Hướng dẫn sử dụng Corticoid của Bộ Y tế

Bài viết này nhằm cung cấp cho bạn những thông tin cơ bản về Corticoid và hướng dẫn sử dụng Corticoid của Bộ Y tế. Hy vọng những thông tin trong bài viết này sẽ giúp bạn sử dụng Corticoid một cách hợp lý, an toàn và hiệu quả.

Corticoid là gì?

Corticoid là nhóm thuốc bao gồm các hormone steroid do cơ thể sản xuất hoặc được con người tạo ra tổng hợp. Corticoid có tác dụng chống viêm, ức chế miễn dịch và làm giảm nhanh các triệu chứng của bệnh. Corticoid được chia thành hai nhóm chính:

• Glucocorticoid: Có tác dụng chống viêm, ức chế miễn dịch và điều hòa chuyển hóa carbohydrate.
• Mineralocorticoid: Có tác dụng điều hòa cân bằng điện giải trong cơ thể.

Tác dụng

Corticoid là nhóm thuốc bao gồm các hormone steroid do cơ thể sản xuất hoặc được con người tổng hợp nhân tạo. Corticoid có nhiều tác dụng khác nhau, bao gồm:

• Chống viêm: Giảm sưng, đỏ, đau và các triệu chứng viêm khác. Corticoid ức chế hoạt động của các tế bào gây viêm, làm giảm sản xuất các chất trung gian gây viêm, ức chế sự di chuyển của các tế bào bạch cầu đến vùng viêm.
• Ức chế miễn dịch: Giảm hoạt động của hệ thống miễn dịch, giúp điều trị các bệnh tự miễn và dị ứng. Corticoid ức chế sự sản xuất các tế bào miễn dịch, các chất trung gian miễn dịch, làm giảm khả năng tấn công của hệ thống miễn dịch vào các tế bào khỏe mạnh.
• Làm giảm nhanh các triệu chứng của bệnh: Corticoid có thể giúp giảm nhanh các triệu chứng của nhiều bệnh lý khác nhau, bao gồm hen suyễn, viêm khớp, lupus, dị ứng,... nhờ tác dụng chống viêm và ức chế miễn dịch.

Ứng dụng điều trị

Corticoid được sử dụng trong điều trị nhiều bệnh lý khác nhau, bao gồm:

• Các bệnh tự miễn: Như viêm khớp dạng thấp, bệnh Crohn, lupus.
• Các bệnh dị ứng: Như hen suyễn, viêm mũi dị ứng, chàm, mề đay.
• Các bệnh về da: Như vẩy nến, mụn trứng cá, viêm da dị ứng.
• Các bệnh về mắt: Như viêm giác mạc, viêm màng bồ mạc.
• Các bệnh về hô hấp: Như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
• Các bệnh về máu: Như thiếu máu bất sản, bệnh bạch cầu.
• Các bệnh ung thư: Như ung thư máu, ung thư phổi, ung thư vú.

Corticoid có thể được sử dụng bằng nhiều đường khác nhau, bao gồm:

• Đường uống: Dạng viên nén, viên nang, siro.
• Đường tiêm: Tiêm bắp, tiêm tĩnh mạch.
• Đường bôi: Dạng kem, thuốc mỡ, thuốc xịt.
• Đường hít: Dạng dung dịch xịt mũi, dung dịch hít.

Tác dụng phụ của thuốc

Việc sử dụng Corticoid cũng có thể dẫn đến một số tác dụng phụ.

Tác dụng phụ thường gặp:

• Hệ tiêu hóa: Như buồn nôn, nôn, tiêu chảy, táo bón, loét dạ dày.
• Hệ thần kinh: Như mất ngủ, lo âu, bồn chồn, thay đổi tâm trạng.
• Hệ tim mạch: Như tăng huyết áp, phù nề, nhịp tim nhanh.
• Hệ cơ xương khớp: Như yếu cơ, loãng xương, gãy xương.
• Da: Như rạn da, mụn trứng cá, teo da.
• Hệ miễn dịch: Tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Tác dụng phụ nghiêm trọng:

• Suy tuyến thượng thận: Khi sử dụng Corticoid dài ngày, tuyến thượng thận có thể bị ức chế, dẫn đến suy giảm chức năng sản xuất cortisol.
• Yếu cơ: Corticoid có thể làm giảm tổng hợp protein, dẫn đến yếu cơ, đặc biệt ở các cơ chi dưới.
• Loãng xương: Corticoid làm giảm quá trình tạo xương mới và tăng quá trình hủy xương, dẫn đến loãng xương, tăng nguy cơ gãy xương.
• Tăng cân: Corticoid có thể làm tăng sự thèm ăn và tích tụ mỡ, dẫn đến tăng cân.
• Tăng huyết áp: Corticoid có thể làm tăng giữ natri trong cơ thể, dẫn đến tăng huyết áp.
• Đục thủy tinh thể: Corticoid có thể làm tăng nguy cơ đục thủy tinh thể, đặc biệt ở người sử dụng Corticoid liều cao hoặc dài ngày.

Mức độ và nguy cơ gặp tác dụng phụ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm liều lượng, thời gian sử dụng, cách sử dụng, tuổi tác, tình trạng sức khỏe. Một số tác dụng phụ có thể xảy ra ngay sau khi sử dụng thuốc, một số khác có thể xảy ra sau một thời gian sử dụng. Nếu gặp bất kỳ tác dụng phụ nào, cần thông báo cho bác sĩ để được tư vấn và xử lý kịp thời.

Hướng dẫn sử dụng Corticoid của Bộ Y tế

Bộ Y tế Việt Nam đã ban hành các hướng dẫn sử dụng Corticoid an toàn, hợp lý nhằm đảm bảo hiệu quả điều trị và hạn chế tối đa tác dụng phụ. Dưới đây là tóm tắt một số điểm chính:

Nguyên tắc chung khi sử dụng Corticoid

• Sử dụng Corticoid theo đúng chỉ định của bác sĩ, không tự ý mua thuốc sử dụng.
• Không tự ý ngưng sử dụng thuốc đột ngột, đặc biệt khi sử dụng liều cao hoặc dài ngày.
• Theo dõi các tác dụng phụ và thông báo ngay cho bác sĩ nếu gặp bất kỳ dấu hiệu nào. 
• Không sử dụng thuốc đã quá hạn sử dụng.

Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ

• Sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ, không tự ý mua thuốc sử dụng hoặc thay đổi liều lượng, cách dùng.
• Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc trước khi sử dụng để nắm rõ thông tin về thành phần, tác dụng, cách dùng, liều lượng, tác dụng phụ và chống chỉ định của thuốc. 
• Hỏi bác sĩ hoặc dược sĩ nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về cách sử dụng thuốc.

Uống thuốc đúng liều lượng và thời điểm

• Uống thuốc đúng liều lượng theo hướng dẫn của bác sĩ. 
• Uống thuốc đúng thời điểm theo hướng dẫn của bác sĩ. 
• Một số loại thuốc cần được uống trước hoặc sau bữa ăn, hoặc vào những thời điểm nhất định trong ngày. 
• Nên uống thuốc với nước lọc. Tránh uống thuốc với nước trái cây, nước ngọt hoặc cà phê vì có thể ảnh hưởng đến sự hấp thu của thuốc.

Liều lượng và cách dùng Corticoid

Liều lượng và cách dùng Corticoid phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm loại bệnh lý, mức độ bệnh, độ tuổi và tình trạng sức khỏe, cách dùng.

Bảo quản Corticoid

• Bảo quản Corticoid theo hướng dẫn của nhà sản xuất, thường ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. 
• Tránh xa tầm tay trẻ em. 
• Giữ thuốc trong bao bì gốc và ghi chú ngày tháng sử dụng.

Tương tác thuốc

Corticoid có thể tương tác với nhiều loại thuốc khác nhau, do đó cần thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc bạn đang sử dụng, bao gồm thuốc kê đơn, thuốc không kê đơn, thực phẩm chức năng và thảo dược.

Lưu ý khi sử dụng Corticoid

Một số lưu ý đặc biệt khi sử dụng Corticoid:

• Phụ nữ mang thai hoặc cho con bú: Cần thận trọng khi sử dụng Corticoid, tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
• Trẻ em: Trẻ em có thể nhạy cảm hơn với tác dụng phụ của thuốc. Cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ khi cho trẻ sử dụng thuốc.
• Người bị suy gan hoặc suy thận: Cần điều chỉnh liều lượng Corticoid phù hợp.
• Người bị loãng xương: Corticoid có thể làm tăng nguy cơ loãng xương, cần theo dõi và điều trị loãng xương nếu cần thiết.
• Người bị bệnh tiểu đường: Corticoid có thể làm tăng lượng đường huyết, cần theo dõi và điều trị bệnh tiểu đường chặt chẽ hơn.
• Người bị tăng huyết áp: Corticoid có thể làm tăng huyết áp, cần theo dõi và điều trị tăng huyết áp nếu cần thiết.

Bài viết đã cung cấp các thông tin về Corticoid và hướng dẫn sử dụng Corticoid của Bộ Y tế. Corticoid là nhóm thuốc hữu ích trong điều trị nhiều bệnh lý, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ tác dụng phụ nếu không sử dụng đúng cách. Sử dụng Corticoid hợp lý, an toàn, hiệu quả góp phần bảo vệ sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống. Hãy luôn chủ động tham khảo ý kiến bác sĩ và dược sĩ để được tư vấn cụ thể về cách sử dụng thuốc phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.

Xem thêm: Cách phục hồi da nhiễm corticoid hiệu quả có thể bạn chưa biết