Hội chứng sợ bẩn (Mysophobia): Nguyên nhân, triệu chứng và cách khắc phục

Người mắc hội chứng sợ bẩn (Mysophobia) thường có cảm xúc hoảng loạn, lo lắng, bài xích những sự vật, sự kiện hay suy nghĩ có liên quan đến bụi bẩn và vi khuẩn. Họ có thể làm đủ mọi cách kể cả những cách cực đoan, gây tổn thương đến bản thân họ để thoát khỏi cảm giác bụi bẩn và vi khuẩn quanh mình. Để bổ sung thêm kiến thức về hội chứng sợ bẩn chẳng như các triệu chứng, nguyên nhân, cách khắc phục hội chứng này, chúng ta cùng tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây nhé!

Hội chứng sợ bẩn (Mysophobia) là gì?

Hội chứng sợ bẩn hay hội chứng sợ vi khuẩn có tên khoa học là Mysophobia, dùng để diễn tả tình trạng rối loạn lo âu, ám ảnh sợ hãi quá mức của một người đến những sự vật, sự việc có liên quan đến vết bẩn và vi khuẩn. Những người mắc hội chứng sợ bẩn luôn trong trạng thái hoảng sợ, lo lắng, ghê tởm khi phải chạm vào, tiếp xúc hoặc nghĩ đến những vật dơ bẩn và nhiễm nhiều khuẩn. Thậm chí không cần tiếp xúc trực tiếp, chỉ cần suy nghĩ thoáng qua về vi khuẩn cũng có thể khiến họ rơi vào trạng thái hoảng sợ, mất kiểm soát hành vi và cảm xúc.

Tuỳ thuộc vào mức độ của hội chứng sợ bẩn mà có những ảnh hưởng khác nhau đến người mắc phải. Mặc dù họ có thể ý thức hành động, cảm xúc của mình đối với vết bẩn hay vi khuẩn có hơi thái quá so với những người bình thường nhưng họ không thể ngăn bản thân rơi vào trạng thái hoảng loạn, lo lắng, tìm mọi cách để tránh xa tác nhân đó.

Người mắc hội chứng sợ bẩn cũng có thể liên quan đến một số rối loạn như rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) hay rối loạn lo âu ám ảnh sợ hoặc mặc kèm một số hội chứng khác như hội chứng sợ bừa bộn (Ataxophobia), hội chứng sợ vật nhỏ bé (Microphobia), hội chứng sợ động vật (Zoophobia)...

Nguyên nhân gây ra hội chứng sợ bẩn

Ai cũng có khả năng mắc hội chứng sợ bẩn, không phân biệt độ tuổi, giới tính. Cho đến hiện tại, các nhà khoa học vẫn chưa thể xác định chính xác nguyên nhân gây ra hội chứng này. Tuy nhiên dựa trên đánh giá từ những ca mắc bệnh vẫn có thể đưa ra một số yếu tố có thể là nguyên nhân gây ra hội chứng sợ bẩn.

Môi trường sống

Môi trường sống quyết định rất nhiều đến tư duy, nhận thức và sự phát triển tâm thần của mỗi người. Nếu từ nhỏ, bạn được sống trong môi trường coi trọng văn hoá sạch sẽ, có những quy tắc nghiêm ngặt về giữ gìn vệ sinh thì có thể bạn sẽ dễ hình thành sự ám ảnh về sự sạch sẽ, có nguy cơ mắc hội chứng sợ bẩn cao hơn bình thường. Ngược lại, nếu bạn có tuổi thơ cơ cực, sống trong môi trường ô nhiễm, bụi bẩn, nhiều vi khuẩn, bạn cũng sẽ có nguy cơ mắc hội chứng này khi trưởng thành.

Ám ảnh tâm lý

Những ký ức đen tối, tồi tệ có liên quan đến bụi bẩn, vi khuẩn chẳng hạn như bị ép ăn thức ăn ôi thiu, bị nhốt trong những nơi tối tăm, ẩm thấp hoặc chứng kiến các hành vi bẩn thỉu, tạo nên những chấn thương tâm lý từ đó hình thành nên hội chứng sợ bẩn.

Di truyền

Nghiên cứu trên những gia đình có người mắc hội chứng sợ bẩn cho thấy, tỷ lệ cao các thành viên trong gia đình đều có tiền sử gia đình mắc hội chứng Mysophobia. Vậy chứng tỏ, di truyền có thể là một yếu tố thúc đẩy việc hình thành hội chứng này. Tuy nhiên, vẫn chưa tìm ra cơ chế di truyền và những gen nào tham gia vào quá trình này.

Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD)

Người bị OCD có những ám ảnh nghiêm trọng đối với việc sạch sẽ, bài xích những thứ bẩn thỉu, có những suy nghĩ và hành vi cưỡng chế như rửa tay liên tục, dọn dẹp để làm sạch bản thân và môi trường xung quanh. Rối loạn ám ảnh cưỡng chế có thể là nguyên nhân gây ra hội chứng sợ bẩn, nhưng không phải ai mắc hội chứng sợ bẩn đều bị OCD.

Một số triệu chứng của hội chứng sợ bẩn

Đối với những người mắc hội chứng sợ bẩn thì bất kỳ điều gì liên quan đến bụi bẩn và vi khuẩn đều là nỗi ám ảnh kinh khủng với họ. Một số triệu chứng tiêu biểu của hội chứng sợ bẩn:

• Né tránh tất cả những gì có liên quan đến bụi bẩn, ẩm mốc hoặc những thứ có thể gợi nhớ đến vi khuẩn như thực phẩm bị ôi thiu, rác thải, nước bẩn, khói bụi,…
• Không di chuyển bằng phương tiện công cộng như xe bus hay taxi. Không thích đi đến những nơi đông người, hạn chế tối đa việc đi xa hay đi du lịch để không tiếp xúc với những nơi công cộng.
• Không bắt tay hay tiếp xúc với cơ thể người khác. Không đụng vào những vật dụng, hay bề mặt ở nơi công cộng như tay nắm cửa, bàn ghế công cộng, nhà vệ sinh công cộng, quán lề đường,… bởi trong mắt họ những nơi như này chứa nhiều vi khuẩn.
• Có thói quen mặc đồ sáng màu, đeo bao tay để tránh tiếp xúc trực tiếp với nguồn bẩn, thường xuyên lau tay, rửa tay, dùng nước khử trùng tay sau khi chạm vào một vật bất kỳ, thường xuyên tắm rửa sau khi từ bên ngoài về nhà vì sợ bị bám vi khuẩn và bụi bẩn.
• Lau dọn nhà cửa thường xuyên, chà sạch sáng bóng những vật dụng trong nhà.
• Thường có cảm giác sợ hãi kinh khủng, ám ảnh, và có những phản ứng dữ dội như run rẩy tay chân, đổ mồ hôi, khó thở, chóng mặt, tim đập nhanh, buồn nôn, mất khống chế cảm xúc, nghiêm trọng hơn có thể ngất xỉu khi phải tiếp xúc hoặc nghĩ đến việc phải tiếp xúc với những đồ vật ở nơi công cộng, những vật không đảm bảo sạch sẽ.

Những biểu hiện này diễn ra trong một khoảng thời gian dài, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sinh hoạt hằng ngày, hạn chế những cơ hội học tập, làm việc, giao tiếp trong xã hội,… Những người mắc hội chứng này có xu hướng cô lập bản thân, sống khép kín, hạn chế tiếp xúc với mọi người và xã hội, tăng khả năng stress và mắc các bệnh tâm lý khác.

Cách khắc phục hội chứng sợ bẩn

Người mắc hội chứng Mysophobia phải trải qua những cảm xúc rất mệt mỏi, ảnh hưởng đến tinh thần rất nhiều. Tuy nhiên hội chứng này vẫn có thể điều trị khỏi hoàn toàn thông qua liệu pháp tâm lý kết hợp dùng thuốc và những kỹ thuật thư giãn, giải tỏa căng thẳng.

Tư vấn tâm lý

Liệu pháp tâm lý là cách tốt nhất để điều trị các hội chứng về nỗi sợ nói chung và hội chứng sợ bẩn nói riêng. Việc áp dụng các liệu pháp tâm lý mang lại hiệu quả tích cực tuy nhiên quá trình này diễn ra trong một thời gian tương đối dài, yêu cầu người bệnh phải đủ kiên nhẫn và nỗ lực để vượt lên chính bản thân mình. Hãy đảm bảo quá trình tư vấn tâm lý được diễn ra ở những trung tâm uy tín và được thực hiện bởi những nhà tâm lý học hoặc bác sĩ tâm lý.

Một số liệu pháp tâm lý được sử dụng phổ biến hiện nay như liệu pháp hành vi nhận thức (CBT), liệu pháp tiếp xúc, liệu pháp thôi miên,…

Sử dụng thuốc

Thuốc thường dùng trong trường hợp mắc hội chứng Mysophobia đi kèm các triệu chứng về tâm thần, trầm cảm, rối loạn tâm lý,… Bởi thuốc chỉ có tác dụng giảm nhẹ hành vi cưỡng chế bản thân, giảm nhẹ cảm xúc hoảng loạn, hỗ trợ điều trị giấc ngủ chứ thuốc không có tác dụng loại bỏ nỗi sợ của bạn.

Một số loại thuốc có thể dùng như thuốc chống trầm cảm, thuốc chẹn beta, thuốc an thần…Quá trình dùng thuốc nên được kết hợp với liệu pháp tâm lý và đảm bảo sử dụng đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ về thời gian và liều lượng dùng thuốc, tránh lạm dụng thuốc để mang lại hiệu quả điều trị tốt nhất, rút ngắn thời gian trị liệu.

Kỹ thuật thư giãn

Yoga, thiền hay tập hít thở là những bài tập được các chuyên gia khuyến cáo luyện tập ở những người mắc hội chứng sợ bẩn. Các bài tập này giúp giảm căng thẳng, lo âu, giảm suy nghĩ tiêu cực, thư giãn đầu óc, giúp hỗ trợ quá trình trị liệu diễn ra thuận lợi hơn.

Dành nhiều thời gian chăm sóc bản thân, chia sẻ cùng bạn bè, tìm ra những niềm đam mê hứng thú của bản thân để cải thiện tinh thần, xây dựng lối sống lành mạnh, suy nghĩ tích cực có thể cải hội chứng sợ bẩn hiệu quả hơn.

Hội chứng sợ bẩn (Mysophobia) gây ra nhiều ảnh hưởng xấu đến cuộc sống, sức khỏe và tinh thần của người bệnh. Nhiều người thường lầm tưởng hội chứng này với những nỗi sợ thông thường, họ có thể hiểu lầm hành vi của những người mắc bệnh là thái quá và có những cái nhìn không đúng về người mắc hội chứng sợ bẩn. Hãy bổ sung thêm những kiến thức về hội chứng Mysophobia, quan tâm và chú ý đến mọi người xung quanh để kịp thời phát hiện ra bệnh và sớm điều trị mang lại cuộc sống lành mạnh, vui khoẻ cho người bệnh.