Hướng dẫn sơ cấp cứu ngưng tim ngưng thở ở trẻ em

Ngưng tim ngưng thở là tình trạng khẩn cấp khi tim ngừng đập và phổi ngừng thở, dẫn đến thiếu oxy cung cấp cho não và các cơ quan khác. Ở trẻ em, tình trạng này có thể xảy ra đột ngột và diễn biến rất nhanh, đòi hỏi sự can thiệp y tế khẩn cấp. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu, thực hiện các bước cấp cứu ngưng tim ngưng thở ở trẻ em ban đầu và đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất có thể quyết định sự an toàn của trẻ.

Nhận biết tình trạng ngưng tim ngưng thở ở trẻ em

Ngưng tim ngưng thở là một tình huống cấp cứu khẩn cấp, đặc biệt nguy hiểm ở trẻ em do diễn biến nhanh chóng và có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng nếu không được xử lý kịp thời.

Ngừng tim thường xảy ra mà không có dấu hiệu báo trước. Nếu nạn nhân ngừng tim, sẽ đột ngột ngã quỵ và có các biểu hiện sau:

• Hôn mê, lay gọi không tỉnh;
• Lồng ngực không chuyển động;
• Mất ý thức;
• Không nhận thấy mạch đập nơi cổ và bẹn.

Dấu hiệu trẻ ngừng thở là những biểu hiện rõ ràng và dễ nhận thấy bằng mắt thường. Trẻ ngừng thở sẽ không có bất kỳ cử động nào ở ngực hoặc bụng, không có luồng khí ra vào mũi hoặc miệng. Môi và da của trẻ có thể chuyển sang màu xanh tím do thiếu oxy. 

Dấu hiệu ngừng tim ở trẻ là mất ý thức, không phản ứng với các kích thích bên ngoài. Khi kiểm tra mạch ở cổ tay hoặc cổ, bạn sẽ không cảm nhận được nhịp đập. Đồng tử của trẻ cũng có thể giãn ra do thiếu oxy lên não.

Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), cứ mỗi phút trì hoãn hồi sức tim phổi (CPR) ở trẻ bị ngưng tim ngưng thở, khả năng sống sót của trẻ giảm đi 10%. Do đó, việc nhận biết sớm các dấu hiệu và thực hiện cấp cứu ngưng tim ngưng thở ngay lập tức là vô cùng quan trọng. Nếu bạn nghi ngờ trẻ bị ngưng tim ngưng thở, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức và tiến hành các bước sơ cứu cơ bản trong khi chờ đợi sự hỗ trợ y tế.

Sơ cứu ban đầu trong cấp cứu ngưng tim ngưng thở ở trẻ em

Mỗi giây trôi qua đều quý giá trong trường hợp trẻ ngưng tim ngưng thở. Do đó, việc thực hiện đúng các bước sơ cứu ban đầu có thể quyết định mạng sống của trẻ. Dưới đây là những việc quan trọng cần làm trong sơ cứu:

• Trước tiên cần đảm bảo an toàn cho cả trẻ và người cấp cứu. Trước khi sơ cứu chúng ta cần kiểm tra môi trường xung quanh để loại bỏ các nguy cơ tiềm ẩn.
• Tiếp theo, người thực hiện sơ cứu nên kiểm tra ý thức của trẻ. Hãy gọi to tên trẻ và vỗ nhẹ vào vai. Nếu trẻ không phản ứng, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức (115).
• Trong khi chờ đợi sự hỗ trợ y tế, bạn cần đặt trẻ nằm ngửa trên một mặt phẳng cứng. Hãy áp dụng ngay cách mở đường thở cho trẻ bằng động tác kê nghiêng đầu trẻ nhẹ nhàng ra sau và nâng cằm lên.
• Bạn cần kiểm tra nhịp thở bằng cách quan sát sự di chuyển của ngực và bụng, lắng nghe và cảm nhận hơi thở của trẻ trong khoảng 10 giây. Nếu trẻ không thở hoặc chỉ thở thoi thóp, hãy bắt đầu ép tim ngay lập tức. Đối với trẻ dưới 1 tuổi, bạn cần sử dụng hai ngón tay ép vào giữa hai núm vú, với tốc độ 100 - 120 lần/phút và độ sâu khoảng 1/3 lồng ngực. Đối với trẻ trên 1 tuổi, sử dụng một bàn tay ép vào giữa hai núm vú, cũng với tốc độ và độ sâu tương tự.
• Nếu bạn có kỹ năng, hãy kết hợp ép tim kết hợp với hà hơi thổi ngạt theo tỷ lệ 30:2. Để hà hơi thổi ngạt, bạn có thể bịt mũi trẻ, há miệng trẻ ra và thổi ngạt vào miệng cho đến khi thấy ngực trẻ phồng lên.

Hồi sức cấp cứu ngưng tim ngưng thở ở trẻ em nâng cao

Khi trẻ rơi vào tình trạng ngưng tim ngưng thở, ngoài các biện pháp sơ cứu ban đầu, việc áp dụng các kỹ thuật hồi sức cấp cứu ngưng tim ngưng thở ở trẻ em nâng cao là vô cùng quan trọng để tăng cơ hội sống sót cho trẻ. Những việc quan trọng cần làm trong hồi sức cấp cứu như sau:

Nếu có sẵn máy khử rung tim tự động (AED), bạn hãy sử dụng ngay lập tức. Đây là một thiết bị y tế cầm tay, có khả năng phân tích nhịp tim và đưa ra cú sốc điện để khôi phục nhịp tim bình thường. Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), việc sử dụng AED trong vòng 3 - 5 phút đầu tiên sau khi ngưng tim có thể tăng tỷ lệ sống sót lên đến 75%.

Cung cấp oxy cũng là một biện pháp quan trọng trong hồi sức cấp cứu. Oxy giúp cung cấp đủ oxy cho não và các cơ quan khác, ngăn ngừa tổn thương não và tăng khả năng phục hồi của trẻ.

Trong một số trường hợp, đặt nội khí quản có thể được thực hiện để đảm bảo đường thở thông thoáng và hỗ trợ hô hấp hiệu quả hơn. Thủ thuật này đòi hỏi kỹ năng chuyên môn cao và thường được thực hiện bởi nhân viên y tế có kinh nghiệm.

Bác sĩ cũng sẽ tiêm thuốc cấp cứu như Adrenaline, Atropine hoặc Amiodarone có thể được sử dụng để hỗ trợ tim và cải thiện tuần hoàn máu. Việc sử dụng thuốc cần được thực hiện dưới sự giám sát chặt chẽ của nhân viên y tế và tuân thủ theo liều lượng và chỉ định cụ thể.

Phòng ngừa chứng ngưng tim ngưng thở ở trẻ em

Ngưng tim ngưng thở là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em. Ngoài tìm hiểu về cấp cứu ngưng tim ngưng thở ở trẻ, mỗi chúng ta cũng cần nâng cao ý thức phòng ngừa hiệu quả để giảm nguy cơ xảy ra tình huống nguy hiểm này. 

Nhiều bệnh lý nhiễm trùng có thể dẫn đến biến chứng ngưng tim ngưng thở. Và tiêm vắc xin là cách hiệu quả để bảo vệ trẻ khỏi những căn bệnh này. Cha mẹ hãy đảm bảo tiêm chủng cho trẻ em đầy đủ theo lịch trình khuyến cáo của Bộ Y tế.

Tai nạn ngạt thở, đuối nước và chấn thương là những nguyên nhân thường gặp gây ngưng tim ngưng thở ở trẻ em. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đuối nước là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em từ 1 - 4 tuổi. Người lớn cần luôn giám sát trẻ chặt chẽ, đặc biệt là khi trẻ ở gần nước hoặc các vật dụng nguy hiểm như đồ chơi nhỏ, túi nilon, dây điện...

Ngoài ra, việc trang bị cho bản thân và những người xung quanh kiến thức về sơ cứu cơ bản, đặc biệt là kỹ năng cấp cứu ngưng tim ngưng thở ở trẻ em là vô cùng cần thiết.

Ngưng tim ngưng thở ở trẻ em là một tình huống cấp cứu đòi hỏi sự phản ứng nhanh chóng và chính xác. Phòng ngừa ngưng tim ngưng thở ở trẻ em không chỉ là trách nhiệm của cha mẹ mà còn là trách nhiệm của cả cộng đồng. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu, thực hiện sơ cứu, cấp cứu ngưng tim ngưng thở ở trẻ em kịp thời giúp bảo toàn tính mạng cho trẻ.