Tình trạng rối loạn nội tiết tố có thể dẫn đến những ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý, sinh hoạt hàng ngày cũng như chất lượng cuộc sống tình dục, khả năng sinh sản ở nam và nữ giới. Việc định lượng inhibin sẽ giúp các bác sĩ đánh giá được khả năng sinh sản. Vậy inhibin là gì? Inhibin có vai trò như thế nào?
Inhibin là nội tiết tố quan trọng của cơ thể, chúng có vai trò khác nhau đổi với phụ nữ và nam giới. Để hiểu được vai trò đó là gì, mời bạn cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu những thông tin sắp chia sẻ bên dưới nhé.
Inhibin là gì?
Inhibin được biết đến là nội tiết tố với cấu trúc dị dimer, bao gồm hai tiểu phần đồng đẳng, một tiểu phần là alpha kết hợp cùng với một tiểu phần khác là beta A hoặc beta B. Từ đó tạo nên hai loại inhibin là inhibin A và inhibin B. Ở nữ giới, trong quá trình phát triển nang noãn, inhibin A và inhibin B được chế tiết ra bởi tế bào hạt ở buồng trứng. Trong khi đó, ở nam giới, tế bào sertoli ở tinh hoàn chỉ tiết ra inhibin B. Inhibin B có vai trò quan trọng trong việc đánh giá hoạt động buồng trứng của nữ giới. Để biết được cụ thể vai trò này là gì, cùng đọc tiếp phần thông tin ngay dưới đây.
Inhibin có vai trò gì?
Inhibin đóng vai trò khác nhau trong cơ thể của nam giới hoặc nữ giới như sau:
Vai trò của inhibin đối với nữ giới
Inhibin B ở nữ giới chủ yếu được tiết ra bởi những nang nhỏ đang trong quá trình phát triển. Nồng độ huyết thanh của hai loại inhibin có sự giao động khi nữ giới đang trong chu kỳ kinh nguyệt. Cụ thể, ở đầu giai đoạn noãn, nồng độ của inhibin B tăng và đạt nồng độ đỉnh trùng với thời điểm nồng độ của FSH suy giảm (vào giữa giai đoạn noãn). Tiếp theo đó, ở cuối giai đoạn noãn, inhibin B giảm dần và tiếp tục duy trì ở nồng độ thấp trong giai đoạn của hoàng thể.
Nồng độ của inhibin B tăng lên là thời điểm mà loại nội tiết tố này giữ vai trò quan trọng nhất định trong việc hình thành nang noãn, thông qua cơ chế điều hòa ngược lên sự sản xuất của FSH. Khi phụ nữ bước vào thời kỳ mãn kinh, lúc này nang trứng không còn, nồng độ của hai loại inhibin trong huyết thanh cũng ở mức rất thấp, có thể không thể phát hiện được.
Cả hai loại inhibin A và B đều được ứng dụng trong việc chẩn đoán ung thư buồng trứng. Sự gia tăng của nồng độ inhibin A và inhibin B hay chỉ một trong hai loại này được phát hiện ở một số người có khối u tế bào hạt. Trong đó, inhibin B tăng chiếm 89 đến 100% người bệnh. So với mức inhibin bình thường, con số này ở người bệnh có thể lên đến 60 lần. Chỉ số inhibin cũng gia tăng trong trường hợp có khối u biểu mô nhầy (phát hiện 55 đến 60% người bệnh có nồng độ inhibin B tăng). Tuy nhiên, đối với trường hợp biểu mô không nhầy, chỉ phát hiện khoảng 15 đến 35% bệnh nhân có sự tăng inhibin B. Inhibin cùng CA 125 là những chỉ số dùng để phát hiện ung thư buồng trứng. Tuy nhiên, CA 125 sẽ kém nhạy hơn khi dùng để phát hiện ra các khối u tế bào hạt và khối u nhầy.
Vai trò của inhibin đối với nam giới
Nội tiết tố sản sinh ở nam giới có vai trò điều hòa quá trình hình thành nên tinh trùng.Việc sản xuất androgen và sinh tinh của tinh hoàn được điều hòa bởi trục dưới đồi, tuyến yên và tinh hoàn. Yếu tố liên quan đến việc sinh tinh bao gồm FSH, LH, GnRH, prolactin, testosterone và inhibin B. Tuyến yên và vùng dưới đồi có vai trò điều phối nên sự tổng hợp nội tiết tố ở tinh hoàn, đồng thời cũng điều phối sự sinh tinh.
Nồng độ testosterone ở trong máu chi phối sự phóng LH ở tuyến yên theo cơ chế phản hồi ngược. Khi nồng độ testosterone trong máu cao sẽ ức chế ngược làm giảm tiết LH. Ngược lại, khi testosterone trong máu thấp sẽ kích thích tuyến yên tiết LH, từ đó kích thích tế bào leydig tổng hợp testosterone. Tế bào sertoli tiết một số chất có vai trò quan trọng trong điều hòa chức năng sinh sản gồm protein gắn kết với androgen và inhibin B. Inhibin B điều hòa nồng độ của FSH và điều hòa quá trình sinh tinh. Khi lượng tinh trùng cao, inhibin B sẽ tiết ra để ức chế tuyến yên tiết ra FSH và ức chế vùng dưới đồi tiết GnRH. Khi tinh trùng có nồng độ dưới 20 triệu/ml, sự tiết inhibin B này sẽ giảm xuống.
Ý nghĩa của việc định lượng inhibin
Việc định lượng inhibin mang ý nghĩa to lớn trong ngành y học như sau:
Đối với nữ giới
Inhibin B có nồng độ tăng từ 89 đến 100% ở những người bệnh u tế bào hạt và từ 55 đến 60% ở người bệnh u biểu mô nhầy. Tuy nhiên, khi nồng độ inhibin B trong mức bình thường cũng không loại trừ được việc bệnh nhân có khả năng mắc phải u buồng trứng hay không. Bệnh nhân cần được chỉ định kiểm tra nồng độ của inhibin A thêm để xác định chính xác hơn tình trạng bệnh. Trên thực tế, việc chẩn đoán một bệnh bất kỳ không hoàn toàn dựa trên nồng độ của inhibin. Cần kết hợp kết quả xét nghiệm inhibin với những kết quả nghiệm khác để đưa ra kết luận chính xác nhất.
Trong trường hợp người bệnh đã được phẫu thuật ung thư buồng trứng, inhibin B sẽ có nồng độ giảm xuống thấp hoặc có thể ở ngưỡng không thể phát hiện được sau khi phẫu thuật. Việc nồng độ inhibin B tăng sau khi điều trị cảnh báo rằng bệnh vẫn tồn tại, đang tiến triển hoặc bệnh tái phát. Ở các bệnh nhân bị tái phát, nồng độ inhibin B sẽ tăng sớm hơn những biểu hiện lâm sàng khác. Khi bệnh nhân đã đáp ứng với việc điều trị, nồng độ này sẽ ở giới hạn bình thường.
Đối với nam giới
Inhibin B đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa lượng tinh trùng ở nam giới. Bên cạnh xét nghiệm định lượng FSH dùng để đánh giá chức năng ngoại tiết hay nói cách khác là chức năng sinh tinh của tinh hoàn thì định lượng inhibin B cũng là xét nghiệm đóng vai trò quan trọng để xác định quá trình sinh tinh của nam giới diễn ra có bình thường hay không. Bởi khi có xuất hiện rối loạn sinh tinh, nồng độ inhibin B sẽ thấp và nồng độ của FSH sẽ tăng lên cao. Từ đó, các bác sĩ có thể phát hiện những bất thường về mật độ của tinh trùng có phải do tinh hoàn hay không.
Mỗi loại nội tiết tố đều có một vai trò riêng đối với cơ thể. Bài viết trên đã thông tin đến bạn những vấn đề xoay quanh nội tiết tố inhibin cũng như vai trò của chúng đối với nam và nữ giới. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào khi xét nghiệm inhibin hoặc các vấn đề về sức khỏe, hãy liên hệ bác sĩ ngay để được tư vấn phù hợp nhé!
Thông tin và sản phẩm gợi ý trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể. Xem thêm
Dược sĩ chuyên khoa Dược lý - Dược lâm sàng. Tốt nghiệp 2 trường đại học Mở và Y Dược TP. Hồ Chí Minh. Có kinh nghiệm nghiên cứu về lĩnh vực sức khỏe, đạt được nhiều giải thưởng khoa học. Hiện là Dược sĩ chuyên môn phụ trách xây dựng nội dung và triển khai dự án đào tạo - Hội đồng chuyên môn tại Nhà thuốc Long Châu.