Đo hô hấp ký là gì? Mục đích và quy trình đo chức năng hô hấp

Để đánh giá chính xác tình trạng bệnh lý của phổi hoặc theo dõi phản ứng của người bệnh với liệu pháp, các chuyên gia y tế có thể tận dụng các phương pháp đo hô hấp ký. Điều này bao gồm việc sử dụng thiết bị đo lường các luồng khí khi người bệnh hít vào và thở ra, từ đó thu thập thông tin cần thiết để tính toán nhiều chỉ số chức năng quan trọng liên quan đến sức khỏe của phổi.

Đo hô hấp ký là gì?

Đo hô hấp ký hay còn gọi là đo chức năng hô hấp, là một kỹ thuật thường được sử dụng trong quá trình chẩn đoán và theo dõi để đánh giá mức độ của các bệnh lý liên quan đến hệ hô hấp. Trong quá trình thực hiện đo hô hấp ký, bác sĩ sử dụng máy đo để ghi lại dòng khí khi người bệnh hít vào và thở ra, từ đó tính toán ra nhiều chỉ số quan trọng về chức năng của phổi. 

Phương pháp này không chỉ ghi lại thông số liên quan đến hoạt động của phổi mà còn hỗ trợ đánh giá hai hội chứng phổ biến là tắc nghẽn và hạn chế trong hệ thống thông khí của người bệnh.

Đo chức năng hô hấp là một kỹ thuật thăm dò đơn giản, dễ thực hiện và không xâm lấn, do đó người bệnh không phải trải qua đau đớn và thường không gây ra cảm giác khó chịu hay tai biến.

Mục đích đo chức năng hô hấp

Kết quả đo hô hấp ký sẽ được biểu diễn thông qua số liệu cụ thể và được so sánh với giá trị thường của người khỏe mạnh, thường được thể hiện dưới dạng phần trăm. Các chỉ số đo chức năng hô hấp của người bệnh sẽ được trình bày trên đồ thị, trong đó một trục biểu diễn lưu lượng khí lưu thông và trục còn lại thể hiện thể tích khí trong phổi.

Mục đích của việc đo chức năng hô hấp là thu thập thông tin chính xác về lưu lượng không khí trong phế quản và phổi của người bệnh, đồng thời hỗ trợ đánh giá mức độ tắc nghẽn và mức độ nghiêm trọng của giãn phế nang. Ngoài ra, quá trình đo hô hấp ký còn nhằm mục đích đánh giá chính xác tình trạng bệnh lý của phổi và theo dõi hiệu quả của liệu pháp đối với người bệnh.

Đối tượng nào cần đo hô hấp ký?

Việc thực hiện đo chức năng hô hấp thường được đề xuất trong các trường hợp sau đây:

• Triệu chứng lâm sàng và kết quả xét nghiệm không bình thường ở hệ hô hấp;
• Dấu hiệu như khò khè, khó thở, thở ra khó khăn, ho khan kéo dài, ho có đờm hoặc có biến đổi trong hình dạng của lồng ngực;
• Thói quen hút thuốc lá;
• Môi trường chứa đựng khói bụi và chất hóa học độc hại.

Ngoài ra, việc thực hiện đo hô hấp ký cũng được xem xét trong các trường hợp theo dõi, đánh giá lượng khí hít vào và đáp ứng với liệu pháp ở người bệnh mắc hen phế quản hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Do vậy, đo chức năng hô hấp không chỉ là một phương pháp chẩn đoán quan trọng mà còn là công cụ hữu ích trong việc đánh giá và theo dõi sức khỏe của các người bệnh. 

Đối với người bệnh có triệu chứng lâm sàng và kết quả xét nghiệm không bình thường ở hệ hô hấp, quá trình đo chức năng hô hấp giúp xác định chính xác tình trạng bệnh lý và hỗ trợ bác sĩ đưa ra kế hoạch điều trị hiệu quả.

Quy trình đo hô hấp ký

Đo chức năng hô hấp là một quy trình đơn giản, tuy nhiên để đảm bảo tính chính xác của kết quả người bệnh cần tuân theo một số yêu cầu cụ thể như sau:

• Mặc quần áo rộng rãi để đảm bảo sự thoải mái và không gian đủ cho chuyển động;
• Không nên hút thuốc lá để tránh ảnh hưởng đến kết quả;
• Trong khoảng 4 giờ trước đo, không nên uống rượu;
• Trong vòng 30 phút trước khi đo, không hoạt động vận động nặng;
• Không nên ăn no trong vòng 2 giờ trước khi thực hiện đo để tránh ảnh hưởng đến khả năng hít thở và thở ra;
• Trong trường hợp thực hiện đo chức năng hô hấp lần đầu tiên để chẩn đoán bệnh, không nên sử dụng thuốc giãn phế quản trước đó.

Quy trình đo chức năng hô hấp bao gồm hai bước chính:

• Bước 1: Người bệnh hít vào và thở ra bình thường, sau đó thực hiện hít vào thật sâu và thở ra hết sức.
• Bước 2: Tiếp tục hít vào và thở ra bình thường, sau đó hít vào hết sức và thở ra mạnh mẽ trong khoảng 6 đến 10 giây.

Trong quá trình đo, kỹ thuật viên có thể sử dụng một chiếc kẹp mũi mềm để kẹp mũi của người bệnh, đảm bảo rằng người đo không thở ra đường mũi và giúp ghi nhận chính xác dòng khí.

Máy đo hô hấp ký sẽ đo được thể tích và tốc độ dòng khí mà người bệnh hít vào và thở ra, trong đó có các thông số quan trọng như:

• Thể tích khí thở ra gắng sức trong 1 giây đầu tiên (FEV1): Là thể tích không khí mà người bệnh có thể thổi ra trong 1 giây đầu tiên của thở ra, đo lường khả năng hô hấp nhanh chóng.
• Dung tích sống gắng sức (FVC): Là tổng thể tích không khí mà người bệnh thở ra gắng sức trong một lần thở, đo lường sức mạnh hô hấp.
• Chỉ số FEV1/FVC: Là tỉ lệ giữa hai thông số trên, cung cấp thông tin về tình trạng tắc nghẽn của đường hô hấp và là một đánh giá quan trọng về chức năng hô hấp tổng thể.

Trong trường hợp người bệnh là người nghiện thuốc lá và kết quả đo chức năng hô hấp cho thấy trong giới hạn bình thường, điều này không có nghĩa là người bệnh không phải đối mặt với nguy cơ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. 

Nếu người bệnh đã được chẩn đoán mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và kết quả đo lường tiến triển, FEV1 sẽ giảm dần. Khi giá trị FEV1 xuống dưới 40% so với trị số bình thường, điều này ngụ ý rằng khả năng duy trì chức năng bình thường của phổi người bệnh đã giảm và lượng oxy trong máu cũng sẽ giảm đáng kể.

Đo hô hấp ký là một quá trình quan trọng trong lĩnh vực y tế, giúp bác sĩ đánh giá chức năng hô hấp của người bệnh và cung cấp thông tin quan trọng về sức khỏe của hệ thống hô hấp. Mục đích chính của việc đo chức năng hô hấp là thu thập dữ liệu chính xác về lưu lượng không khí trong phổi và phế quản, từ đó hỗ trợ trong chẩn đoán, theo dõi sự tiến triển của bệnh, và đánh giá hiệu quả của liệu pháp. 

Quy trình đo chức năng hô hấp không chỉ đơn giản mà còn an toàn và không xâm lấn đối với người bệnh. Điều này làm cho phương pháp này trở thành một công cụ quan trọng trong việc đối phó với các vấn đề về hệ thống hô hấp và giúp cung cấp những thông tin quan trọng để tối ưu hóa quản lý sức khỏe của người bệnh.