Hôn mê ở trẻ em do nguyên nhân nào? Cách điều trị hiệu quả

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng của tình trạng hôn mê ở trẻ em và những biện pháp sơ cứu quan trọng. Đồng thời, đưa ra những lời khuyên hữu ích cho cha mẹ khi đối mặt với tình huống này ở trẻ. Nếu bạn quan tâm đến vấn đề này, hãy cùng tìm hiểu ngay qua bài viết bạn nhé!

Tìm hiểu về tình trạng hôn mê ở trẻ em

Tình trạng hôn mê ở trẻ em là gì?

Bộ não của con người là một tổ chức phức tạp và linh hoạt, đảm bảo việc duy trì chức năng điều khiển các hoạt động sống của cơ thể. Trong đó ý thức được coi là chức năng quan trọng nhất nhằm đáp ứng đối với môi trường xung quanh.

Đối với trẻ em, ý thức trở nên rõ ràng hơn thông qua các hoạt động và biểu hiện hàng ngày. Ngược lại, hôn mê là một trạng thái vô thức, không thể tự hồi phục. Trong trạng thái này, trẻ không thể phản ứng với các kích thích từ môi trường xung quanh. Nếu tình trạng hôn mê kéo dài, nó có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến các chức năng sống và gây ra những biến chứng nặng nề.

Vì vậy, khi phát hiện trẻ rơi vào trạng thái hôn mê hoặc ít nhất là có dấu hiệu suy giảm ý thức, cha mẹ nên cảnh giác và ứng cứu kịp thời. Nếu trì hoãn can thiệp trong giai đoạn này hay dùng các biện pháp không đúng đắn có thể gây thêm nguy hiểm cho tính mạng của trẻ.

Tầm quan trọng trong việc chẩn đoán và điều trị hôn mê ở trẻ em

Hôn mê được coi là một tình trạng cấp cứu thay vì một bệnh và thường xuyên gặp, chiếm khoảng 5% tỷ lệ nguyên nhân đưa đến cấp cứu. Đây là một trạng thái nghiêm trọng vì có thể dẫn đến tử vong đột ngột do mất đi một số phản xạ tự bảo vệ của cơ thể.

Tính mạng và chất lượng cuộc sống sau này của bệnh nhân, đặc biệt là trẻ em, phụ thuộc vào kỹ năng cấp cứu, hồi sức của đội ngũ y tế. Đó là lý do tại sao việc cấp cứu kịp thời trong trường hợp hôn mê là vô cùng quan trọng để giữ cho bệnh nhân sống sót và phục hồi.

Các nguyên nhân dẫn đến hôn mê ở trẻ em

Nguyên nhân hôn mê ở trẻ em đa dạng và có thể được phân loại dựa trên nguyên nhân gây tổn thương cấu trúc, có liên quan đến quá trình chuyển hóa hoặc độc tố.

Nguyên nhân do tổn thương cấu trúc

• Chấn thương: Bao gồm những tổn thương đầu, nhiễm trùng, tụ máu ngoài hoặc dưới màng cứng, sự tổn thương của sợi trục lan tỏa, và những chấn thương không do tai nạn.
• Khối u tân sinh: Gây trở ngại cho dẫn lưu dịch não tủy và có thể dẫn đến tràn dịch não thất (não úng thủy) hoặc thoát vị não.
• Nhồi máu não, xuất huyết não, viêm mạch máu và các vấn đề liên quan đến cung cấp máu cho não, bao gồm cả những bất thường bẩm sinh.
• Nhiễm trùng khu trú, viêm não và áp xe não.
• Nhiễm khuẩn: Các loại nhiễm khuẩn như Rickettsia virus cũng có thể dẫn đến hôn mê ở trẻ em.

Nguyên nhân do bất thường chuyển hóa

• Chết não do thiếu oxy, đuối nước, suy tim, suy hô hấp, ngộ độc khí CO, siết cổ gây ra hôn mê khi cơ thể không đủ oxy.
• Rối loạn chuyển hóa đường huyết: Bao gồm biến chứng tăng đường huyết cấp, bệnh não gan, urê huyết, thiếu vitamin, và mất cân bằng điện giải chất lỏng.
• Các độc tố ngoại sinh: Như thuốc an thần, thuốc chống trầm cảm, thuốc chống động kinh, cyanide, và kim loại nặng có thể gây ra hôn mê.
• Nhiễm trùng, nhiễm virus, nhiễm khuẩn huyết có thể ảnh hưởng đến tình trạng ý thức gây hôn mê.
• Những tình trạng như rối loạn tâm thần phân liệt hoặc đau nửa đầu.

Hôn mê ở trẻ em được điều trị như thế nào?

Chẩn đoán hôn mê ở trẻ em

Đối với việc đánh giá khả năng sinh tồn, các biện pháp quan trọng sau đây được thực hiện:

• Đảm bảo đường thở ổn định và cố định cột sống cổ để ngăn chặn thụt lưỡi, đây là nguyên nhân chủ yếu gây tắc nghẽn đường thở ở trẻ sơ sinh và dẫn đến tình trạng bất tỉnh.
• Khám để phát hiện dấu hiệu sốc, bao gồm kiểm tra chỉ số nhịp tim, mạch đập, huyết áp, nhiệt độ và khả năng tưới máu tới các cơ quan.
• Sử dụng thang điểm Glasgow để xác định tình trạng hôn mê và phân biệt với các tình trạng rối loạn ý thức khác, đảm bảo sự tiếp cận khách quan và theo dõi diễn tiến bệnh.

Để đánh giá chức năng thần kinh của trẻ, các bước sau được thực hiện:

• Tìm các dấu hiệu của chấn thương sọ não như vết bầm tím, máu tụ, và sưng nề.
• Xác định dấu hiệu của vỡ xương sọ gây xuất huyết hoặc rò rỉ dịch não tủy.
• Kiểm tra đáy mắt để phát hiện dấu hiệu phù gai thị hay xuất huyết võng mạc.
• Xác định phản xạ đồng tử và kiểm tra dấu đề kháng khi gập cổ hay nâng chân để phát hiện kích thích màng não.
• Đánh giá sự toàn vẹn của các cung phản xạ và kiểm tra cảm giác và vận động.

Khám các hệ cơ quan khác:

• Nếu trẻ có vấn đề về tim như bệnh tim bẩm sinh hoặc viêm nội tâm mạc nhiễm trùng, đây có thể là nguồn gốc của huyết khối nội sọ.
• Kiểm tra màu sắc da để phát hiện dấu hiệu của suy hô hấp, suy gan, tụt huyết áp, sốc và màu đỏ tía do ngộ độc khí CO.
• Phát hiện các mảng phát ban trên da, màu đỏ tím có thể gợi ý đến bệnh nhiễm trùng như bệnh não mô cầu.

Phương pháp điều trị hiệu quả tình trạng hôn mê ở trẻ em

Bước can thiệp quan trọng nhất khi phát hiện trẻ hôn mê là thực hiện hồi sức tích cực nhằm bảo vệ tính mạng của trẻ. Việc đặt nội khí quản và kiểm soát hô hấp được ưu tiên ngay lập tức, đặc biệt khi thang điểm Glasgow dưới 9, hoặc khi trẻ có biểu hiện thở yếu hoặc ngưng thở. Đồng thời, cần nhanh chóng bổ sung dịch và áp dụng các phương pháp kích thích tuần hoàn như vận mạch hoặc xoa bóp tim ngoài lồng ngực nếu trẻ mất khả năng tuần hoàn tự nhiên.

Khi tính mạng của trẻ đã được đảm bảo, bước tiếp theo là thực hiện thăm khám và xét nghiệm để xác định nguyên nhân gây hôn mê. Các xét nghiệm máu, kiểm tra đường huyết, và phát hiện chất độc hại trong máu, cũng như các công cụ chẩn đoán hình ảnh như CT, MRI có thể được thực hiện. Chọc dò dịch não tủy có thể được thực hiện để loại trừ viêm não hoặc viêm màng não.

Điều trị phù hợp với nguyên nhân cụ thể gây hôn mê ở trẻ em, có thể bao gồm can thiệp ngoại khoa. Đồng thời, quan trọng là không bỏ sót các khía cạnh quan trọng khác như dinh dưỡng, vệ sinh, và vật lý trị liệu để hỗ trợ sự phục hồi toàn diện của trẻ sau khi vượt qua giai đoạn hôn mê.

Chẩn đoán và điều trị trẻ hôn mê đòi hỏi sự tiếp cận toàn diện và áp dụng biện pháp can thiệp phù hợp để đảm bảo tính an toàn và tối ưu hóa khả năng phục hồi của trẻ, đồng thời giảm thiểu các tác động lâu dài đối với hệ thần kinh.

Hy vọng rằng thông qua bài viết, bạn đã có những thông tin hữu ích về tình trạng hôn mê ở trẻ em. Việc nhanh chóng phát hiện và can thiệp đúng cách giúp đảm bảo an toàn cho tính mạng của trẻ đồng thời giảm nguy cơ biến chứng có thể xảy ra. Sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, bác sĩ cùng đội ngũ y tế rất quan trọng trong việc giúp trẻ khôi phục sức khỏe và tiếp tục hành trình phát triển của mình.