Hội chứng overthinking là gì? Biểu hiện và cách vượt qua hội chứng tâm lý này

Vậy hội chứng overthinking là gì? Bạn có thường bắt gặp bản thân dành nhiều thời gian để suy nghĩ và đắm chìm, nghiền ngẫm một vấn đề của quá khứ hay hiện tại hay không? Nếu bạn thường xuyên bị mắc kẹt trong những âu lo, tự vấn bản thân về một hành động hay quyết định, đã đến lúc tìm hiểu xem bản thân có đang mắc chứng overthinking hay suy nghĩ quá nhiều không.

Hội chứng overthinking là gì?

Hội chứng overthinking để chỉ tình trạng suy nghĩ quá nhiều hay quá mức cần thiết. Người mắc chứng overthinking luôn liên tục nghĩ ngợi, trằn trọc và có thể kèm cảm xúc đau khổ về bản thân.

Tiến trình này luôn diễn ra liên tục, có thể bao gồm những cảm xúc dằn vặt về hành động, quyết định hay chính suy nghĩ hiện tại và trong quá khứ.

Mọi đối tượng ở mọi lứa tuổi đều có thể mắc chứng overthinking và rơi vào tình trạng suy nghĩ quá nhiều. Nguyên nhân gây ra tình trạng này thường đa dạng và liên quan mật thiết tới các vấn đề tâm lý như một sang chấn tâm lý, lo âu thường trực hay bắt nguồn từ hội chứng giảm chú ý ở người lớn (ADHD).

Hội chứng overthinking là gì?

Biểu hiện của chứng overthinking

Một trong những biểu hiện đặc trưng của người mắc overthinking đó là liên tục suy nghĩ và chất vấn bản thân. Đó có thể chỉ là những suy nghĩ thoáng qua hay suy nghĩ thường trực trong đầu.

Người mắc sẽ dành nhiều thời gian để xem xét nguồn gốc và lý do khởi nguồn những luồng suy nghĩ trong đầu. Họ có thể cảm thấy khó khăn trong việc kiểm soát chính suy nghĩ của bản thân.

Ngoài ra, người mắc chứng overthinking thường hoài nghi về quyết định hay hành động của bản thân, luôn lo sợ bản thân có thể mắc sai lầm. Chính vì vậy, họ thường đặc biệt chú trọng tới tiểu tiết, cố gắng đọc suy nghĩ và lý giải hành động của người khác đối với mình.

Mặt khác, tình trạng suy nghĩ quá nhiều có thể kéo dài ngay cả khi bạn đang hoạt động như vui chơi, làm việc hay đi ngủ. Điều này sẽ khiến bạn mệt mỏi thường xuyên, chán ăn hay trằn trọc, khó ngủ.

Thói quen suy nghĩ quá nhiều khiến bạn khó đi vào giấc ngủ

Để xác định xem bản thân có mắc chứng overthinking hay không, bạn có thể thử trả lời các câu hỏi dưới đây, trích từ bài kiểm tra sức khỏe tinh thần của nhà tâm lý học David A. Clark:

• Bạn có thường xuyên suy nghĩ quẩn quanh?
• Bạn có thường tự vấn vì sao mình lại suy nghĩ như thế?
• Bạn có theo đuổi ý nghĩ mang tính cá nhân hay tìm kiếm ý nghĩa sâu xa đằng sau suy nghĩ ấy không?
• Bạn có thường xuyên chìm sâu vào suy nghĩ của bản thân khi tâm trạng buồn hay không?
• Bạn có thường xuyên thắc mắc trí não của mình hoạt động như thế nào hay không?
• Bạn có muốn kiểm soát suy nghĩ gắt gao không?
• Bạn có vật lộn và khó khăn để kiểm soát suy nghĩ của mình?
• Bạn có thường đánh giá tiêu cực về những ý nghĩ bộc phát hay suy nghĩ không như ý muốn không?

Sau khi hoàn thành bộ câu hỏi trên, bạn có câu trả lời là có cho hầu hết các trường hợp trên, khả năng cao bạn là người có xu hướng mắc chứng overthinking.

Tác hại khi overthinking

Biểu hiện rõ ràng nhất khi suy nghĩ quá nhiều đó là tâm trạng tiêu cực và tinh thần kiệt quệ. Những người mắc chứng overthinking thường tự vấn bản thân liên tục. Từ đó, họ thường đánh giá và đưa ra nhận xét tiêu cực về hành động và quyết định của bản thân.

Bên cạnh đó, người suy nghĩ quá nhiều có thể mắc phải các bệnh lý rối loạn tinh thần khác như trầm cảm, khó ngủ hay ngủ không sâu giấc, rối loạn ăn uống, nghiện chất kích thích và đồ uống có cồn. Nếu tình trạng này kéo dài mà không được can thiệp, người mắc có thể bị trầm cảm.

Mặt khác, người bị overthinking sẽ khó vượt qua những sang chấn tâm lý, chấn động tinh thần. Họ thường hoài nghi và xem xét về hành động của người xung quanh. Điều này có thể ảnh hưởng xấu tới cuộc sống sinh hoạt và giao tiếp hàng ngày.

Một số nghiên cứu còn ghi nhận rằng tình trạng overthinking có thể khiến vỏ não vùng trước trán hoạt động chức năng quá mức, từ đó gây ảnh hưởng tới khả năng sáng tạo cũng như kỹ năng giải quyết vấn đề.

Mặc dù tình trạng suy nghĩ quá mức gây nên nhiều tác hại nhưng đây không phải là một căn bệnh mạn tính, đây là một thói quen tinh thần. Nếu người mắc được can thiệp kịp thời và nhận được sự chăm sóc, giúp đỡ từ gia đình và bạn bè, hội chứng overthinking hoàn toàn có thể khắc phục được.

Thói quen suy nghĩ quá nhiều ảnh hưởng tới mối quan hệ xã hội

Cách khắc phục tình trạng overthinking

Nhận ra bản thân đang suy nghĩ quá nhiều

Theo nhà tâm lý học lâm sàng Helen Odessky, chúng ta dễ bị nhầm lẫn giữa tình trạng suy nghĩ quá nhiều và khi chúng ta suy nghĩ để giải quyết một vấn đề. Ở đây, hành động giải quyết vấn đề là đang suy nghĩ tới giải pháp. Trong khi, tình trạng overthinking là khi ý nghĩ của ban quanh quẩn quanh vấn đề hiện tại.

Ngoài ra, một khái niệm khác thường bị nhầm lẫn đó là khả năng tự phản tư (self-reflection). Kỹ năng tự phản tư là khi bạn tìm hiểu bản thân theo xu hướng tích cực, không bao gồm sự đánh giá tiêu cực để tìm kiếm một góc nhìn mới về bản thân.

Ngược lại, suy nghĩ quá mức sẽ khiến bạn phát triển ý nghĩ xấu về chính bản thân mà khó có thể kiểm soát được.

Tìm hiểu nguyên nhân

Những tiếc nuối về quyết định trong quá khứ hay lo lắng về năng lực của bản thân có thể khiến bạn căng thẳng tinh thần và bắt đầu suy nghĩ quá mức. Khi đó, không chỉ sức khỏe tinh thần mà chính sức khỏe thể chất của bạn có thể bị ảnh hưởng với các biểu hiện như đau nhức đầu, mất ngủ hay mệt mỏi, chán ăn.

Tìm hiểu nguyên nhân khiến bạn suy nghĩ quẩn quanh, từ đó chủ động kiểm soát và hạn chế để mình rơi vào trường hợp tương tự sẽ giúp bạn kiểm soát suy nghĩ. Nếu bạn không thể né tránh những tình huống trên, ít nhất bạn sẽ cảnh giác hơn trước những kích thích đó.

Thay đổi nhận thức

Điều quan trọng là bạn cần nhận thấy suy nghĩ của bản thân dễ tập trung vào mặt tiêu cực của vấn đề. Vì não bộ của chúng ta được cấu trúc để nhận diện và cảnh báo về mối nguy hiểm cần chú ý.

Bởi vậy, bạn có thể thay đổi cách nhìn nhận và diễn giải tình huống theo xu hướng tích cực hơn. Hướng sự tập trung tới mặt tốt của vấn đề. Từ đó, chúng ta sẽ nhìn nhận vấn đề xung quanh theo một góc nhìn mới và tìm ra giải pháp mới tối ưu, hiệu quả hơn.

Tập trung vào điều tích cực giúp bạn có góc nhìn mới về vấn đề

Trên đây là bài viết của Nhà thuốc Long Châu về hội chứng overthinking. Hy vọng với bài viết, bạn có thể biết được những thông tin cơ bản về chủ đề này. Hội chứng overthinking là tình trạng suy nghĩ quá nhiều, đây là một thói quen mà chúng ta có thể sửa đổi. Hãy nhớ rằng thực tế không tồi tệ như bạn tưởng, suy nghĩ là yếu tố quan trọng quyết định trải nghiệm của chúng ta đối với một tình huống. Thay đổi hướng suy nghĩ sẽ giúp chúng ta có góc nhìn mới về một vấn đề.