Hendra virus là gì? Hendra virus gây ra bệnh gì?

Hendra virus là một tác nhân gây bệnh nguy hiểm, lần đầu tiên được ghi nhận tại Úc và gây lo ngại vì khả năng lây lan giữa động vật và con người. Các nghiên cứu cho thấy Hendra virus có thể dẫn đến các bệnh nghiêm trọng với tỷ lệ tử vong cao nếu không được điều trị đúng cách.

Hendra virus là gì?

Hendra và Nipah là hai virus thuộc chi Henipavirus, có khả năng lây lan mạnh mẽ không chỉ đối với con người mà còn với các loài động vật có vú khác. Mới đây, Trung Quốc cũng đã ghi nhận 35 trường hợp nhiễm Langya henipavirus, một loại virus khác cùng chi này.

Hendra và Langya giống như Nipah, có thể lây lan qua các động vật mang mầm bệnh, đặc biệt là dơi ăn quả (Pteropus), được coi là vật chủ tự nhiên của các loại virus này. Dơi ăn quả chủ yếu sinh sống ở các khu vực như Đông Nam Á, Nam Á, Đông Phi, Úc và một số đảo ở Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương. Khi bị nhiễm bệnh, dơi sẽ thải virus ra ngoài qua nước bọt, nước tiểu và phân, tạo điều kiện cho sự lây lan sang các loài động vật khác, đặc biệt là ngựa. Ngựa có thể tiếp xúc với virus khi ăn cỏ hoặc tiếp xúc với các chất thải của dơi, trở thành vật trung gian truyền bệnh.

Hiện tại, các nhà khoa học chưa tìm ra bằng chứng cho thấy virus này lây trực tiếp từ dơi sang người hoặc từ người sang người. Thay vào đó, virus chủ yếu lây qua tiếp xúc với chất thải, mô, hoặc dịch cơ thể của ngựa bị nhiễm bệnh. Mặc dù nguy cơ lây lan từ người sang người thấp, nhưng khả năng virus có thể lây qua các con vật trung gian là một mối lo ngại lớn.

Dơi mặc dù là động vật có vú, lại có khả năng bay và sở hữu một hệ miễn dịch đặc biệt, giúp chúng có thể sống chung với nhiều mầm bệnh nguy hiểm mà không bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, chính sự thích nghi này khiến dơi trở thành vật chủ lý tưởng cho các virus nguy hiểm như Hendra, Marburg và cả các loại virus corona. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng virus Hendra có mặt ở tất cả các loài dơi ăn quả tại Úc, cho thấy mức độ lây lan rộng rãi trong cộng đồng dơi.

Điều này đặc biệt quan trọng đối với những người sống trong khu vực có sự hiện diện của dơi ăn quả hoặc những người làm việc gần ngựa, chẳng hạn như nông dân, bác sĩ thú y và những người chăm sóc động vật. Những đối tượng này cần phải cảnh giác và thực hiện các biện pháp phòng ngừa nghiêm ngặt để tránh nguy cơ mắc bệnh. Sự chủ động trong việc bảo vệ sức khỏe không chỉ là của các chuyên gia mà còn là của cộng đồng, nhằm ngăn ngừa sự lây lan của các loại virus nguy hiểm này.

Hendra virus gây ra bệnh gì?

Vào năm 1994, dịch bệnh do virus Hendra bùng phát tại Úc, khiến một số con ngựa và các huấn luyện viên của chúng thiệt mạng do nhiễm bệnh phổi nghiêm trọng và các triệu chứng xuất huyết. Đây là một trong những đợt dịch gây chú ý vì mức độ nguy hiểm của virus này đối với sức khỏe con người và động vật.

Khi virus Hendra xâm nhập vào cơ thể, thời gian ủ bệnh thường kéo dài từ 9 đến 16 ngày. Sau giai đoạn ủ bệnh, người nhiễm bắt đầu xuất hiện các triệu chứng giống cúm nặng, bao gồm đau cơ, mệt mỏi, sốt cao, ho, viêm họng. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, bệnh có thể phát triển thành viêm não, dẫn đến tử vong. Mặc dù số lượng người nhiễm không lớn, nhưng tỷ lệ tử vong do virus Hendra rất cao, lên đến hơn 50%. Chính vì mức độ nguy hiểm này, virus thuộc chi Henipavirus, bao gồm Hendra, đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp vào danh mục cấp độ 4, tức là các mối nguy hiểm cao đối với sức khỏe cộng đồng.

Tuy nhiên, vào tháng 11 năm 2012, các nhà khoa học đã phát triển thành công vắc xin phòng chống virus Hendra cho ngựa. Điều này đã giúp giảm thiểu sự lây lan của virus từ ngựa sang người. Tuy nhiên, cho đến nay, việc nghiên cứu và phát triển vắc xin cho người vẫn chưa có kết quả khả quan. Do đó, điều trị bệnh chủ yếu tập trung vào việc giảm nhẹ triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Hiện nay, chưa có thuốc đặc trị nào được chính thức công nhận cho việc điều trị bệnh do virus Hendra. Mặc dù Ribavirin, một loại thuốc kháng virus, đã cho thấy kết quả khả quan trong các thử nghiệm, nhưng nó chưa được sử dụng rộng rãi trong điều trị thực tế.

Để chẩn đoán bệnh, các bác sĩ chủ yếu sử dụng hai phương pháp xét nghiệm là RT-PCR và ELISA, giúp phát hiện sự hiện diện của virus trong cơ thể người bệnh. Các phương pháp này đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm và kiểm soát sự lây lan của virus Hendra, từ đó giảm thiểu nguy cơ dịch bệnh trong cộng đồng.

Biện pháp phòng ngừa nhiễm bệnh do Hendra virus

Trước sự bùng phát của các bệnh do virus thuộc họ Henipavirus gây ra, trong khi Covid-19 tiếp tục có những biến thể mới và nhiều bệnh khác có xu hướng tái phát, nguy cơ đe dọa sức khỏe con người ngày càng trở nên nghiêm trọng. Để giảm thiểu nguy cơ nhiễm Hendra virus và bảo vệ sức khỏe cộng đồng, cần thực hiện một số biện pháp phòng ngừa quan trọng.

Hạn chế sử dụng động vật hoang dã làm thực phẩm

Một trong những biện pháp quan trọng là tránh tiêu thụ động vật hoang dã, đặc biệt là dơi – loài vật chủ mang nhiều mầm bệnh nguy hiểm. Tại một số quốc gia, thói quen ăn thịt dơi vẫn còn phổ biến, tuy nhiên, đây chính là nguồn lây lan nhiều loại virus, bao gồm Hendra virus. Động vật hoang dã thường sống trong môi trường tự nhiên mà con người không thể kiểm soát, vì vậy việc không tiêu thụ chúng sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.

Tăng cường bảo vệ môi trường và duy trì cân bằng sinh thái

Một nghiên cứu tại Úc chỉ ra rằng việc phá rừng gia tăng có thể làm trầm trọng thêm sự lây lan của virus Hendra. Dơi ăn quả thường tìm thức ăn từ các cây trong rừng, nhưng khi rừng bị tàn phá, chúng phải di chuyển tìm kiếm nguồn thức ăn mới, dẫn đến việc tiếp xúc gần hơn với các loài động vật khác, đặc biệt là ngựa. Để ngăn ngừa nguy cơ này, việc trồng lại rừng và bảo vệ môi trường sống của dơi là cần thiết. Những hành động này không chỉ bảo vệ thiên nhiên mà còn giúp giảm thiểu sự lây lan của mầm bệnh.

Tiêm vắc xin phòng Hendra cho ngựa và đảm bảo an toàn lao động

Tiêm vắc xin phòng chống Hendra virus cho ngựa, đặc biệt tại các vùng có dơi mang virus, là biện pháp quan trọng để ngăn ngừa sự lây lan của virus từ ngựa sang người. Đồng thời, những người làm việc với ngựa, đặc biệt trong các khu vực có nguy cơ cao, cần được trang bị đầy đủ các dụng cụ bảo hộ cá nhân, như găng tay, khẩu trang và quần áo bảo vệ. Điều này giúp bảo vệ người lao động và giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.

Giữ vệ sinh cá nhân

Vệ sinh cá nhân và môi trường sống đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa nhiễm bệnh. Người dân cần sử dụng thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Việc giữ gìn vệ sinh trong ăn uống và sinh hoạt hàng ngày giúp hạn chế sự lây lan của mầm bệnh và bảo vệ sức khỏe gia đình và cộng đồng.

Từ khi Hendra virus xuất hiện, nó đã gây ra nhiều đợt dịch lớn tại Úc, với tỷ lệ tử vong rất cao ở cả người và ngựa. Vì vậy, nâng cao ý thức cảnh giác và thực hiện các biện pháp phòng ngừa là vô cùng quan trọng. Chúng ta cần đồng hành trong việc bảo vệ sức khỏe và môi trường để hạn chế sự lây lan của các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.