Điện cơ đồ là gì? Tại sao cần tiến hành?

EMG là một công cụ có giá trị trong chẩn đoán rối loạn thần kinh cơ vì nó cung cấp thông tin chi tiết về chức năng cơ và thần kinh. Nó giúp phân biệt bệnh cơ và rối loạn thần kinh, hướng dẫn kế hoạch điều trị thích hợp. Chẩn đoán sớm và chính xác thông qua EMG có thể cải thiện tiên lượng của nhiều tình trạng thần kinh cơ.

Điện cơ đồ là gì?

Điện cơ đồ (EMG) là một thủ tục chẩn đoán ghi lại hoạt động điện của cơ xương để đánh giá chức năng thần kinh và cơ.

Biện pháp y tế này được sử dụng để chẩn đoán các rối loạn thần kinh cơ, là những tình trạng ảnh hưởng đến cơ hoặc hệ thần kinh. EMG thường được thực hiện cùng với các phép đo tốc độ dẫn truyền thần kinh (NCS). NCS được sử dụng để phát hiện tổn thương thần kinh, có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc yếu cơ. Kết quả của các thủ tục này sẽ giúp bác sĩ xác định xem tình trạng của bạn là vấn đề về cơ hay thần kinh.

Trong quá trình kiểm tra điện cơ đồ, các điện cực nhỏ được đặt trên da, cơ để đo hoạt động điện của nó. Trong một số trường hợp, điện cực kim có thể được đưa trực tiếp vào cơ. Quy trình này thường mất từ ​​30 - 60 phút, tùy thuộc vào số lượng cơ và dây thần kinh được kiểm tra. Mặc dù điện cơ đồ có thể gây ra một số cảm giác khó chịu nhưng nhìn chung kỹ thuật này vẫn nằm ở mức độ kiểm soát và chịu được của bệnh nhân.

Để chuẩn bị cho điện cơ đồ, bệnh nhân được khuyến cáo tránh dùng caffeine và nicotin trong vài giờ. Bên cạnh đó, bệnh nhân nên chọn mặc quần áo rộng rãi, thoải mái để bác sĩ dễ dàng tiếp cận các cơ được kiểm tra. Lưu ý thông báo với bác sĩ về bất kỳ loại thuốc nào bạn đang dùng vì một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến kết quả điện cơ đồ. Ngoài ra, hãy cho bác sĩ biết nếu bạn có gắn máy điều hòa nhịp tim hoặc bất kỳ thiết bị y tế nào khác.

Cách hoạt động

Điện cơ đồ hoạt động dựa trên nguyên tắc các tế bào thần kinh truyền các tín hiệu điện nhỏ từ não đến cơ để kiểm soát sự co cơ. Kỹ thuật này bao gồm hai bài kiểm tra: Đo EMG bằng kim và đo tốc độ dẫn truyền thần kinh.

Kim EMG

EMG đo lường cách cơ bắp phản ứng với tín hiệu điện. Trong kỹ thuật kim EMG:

• Một cây kim kết nối với máy tính sẽ được đưa vào cơ.
• Chiếc kim này sẽ đọc hoạt động của cơ và gửi dữ liệu về máy tính.
• Dữ liệu (ở dạng biểu đồ, âm thanh hoặc dạng số) được chuyên gia đọc để đánh giá mức độ hoạt động của cơ khi nghỉ ngơi và chuyển động

Đo tốc độ dẫn truyền thần kinh

Kiểm tra tốc độ dẫn truyền thần kinh đánh giá tốc độ và cường độ hoạt động điện của dây thần kinh. Trong khi thực hiện đo tốc độ dẫn truyền thần kinh:

• Các đĩa giám sát nhỏ (điện cực) được đặt trên da để cảm nhận và ghi lại chức năng thần kinh.
• Sau đó, một dòng điện nhỏ được đưa vào da để xem liệu dây thần kinh có thể dẫn đến đĩa nhỏ và hoàn thành mạch hay không.
• Nếu có vấn đề với mạch điện thì đó có thể là tổn thương thần kinh.

Cả hai kỹ thuật nêu trên đều rất quan trọng để chẩn đoán rối loạn thần kinh cơ. Kim EMG giúp xác định mức độ phản ứng của cơ với tín hiệu, cung cấp thông tin chuyên sâu về chức năng cơ và các vấn đề tiềm ẩn. Trong khi đó, nghiên cứu dẫn truyền thần kinh giúp xác định tổn thương thần kinh bằng cách đo tốc độ và hiệu quả của tín hiệu điện truyền qua dây thần kinh.

Những xét nghiệm chẩn đoán này rất quan trọng đối với các tình trạng như hội chứng ống cổ tay, bệnh lý thần kinh ngoại biên và bệnh rễ thần kinh.

Tại sao cần tiến hành điện cơ đồ?

Điện cơ đồ thường được thực hiện nếu xét nghiệm cho thấy sức mạnh của cơ có dấu hiệu giảm sút. Kết quả điện cơ đồ giúp xác định xem tình trạng yếu cơ là do tổn thương các dây thần kinh gắn với cơ hay tình trạng yếu cơ là do rối loạn thần kinh tiềm ẩn.

Các tình trạng được chẩn đoán bằng xét nghiệm EMG và NCS

EMG và NCS đều rất cần thiết để chẩn đoán nhiều tình trạng khác nhau và hướng dẫn quy trình điều trị, bao gồm:

• Bệnh cơ: Các tình trạng như viêm cơ gây viêm và yếu cơ.
• Bệnh thần kinh vận động: Các bệnh tiến triển như ALS ảnh hưởng đến các tế bào thần kinh kiểm soát các cơ bắp tự nguyện.
• Bệnh nhược cơ: Một rối loạn tự miễn dịch gây yếu cơ nghiêm trọng.
• Chứng loạn dưỡng cơ: Rối loạn di truyền đặc trưng bởi sự thoái hóa và yếu cơ tiến triển.
• Bệnh rễ thần kinh: Tổn thương rễ thần kinh ở cột sống cổ hoặc thắt lưng, thường do thoát vị đĩa đệm hoặc hẹp ống sống.
• Chấn thương đám rối cánh tay hoặc thắt lưng: Tổn thương dây thần kinh ở đám rối cánh tay hoặc thắt lưng, ảnh hưởng đến chức năng cánh tay hoặc chân.
• Tiêm botox: Dựa trên kết quả EMG để đảm bảo sử dụng chính xác cho các tình trạng như co cứng cơ hoặc loạn trương lực cơ.

Sau khi kiểm tra, bác sĩ sẽ phân tích mô hình hoạt động điện trong cơ của bạn. Các cơ bình thường khi nghỉ ngơi không biểu hiện hoạt động điện, trong khi các cơ hoạt động tạo ra một dạng tín hiệu điện cụ thể. Kết quả bất thường có thể chỉ ra các rối loạn thần kinh cơ khác nhau như đã đề cập bên trên.

Các nguy cơ và biến chứng của EMG là gì?

Mặc dù EMG được đánh giá là một thủ thuật có nguy cơ thấp nhưng bệnh nhân có thể gặp các tác dụng phụ sau:

Chảy máu hoặc bầm tím

Có thể xảy ra chảy máu nhẹ hoặc bầm tím ở vị trí đâm kim. Điều này thường là tối thiểu và sẽ được giải quyết nhanh chóng.

Đau

Bệnh nhân có thể cảm thấy khó chịu hoặc đau khi đưa kim điện cực vào. Cơn đau này thường nhẹ và mang tính chất tạm thời.

Nhiễm trùng

Mặc dù hiếm gặp nhưng vẫn có nguy cơ nhiễm trùng nhỏ ở vị trí đâm kim. Chuyên viên y tế sẽ áp dụng kỹ thuật khử trùng thích hợp để giảm thiểu rủi ro này.

Chấn thương do kim

Trong những trường hợp rất hiếm, kim có thể gây tổn thương dây thần kinh hoặc cơ.

Để giảm khả năng xảy ra biến chứng, điều quan trọng là bệnh nhân phải luôn tuân theo các hướng dẫn của bác sĩ trước khi tiến hành điện cơ đồ và thông báo cho bác sĩ về bất kỳ tình trạng bệnh lý hoặc thuốc nào đang sử dụng.

Tóm lại, tiến hành điện cơ đồ là rất quan trọng để xác định nguyên nhân gốc rễ của tình trạng yếu cơ. Công cụ chẩn đoán này giúp phân biệt giữa tình trạng cơ và rối loạn thần kinh, cho phép chẩn đoán chính xác và lập kế hoạch điều trị theo mục tiêu. Hiểu được vấn đề là do tổn thương thần kinh hay bệnh cơ sẽ giúp bác sĩ chuyên khoa đưa ra các phác đồ điều trị hiệu quả.