được chẩn đoán bao gồm viêm phúc mạc, tràn máu phúc mạc, tiết niệu bụng và u tân sinh.

Thủ tục này được sử dụng để loại bỏ chất lỏng khỏi khoang phúc mạc, đặc biệt nếu điều này không thể điều trị hiệu quả được bằng thuốc. Thủ thuật dẫn lưu ổ bụng thực hiện phổ biến nhất là cổ trướng phát triển ở những người bị xơ gan.

Chỉ định và chống chỉ định dẫn lưu ổ bụng

Dẫn lưu ổ bụng được chỉ định và chống chỉ định trong các trường hợp sau:

Chỉ định

Giải phẫu tế bào dịch màng bụng từ chọc dịch màng bụng (nhuộm Pap), cho thấy đặc điểm điển hình của ung thư biểu mô tuyến. Thủ thuật này được sử dụng cho các trường hợp sau:

• Để giảm áp lực bụng do cổ trướng;
• Để chẩn đoán viêm phúc mạc do vi khuẩn tự phát và các bệnh nhiễm trùng khác (ví dụ lao bụng);
• Để chẩn đoán ung thư di căn;
• Để chẩn đoán máu trong khoang phúc mạc trong chấn thương;

Chống chỉ định

Dẫn lưu ổ bụng chống chỉ định với những ai gặp những bất thường về huyết học nhẹ không làm tăng nguy cơ chảy máu. Nguy cơ chảy máu có thể tăng lên nếu:

• Thời gian protrombin > 21 giây;
• Tỷ lệ chuẩn hóa quốc tế > 1,6;
• Tố lượng tiểu cầu < 50.000/mm3;

Chống chỉ định tuyệt đối là đau bụng cấp tính cần phẫu thuật.

Chống chỉ định tương đối với các đối tượng như phụ nữ mang thai, bàng quang bị căng, viêm mô tế bào thành bụng, đại tràng căng phồng, dính trong ổ bụng.

Quy trình thực hiện thủ thuật dẫn lưu ổ bụng

Quy trình được thực hiện như sau: 

• Bệnh nhân được yêu cầu đi tiểu trước khi làm thủ thuật.
• Một ống thông Foley được sử dụng để làm trống bàng quang. Bệnh nhân được đặt trên giường với đầu nâng cao 45 - 60 độ để chất lỏng tích tụ ở vùng bụng dưới.
• Sau khi làm sạch thành bụng bằng dung dịch sát trùng, bác sĩ gây tê một vùng da nhỏ và đưa một cây kim có lỗ lớn có vỏ nhựa dài từ 2 đến 5 cm để đến phúc mạc (cổ chướng).
• Kim được rút ra, để lại vỏ nhựa để chất lỏng có thể thoát ra ngoài.
• Chất lỏng được rút ra bằng trọng lực, ống tiêm hoặc bằng cách kết nối với chai chân không. Vài lít chất lỏng có thể được rút ra trong quá trình thực hiện.
• Tuy nhiên, nếu cần rút nhiều hơn hai lít, việc này thường sẽ được thực hiện trong nhiều lần điều trị.
• Sau khi hoàn thành mức thoát nước mong muốn, lớp vỏ nhựa sẽ được tháo ra và vị trí đâm thủng được băng bó.
• Vỏ nhựa có thể được đặt đúng vị trí với van điều khiển dòng chảy và băng bảo vệ nếu dự kiến cần phải xử lý thêm.
• Nếu lượng dịch thoát ra trong cổ trướng do xơ gan nhiều hơn 5 lít, bệnh nhân có thể được truyền tĩnh mạch albumin huyết thanh (25% albumin, 8 g/L) để ngăn ngừa hạ huyết áp (huyết áp thấp).
• Thủ tục dẫn lưu ổ bụng này thường không gây đau đớn và không cần dùng thuốc an thần. Bệnh nhân thường được xuất viện trong vòng vài giờ sau khi được theo dõi sau thủ thuật với điều kiện là huyết áp bình thường và bệnh nhân không bị chóng mặt.

Những biến chứng có thể xảy ra sau dẫn lưu ổ bụng

Chọc dịch màng bụng được biết đến là một thủ thuật an toàn khi có thể dễ dàng nhìn thấy dịch báng bụng, do đó các biến chứng thường hiếm gặp. Các biến chứng có thể xảy ra sau hoặc trong khi thực hiện thủ thuật bao gồm nhiễm trùng, chảy máu, rò rỉ dịch báng hoặc thủng ruột. Trong số này, điều đáng lo ngại nhất trước mắt là chảy máu trong khoang phúc mạc.

Kỹ thuật theo dõi z có tầm quan trọng đặc biệt trong việc thực hiện chọc hút. Đường z là một kỹ thuật cho phép giảm rò rỉ dịch báng bụng sau khi chọc hút bằng cách dịch chuyển các đường kim so với lớp biểu bì và phúc mạc .

Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về thủ thuật dẫn lưu ổ bụng. Với bài viết, các bạn có thể nắm được những trường hợp nào có thể hoặc không thể dẫn lưu ổ bụng. Khi có bất kỳ tình trạng bất thường nào về sức khỏe, hãy đến bệnh viện để được thăm khám và hướng dẫn từ bác sĩ.

Xem thêm:

• Vì sao cần dẫn lưu đường mật? Các bước cần chuẩn bị và quy trình thực hiện thủ thuật
• Dẫn lưu não thất được thực hiện khi nào? Quy trình phẫu thuật dẫn lưu não thất